Do-prawdy? Studia i szkice o literaturze najnowszej - Adrian Gleń

Z okładki :

Adrian Gleń, krytyk literacki, teoretyk literatury, adiunkt w Zakładzie Literatury Polskiej XX i XXI wieku przy Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego. W latach 1998-2001 redaktor naczelny pisma „Przez czerń", w latach 2009-2012 redaktor działu literackiego w piśmie „Strony". Członek Akademii Młodych Uczonych PAN. Jest redaktorem kilku tomów zbiorowych i autorem 4 monografii.
Ostatnio zredagował antologię tekstów krytycznych poświęconych pisarstwu Juliana Kornhausera Było nie minęło (Opole 2011). Stały współpracownik „Toposu" i „Przeglądu Filozoficzno-Literackiego".
Mieszka pod Opolem z żoną i dwójką synów.

Adrian Gleń - „ujaśnia". Czyta literaturę zapalczywie, wielokrotnie, totalnie, nawrotowo, bez spoczynku i - zawsze—z wielką przyjemnością. [...] Jeżeli istnieje taki model krytyki, który można nazwać somatyczną, to tutaj mamy do czynienia właśnie z takim wariantem. Czytaniem całym sobą - bez uników, ale też bez ulg. Biorąc odpowiedzialność za całość poznania.

Marian Kisiel

Z jednej strony Gleń jako krytyk zdaje sobie doskonale sprawę, że obowiązuje go świadomość artystyczna, że pisząc o literaturze, uprawia literaturę, że nie ma powodu i sposobu na to, by wyeliminować z lektury własne doświadczenie i włas­ny język. Jest w tym efektowny, stylistycznie uwodzicielski.
Z drugiej strony za­leży mu na staroświeckiej rzetelności - analizuje uważnie, wystrzega się inter­pretacyjnej ekstrawagancji, skrupulatnie odnotowuje zasługi poprzedników [...]. W tym jest dla odmiany skromny i rzeczowy. Rozumie sytuację poezji i krytyki, ich upodrzędnienie, marginalizację, lecz nie godzi się na degradację wartości, dla których człowiek w ogóle czyta. Nie kryje dozy goryczy, ale tym bardziej nie kryje się z afirmacją, podziwem, zachwytem. O literaturze zdaje się myśleć, że ciążenie ku prawdzie jest jej naturalną właściwością, co dla krytyki również winno być drogowskazem. A przy tym obca jest mu ortodoksja, paseizm, kaznodziejstwo.
Jego własna krytyka jest uczona i jednocześnie gorąca. Gleń niezbyt chętnie angażuje się w utarczki, stroni od polityki literackiej, w myśl swoich zasad stara się zlokalizować, omówić i przeżyć sens utworu.

Piotr Śliwiński


SPIS TREŚCI :

Do-prawdy? Kilka uwag zamiast wstępu

I. Uznanie. Dwa eseje o nagrodach, rewelacjach (i troszkę o rozczarowaniu)

Nagrody literackie i/a krytyka literacka (po roku 1989). Kilka uwag
Dziennik dla wyznawców (albo jak udźwignąć nadmiar egzystencji)

II. Po prawdzie… Imiona krytyki: Jacek Gutorow i Andrzej Zawada

Dyskretna przygoda czytania. Uwagi o pisarstwie krytycznym Jacka Gutorowa
Ślad wciąż się urywa. Notatki na marginesach Księgi zakładek Jacka Gutorowa
Koniec krytyki i zadanie myślenia. Oset, pokrzywa Andrzeja Zawady (notatki na ostatnim marginesie)

III. Pisać do milczenia, milczeć prawdziwie. O poezji Tadeusza Różewicza

„Ja” – wiersz – rzecz. W poezji Tadeusza Różewicza

IV. Prawda wiersza

„Cień przeszłości/uprościć”. Kartka z kalendarza Bogusława Żurakowskiego
Zamknięta na oścież. Furtka w Ku Jerzego Suchanka
Przyjście (wiersz Wojciecha Kudyby)
Przeświecanie. Notatki o Piętnie Sławomira Kuczkowskiego
„Sprostać/ prostocie”. Wiciokrzew przewiercień Krzysztofa Bielenia (notatki)
„Długie węgierskie ú”. Trzy dni nieśmiertelności Feliksa Netza

V. Prawda Innego

„Jest się sobą i kimś innym”. Ćwiczenia z wygnania Feliksa Netza
Kim jest Ślązaczka? [I kim jest Ślązak?] Notatki na marginesie książki Anioł czy piekielnica?… Krystyny Kossakowskiej-Jarosz
Niekrytość lęku
Uczeń Kartografa (w jego Bibliotece)

Nota edytorska
Indeks nazwisk