Podstawowe pojęcia zawodoznawstwa

Z okładki :

„Przedłożona do recenzji publikacja to oryginalne w zakresie treści i formy opracowanie, w sposób precyzyjny i szeroki przybliżające złożoną problematykę zawodoznawczą.
Mimo że na rynku wydawniczym ukazały się publikacje z tego zakresu, które w jakimś sensie mogły być inspiracją dla autorów niniejszej, to należy jednoznacznie stwierdzić, że publikacja pod red. K. Czarneckiego jest szczególnie interesująca.
Przede wszystkim zakres tematyczny opracowania wykracza poza dotychczasowe widzenie omawianej problematyki.
W sposób pogłębiony analizuje podstawowe obszary zawodoznawstwa. Z drugiej strony problematyka zawodoznawstwa uzyskuje nowe spojrzenie na jej zakres treściowy.

Autorzy pracy proponują nowy teoretyczny model zawodoznawstwa oparty na zawodzie, pracy zawodowej człowieka, materiałach zawodowej pracy człowieka, wytworach zawodowej pracy człowieka. Należy z pewnością potwierdzić, że zarysowany w pracy model zawodoznawstwa (wg K. Czarneckiego} precyzuje zakres tej dziedziny wiedzy, uwzględniając dorobek teoretyczny i doświadczenia praktyczne (w tym społeczno-gospodarcze).

Zawodoznawstwo jest nową dziedziną nauki. Recenzowane opracowanie w sposób szczególnie trafny, odpowiadający na szerokie zapotrzebowanie tego zakresu wiedzy, precyzuje przedmiot zawodoznawstwa jako dziedziny naukowej.

Podejście zaprezentowane w publikacji wyraźnie i odpowiednio niezależnie sytuuje problematykę zawodoznawczą w stosunku do rozwoju zawodowego człowieka.

Struktura pracy, zakres poszczególnych rozdziałów stanowią logicznie, przystępnie i komunikatywnie zaprezentowany bogaty materiał treściowy. Wyróżnia pracę materiał źródłowy, naukowo udokumentowany dopełnieniem, którego jest bogaty wykaz bibliograficzny. To pierwsze na polskim rynku opracowanie o takim zakresie treściowym, naukowo udokumentowane i zakresowo porządkujące problematykę zawodoznawstwa.

Praca Podstawowe pojęcia zawodoznawstwa może stanowić źródło dla dalszych dyskusji o roli i miejscu oraz wzajemnych relacjach nauk o pracy.

Recenzowana praca będzie przydatna praktycznie dla wszystkich, którzy zajmują się edukacją i pracą, funkcjonowaniem człowieka w organizacji, na wewnętrznym i zewnętrznym rynku pracy. Wyrażam przekonanie, że Autorom recenzowanej pracy udało się wypełnić istotną lukę w zakresie wiedzy zawodoznawczej. Ze względu na wyrażone w ocenie uwagi, walory naukowe, poznawcze i praktyczne, jakie prezentuje książka, koniecznym jest:
- pilne wydanie recenzowanej pracy,
- odpowiednie jej upowszechnienie".

Fragment recenzji prof. dra hab. Bogusława Pietrulewicza


SPIS TREŚCI :

WPROWADZENIE (Kazimierz M. Czarnecki)

1. PODSTAWOWE POJĘCIA ZAWODOZNAWSTWA (K. M. Czarnecki)

1.1. Zawód i praca człowieka
1.1.1. Zawód człowieka
1.1.2. Praca człowieka
1.2. Narzędzia zawodowej pracy człowieka
1.3. Materiały zawodowej pracy człowieka
1.4. Wytwory zawodowej pracy człowieka
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

2. ZAWODOZNAWSTWO JAKO DZIEDZINA WIEDZY NAUKOWEJ (K.M. Czarnecki)

2.1. Rozumienie pojęcia „zawodoznawstwo”
2.2. Ogólny model „zawodoznawstwa”
2.3. Zasadniczy model „zawodoznawstwa”
2.4. Związek zawodoznawstwa z naukami o pracy ludzkiej
2.5. Klasyfikacja zawodów i specjalności
2.6. Cele zawodoznawstwa
2.7. Funkcje zawodoznawstwa
2.8. Zadania zawodoznawstwa
2.9. Główne źródła zawodoznawstwa
2.10. Działy — dziedziny zawodoznawstwa
2.11. Przedmiot badań naukowych zawodoznawstwa
2.12. Problemy badawcze zawodoznawstwa
2.13. Teoretyczne podstawy zawodoznawstwa
2.13.1. Teoria podziału pracy ludzkiej
2.13.2. Teoria energetyzmu życia i działania ludzkiego
2.13.3. Teoria potrzeb ludzkich
2.13.4. Teoria czynności ludzkich
2.13.5. Teorie wyboru zawodu
2.13.6. Teorie uczenia się zawodu
2.13.7. Teorie pracy zawodowej
2.13.8. Teoria miejsca i przestrzeni zawodowej człowieka w podziale pracy ludzkiej
2.14. Metodologiczne podstawy zawodoznawstwa
2.14.1. Pojęcie nauki
2.14.2. Zasady poznawania naukowego
2.14.3. Cele nauki
2.14.4. Funkcje nauki
2.14.5. Zadania nauki
2.14.6. Twierdzenia nauki
2.14.7. Czynności poznawania naukowego
2.14.8. Terminologia — język nauki
2.14.9. Kryteria wyodrębniania się nowych dyscyplin naukowych
2.15. Typy i metody badań zawodoznawstwa
2.15.1. Badania diagnostyczne
2.15.2. Badania korelacyjne
2.15.3. Badania eksperymentalne
2.15.4. Badania archeologiczne
2.16. Instytucje zawodoznawcze
2.17. Zawodoznawca jako zawód
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

