Jan Kochanowski i renesans europejski. Osiem studiów - Jörg Schulte

Z okładki :

Jörg Schulte, dr hab., niemiecki polonista i badacz literatur słowiańskich, doktoryzował się na Uniwersytecie w Ham­burgu. Prowadził badania i dydaktykę w Instytucie Badań Interdyscyplinarnych „AL" Uniwersytetu Warszawskiego.
Obecnie współpracuje z University College London. Bada tradycję antyczną w literaturze polskiej, rosyjskiej, serbskiej, chorwackiej i hebrajskiej, jak również historię poetyki.
Prezentowana rozprawa habilitacyjna wyrosła ze studiów nad Fraszkami i Foricoeniami Jana Kochanowskiego.
Szczegółowe analizy filologiczne przynoszą oryginalne interpretacje, a studia przekrojowe odkrywają zapomnianą perspektywę tajemnicy jako elementu humanistycznej idei poezji.
Autor stawia także nowe hipotezy dotyczące zachodnioeuropejskich kontaktów Kochanowskiego.

Jörg Schulte jest m.in. autorem rozprawy Eine Poetik der Offenbarung. Isaak Babel — Bruno Schulz — Danilo Kiš (Wiesbaden 2004) oraz antologii Europa Erlesen: Belgrad (Klagenfurt 2000). Razem z Olgą Tabachnikovą i Peterem Wagstaffem opublikował studium Russian Jewish Diaspora and European Culture: 1917—1937 (Leiden 2012); wespół z Mar­tą Drażyńską wydaje Przekłady, wiersze, eseje, listy Salomona Dykmana (Kraków 2013).

Ze słowa wstępnego do wydania polskiego [fragment] :

Kto studiuje dzieło Jana Kochanowskiego, ten poznaje zarazem niezwykłą tradycję badawczą.
Najzdolniejsi filolodzy każdego pokolenia poświęcali rozmaitą część swoich prac życiu, twórczości i humanistycznym zainteresowaniom Jana z Czarnolasu. W istocie kontynuowali w ten sposób humanistyczne prace poety i filologa. Uczyć się od nich to zatem to samo, co uczyć się pośrednio od Jana Kochanowskiego.

Zebrane w niniejszym tomie studia, owoce takiego procesu nauczania, pozostają wierne historycznej i filologicznej tradycji badawczej. Zajmują się drobnym jedynie wycinkiem twórczości Kochanowskiego i nie mogą nawet w przybliżeniu przedstawić jej bogactwa i różnorodności.
Podczas gdy kierunek najnowszych badań wyznaczają trzy wielkie syntezy - trzecie wydanie monografii Janusza Pelca Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej (2001), zbierające źródła do biografii poety publikacje Mirosława Korolki oraz, w kwestii krytyki tekstu i badania źródeł, wciąż nieukończone Wydanie sejmowe Dzieł wszystkich Jana Kochanowskiego - celem przedstawianych tutaj prac jest próba odpowiedzi na pytania, które wynikają bezpośrednio ze studium tekstu.
To już nie są pytania "wypełniające lukę" w badaniach, coraz rzadsze zresztą, jak pokazuje przykład autorów klasycznych. Chodzi o pytania ważne dla podstawowego zrozumienia tekstu: oto poeta pyta we fraszce "Coć wymyślili ci heretykowie?" - a czytelnik nie wie, kim owi heretykowie są. Opowiada absurdalną historię o koźle ("kozieł taką sztukę niedawno wyprawił"), a my pytamy, skąd ją zaczerpnął...


SPIS TREŚCI :

Słowo wstępne do wydania polskiego

1. "Coć wymyślili ci heretykowie?" Nowe źródła Fraszek Jana Kochanowskiego
Księgi św. Łazarza (fraszka II 52) - Piskorz (fraszka III 70)

2. "W które ja wszytki kładę tajemnice swoje". Fraszki a tajemnica poetycka humanistów
Labirynt fraszek (fraszka III 29) - Tajemnica poetycka w tradycji Francesca Petrarki - Sylenowie Alcybiadesa

3. "Nie pieść się długo z mymi książeczkami". Fraszki i Foricoenia wobec epigramatu humanistycznego
"Fraszka", "statek" i Poetyka Arystotelesa - Pazyfila i drzewo figowe - Przekłady Kochanowskiego z Antologii Planudejskiej

4. "Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie". Jan Kochanowski i Francesco Petrarca
Fraszki na lipę i mit Laury - Foricoenia 6 i 7 a humanistyczne epitafia dla Petrarki

5. "Iunge igitur tempora". Petrarki mit 6 kwietnia
Mit 6 kwietnia w Rerum vulgarium jragmenta i Trionfi Petrarki - Mit 6 kwietnia a laur Petrarki - Teologiczna przedhistoria mitu 6 kwietnia - Nauka św. Augustyna o sześciu okresach dziejów - Kompozycja Trionfi - Tezeusz i labirynt kreteński - Szesnastowieczne komentarze na temat daty Petrarki - Mity drzew w petrarkistycznej liryce renesansu (1) - Ateńskie Targelia a podania o Tezeuszu, Sokratesie i Platonie - Mity drzew w liryce petrarkistycznej (2) - Sonet i epigramat w szesnastowiecznych poetykach

6. "Holy mathematicks". Geometryczna kompozycja cyklów lirycznych w tradycji Petrarki
Komentarze na temat kompozycji Rerum vulgarium fragmenta - O kompozycji Fraszek - Krąg sir Philipa Sidneya - Założenia geometryczne. Złoty podział i bryły platońskie - Sir Philip Sidney: Astrophil and Stella - Edmund Spenser - Giordano Bruno: De gli eroici furori - Pontus de Tyard - Maurice Scève: Délie - Rabelais

7. "Tam longe distas [...] Carole. Podróż Jana Kochanowskiego przez Francję w roku 1559
Datowanie podróży - Elegia III 8 a elegia podróżna Owidiusza - Towarzysz podróży "Carolus" - Calpurnius Siculus, nowe źródło elegii I 9 Jana Kochanowskiego

8. "Obliviosum odi magis". Jan Kochanowski i Erasmus Desiderius
Fraszki, foricoenia i sympozja antyku i renesansu - Colloquia i Adagia Erazma a epigramaty Kochanowskiego - Foricoeniurn 56 - Pochwała Głupoty a sympozja w tradycji platońskiej

Aneks

Indeks