Czy społeczny bezruch ? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności we współczesnej Polsce

Z okładki :

Pojęcie „społecznego bezruchu" ma metaforycznie diagnozować stan, w jakim znalazło się społeczeństwo naszego kraju. W opozycji do tradycji „Solidarności" z początku lat 80. można ów stan scharakteryzować jako kryzys kooperacji i samoorganizacji społecznej. Za metaforą tą kryje się jednakże coś więcej. Jeśli ruch społeczny będziemy rozumieć jako swego rodzaju strategię mającą na celu ustanowienie nowego porządku życia społecznego, która w swej naturze jest zbiorowa i oparta na kooperacji, wówczas „społeczny bezruch" oznacza domi­nację działań, będących wyrazem masowego rozpowszechnienia się strategi indywidualistycznych. Nie należy jednak mylić tego indywidualizmu z pod­miotowością.
Polacy skłonni są raczej traktować działania w pojedynkę jako strategię ochronną.
Postawa taka jest jednak dysfunkcjonalna - samodzielne wysiłki podejmowane w celu aktywnego radzenia sobie z rzeczywistością raczej się nie kumulują, częściej zaś rozpraszają nie przynosząc spodziewanych wyników.
Powodować to może frustrację i w efekcie zmniejszenie poczucia wpływu na otaczającą rzeczywistość (co potwierdzają badania opinii publicznej). W rezul­tacie podejmowanie różnego rodzaju aktywności staje się mniej atrakcyjne, bo nieskuteczne.

Książka „Czy społeczny bezruch?" jest pomyślana jako element diagnozy polskiej aktywności i społeczeństwa obywatelskiego.
Jest także rodzajem in­telektualnej prowokacji - propozycją nieco innego spojrzenia na tę problema­tykę i nade wszystko zaproszeniem do dyskusji. Składa się z czterech działów:
- Kondycja społeczeństwa obywatelskiego
- Czy społeczny bezruch? Analizy badawcze
- Społeczeństwo obywatelskie w praktyce
- Inspiracje teoretyczne


SPIS TREŚCI :

Wstęp

„Siły społeczne" — od tradycji amerykańskiej do badań mieszkańców Poznania (Michał Chmara)

Pytanie o społeczny bezruch (Marek Nowak, Michał Nowosielski)

I. Kondycja społeczeństwa obywatelskiego

Zbigniew Woźniak — Kondycja społeczeństwa obywatelskiego w Polsce

Piotr Gliński — Trzeci sektor w Polsce. Dylematy aktywności

Marek Nowak — Społeczeństwo obywatelskie w Polsce. Poprzez „Solidarność" do społecznego bezruchu

II. Czy społeczny bezruch? Analizy badawcze

Michał Nowosielski — Między aktywnością a bezruchem społecznym - zaangażowanie społeczne poznaniaków

Agnieszka Jeran — Aktywność odzwierciedlona

Mikołaj Jacek Łuczak — Obraz(a) przeciw bezruchowi... O graficznych śladach aktywizmu w przestrzeni publicznej

III. Społeczeństwo obywatelskie w praktyce

Marek Krajewski — Niewidzialne miasto. Analiza pozainstytucjonalnych form społecznej aktywności

Barbara Pawłowska — Szkoła społeczna jako miejsce aktywności obywatelskiej

Piotr Matczak — Czynniki podejmowania działalności w samorządach pomocniczych. Przykłady Poznania i Kalisza

IV. Inspiracje teoretyczne

Marek Nowak — Społeczeństwo obywatelskie a habermasowska socjologia działania. Od teorii do pytań badawczych

Przemysław Pluciński — Społeczeństwa obywatelskiego koncepcja liryczna. Przyczynek

Summary

Autorzy