Ewolucja terroryzmu. Sprawcy - metody - finanse - Maria Tomczak

Z notatki wydawniczej :

Terroryzm jest zjawiskiem niezwykle skomplikowanym, wokół którego narosło mnóstwo nieporozumień, błędów, stereotypów. Niejasny charakter i zmienność czynią go mało konkretnym, wymykającym się poważnym analizom naukowym, a zwłaszcza wszelkim próbom znalezienia jakichś prawidłowości, wychwycenia ogólnych zasad rządzących tym zjawiskiem.

Praca oparta została na podziale terroryzmu według kryterium celu działań. Pozwala to na wyróżnienie grup lokalnych, zmierzających do rozwiązania konkretnych problemów – głównie o charakterze narodowym/etnicznym oraz grup międzynarodowych czy wręcz globalnych, dążących do zrealizowania szerzej wytyczonych celów ideologicznych i religijnych.

Książka obejmuje okres od II połowy XIX wieku, tj. od początków współczesnego terroryzmu, do współczesności.
Nie została pomyślana jako jeszcze jedna encyklopedia terroryzmu. Zamiarem autorki nie było ukazanie wszystkich przejawów tego zjawiska, ale przedstawienie jego ewolucji. Praca jest próbą udzielenia odpowiedzi na kilka pytań: jak przebiegała ewolucja terroryzmu? Która z dwu analizowanych odmian była w tym procesie bardziej innowacyjna? Który z dwu wyodrębnionych w niej terroryzmów odegrał większą rolę w kształtowaniu tego zjawiska, jego radykalizowaniu? Celem jest też próba odpowiedzi na pytania o racjonalność terroryzmu i o to, co sprawia, że uważamy to zjawisko za skrajnie irracjonalne. Wiążą się z tym oceny poszczególnych kampanii, wynikające – jak się wydaje – w znacznej mierze właśnie z ich czytelności i poczucia racjonalności.

Dwa pierwsze rozdziały poświęcone zostały ukazaniu ewolucji każdego z wyodrębnionych rodzajów terroryzmu.
Rozdział trzeci ukazuje sprawców terroryzmu, ich zmieniający się wizerunek społeczny, kierujące nimi motywacje i mechanizmy psychologiczne. Rozdział czwarty ukazuje ewolucję metod terrorystycznych, poruszając też ważny problem relacji między terroryzmem a środkami masowego przekazu. Wreszcie rozdział ostatni stanowi analizę metod finansowania terroryzmu.
Podejmuje też ważny problem budowy sieci terroryzmu – ponadnarodowych struktur służących nielegalnemu wspieraniu tego zjawiska.


Z okładki :

„Maria Tomczak pojęciami zajmuje się tyle tylko, ile musi czy wypada. O wiele bardziej zajmuje ją samo zjawisko terroryzmu: jego przeszłość i teraźniejszość (a po części i przyszłość), formy, technika, ideologia, religia, socjologia i psychologia. I wszystko to w ruchu - czyli procesie ewolucji.
Trzeba docenić, ile treści się w takim założeniu badawczym mieści. Terroryzm (czy terror) towarzyszył człowiekowi zawsze. Nie zaczął się z pewnością wraz z pojawieniem się asasynów i nie zniknie wraz z Al-Kaidą.
Swoich terrorystów lub terroryzm miały w historii wszystkie niemal narody. Nie zawsze były to zjawiska marginalne.
I nie zawsze terroryści, zwłaszcza wśród swoich budzili niechęć czy nienawiść."

Fragment recenzji prof. dr. hab. Waldemara Łazugi

„Jest to jedno z niewielu znanych mi opracowań, dotyczących ter­roryzmu, obejmujących wiele niezwykle ważnych i co należy szczególnie podkreślić, aktualnych problemów ujętych w postaci w pełni umotywowanej syntezy (...)
Ma nie tylko znaczne walory naukowo-poznawcze, lecz także za­wiera informacje i analizy o znaczeniu praktycznym. (...)
Jest godne polecenia wszystkim, którzy interesują się problematyką terroryzmu, a przede wszystkim politykom, dziennikarzom, studentom, zwłaszcza nauk politycznych, dzienni­karstwa, psychologii i socjologii, a także żołnierzom zawodowym i funkcjona­riuszom sił specjalnych."

Fragment recenzji prof. dr. hab. Jacka Pawłowskiego

Maria Tomczak jest pracownikiem naukowym instytutu Zachodniego i profesorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Jest autorką licznych prac, przede wszystkim związanych z problematyką niemcoznawczą i dziejami terroryzmu.
Opublikowała m.in. książki: Przemoc i polityka (1984), Terroryzm w RFN i Berlinie Zachodnim (1986) oraz „Duch i władza". Intelektualiści podzielonych Niemiec wobec państwa i narodu (1996).


SPIS TREŚCI :

Uwagi wstępne

1. Problemy z terroryzmem
2. Typologia terroryzmu
3. Literatura przedmiotu
4. Cel i zakres pracy

Rozdział I. Terroryzm lokalny

1. Historyczne początki
2. Terroryzm lokalny w XIX wieku
3. Terroryzm w walkach antykolonialnych
4. Zachodni separatyści
5. Świecki terroryzm palestyński
6. Inne świeckie ugrupowania lokalne
7. Terroryzm lokalny w krajach islamskich
8. Religijny terroryzm żydowski
9. Ugrupowania chrześcijańskie w USA

Rozdział II. Terroryzm ideologiczny i religijny

1. Terroryzm anarchistyczny
2. Terroryzm ideologiczny drugiej połowy XX wieku
3. Terroryzm islamski przełomu XX i XXI wieku

Rozdział III. Terroryści

1. Zmiany w obrazie terrorystów
2. Psychologiczne mechanizmy terroryzmu
3. Osobowość terrorysty

Rozdział IV. Język terroryzmu

1. Publikacje terrorystyczne
2. Metody terrorystyczne
3. Terroryzm a środki masowego przekazu

Rozdział V. Sieci terroryzmu

Wnioski

Bibliografia

Summary