3. KLASYFIKACJE ZAWODÓW (F. Szlosek)

3.1. Wiadomości wprowadzające
3.2. Międzynarodowa Klasyfikacja Zawodów ISCO-88 i ISCO-88 (COM)
3.3. Klasyfikacja Zawodów i Specjalności (KZiS)
3.4. Klasyfikacja Zawodów Szkolnictwa Zawodowego
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

4. ZAWÓD I PRACA CZŁOWIEKA (K. M. Czarnecki, S. Czygier)

4.1. Podział pracy ludzkiej
4.1.1. Podział pracy ludzkiej według amerykańskich pracowników poradnictwa zawodowego
4.1.2. Podział pracy ludzkiej według jej rodzajów
4.1.3. Szczegółowy podział pracy ludzkiej
4.2. Zawód człowieka i jego charakterystyka
4.2.1. Rozumienie pojęcia „zawód”
4.2.2. Model „zawodu” i jego charakterystyka
4.2.3. Powstawanie i rozwój zawodów
4.2.4. Zawód jako wartość osobista
4.2.5. Zawód jako cel życia społecznego
4.2.6. Zawód jako wyznacznik sukcesów życiowych
4.2.7. Zawód jako składnik osobowości
4.3. Wybór zawodu
4.3.1. Model „wyboru zawodu” i jego opis
4.3.2. Podmiotowe i przedmiotowe podstawy wyboru zawodu
4.4. Uczenie się zawodu
4.4.1. Warunki uczenia się zawodu
4.4.2. Model uczenia się zawodu i jego opis
4.5. Praca zawodowa
4.5.1. Formy i układy aktywności zawodowej pracownika
4.5.2. Model „procesu pracy zawodowej” i jego opis
4.5.3. Osobowość zawodowa pracownika
4.6. Charakterystyka zawodowa
4.6.1. Pojęcie i składniki charakterystyki zawodowej
4.6.2. Przykładowa charakterystyka zawodowa  — „doradcy zawodowego”
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

5. NARZĘDZIA ZAWODOWEJ PRACY CZŁOWIEKA (P. Kowolik)

5.1. Rozumienie pojęć: „narzędzie” i „narzędzie pracy zawodowej”
5.2. Ogólny podział narzędzi pracy
5.2.1. Proste narzędzia zawodowej pracy, ich podział i opis
5.2.2. Przyrządy zawodowej pracy, ich podział i opis
5.2.3. Urządzenia zawodowej pracy, ich podział i opis
5.2.4. Maszyny zawodowej pracy, ich podział i opis
5.3. Rozwój narzędzi pracy
5.4. Cechy i funkcje narzędzi
5.5. Przykłady narzędzi zawodowej pracy: zawód — narzędzia
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

6. MATERIAŁY ZAWODOWEJ PRACY CZŁOWIEKA (P. Kowolik)

6.1. Rozumienie pojęć: „materiał” i „materiał zawodowej pracy”
6.2. Podział materiałów
6.3. Zawodowe wykorzystywanie materiałów
6.4. Przeróbka i uszlachetnianie materiałów
6.5. Przykłady materiałów: zawód — materiał pracy
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

7. WYTWORY ZAWODOWEJ PRACY CZŁOWIEKA (E. Gondzik)

7.1. Rozumienie pojęć: „wytwór” i „wytwór zawodowej pracy”
7.2. Klasyfikacja wytworów
7.3. Jak powstaje „wytwór”?
7.4. Ogólna charakterystyka wytworów
7.5. Rodzaje wytworów zawodowej pracy człowieka
7.5.1. Wytwory zawodowej pracy usługowej
7.5.2. Wytwory zawodowej pracy produkcyjnej
7.5.3. Wytwory zawodowej pracy twórczej
7.6. Metoda analizy, oceny i interpretacji wytworów pracy zawodowej
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

8. ZAWODOZNAWSTWO UTYLITARNE — PORADNICTWO I ORIENTACJA ZAWODOWA (P. Kowolik)

8.1. Rozumienie terminów: „utylitaryzm”, „utylitaryzm zawodowy”, „poradnictwo”, „orientacja”
8.1.1. Utylitaryzm i utylitaryzm zawodowy
8.1.2. Poradnictwo zawodowe
8.1.3. Orientacja zawodowa
8.1.4. Zintegrowany system poradnictwa
8.2. Cele poradnictwa i orientacji zawodowej
8.3. Zadania poradnictwa i orientacji zawodowej
8.4. Organizacja poradnictwa i orientacji zawodowej
8.5. Metody pracy doradcy zawodowego — zawodoznawcy
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

9. ZAWODOWY ROZWÓJ CZŁOWIEKA (K. M. Czarnecki)
9.1. Istota zawodowego rozwoju
9.1.1. Twierdzenia podstawowe i ich opis
9.2. Uwarunkowania zawodowego rozwoju
9.2.1. Uwarunkowania podmiotowe
9.2.2. Uwarunkowania przedmiotowe
9.3. Proces zawodowego rozwoju
9.3.1. Okresy i stadia rozwoju ogólnego
9.3.2. Okresy i stadia rozwoju zawodowego
9.4. Wyniki zawodowego rozwoju
9.5. Osobowość zawodowa człowieka
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

10. ZAWODOZNAWCZA ORIENTACJA DZIECI (wyniki badań) (K. M. Czarnecki)

10.1. Problem, metody i teren badań
10.1.1. Problem badań
10.1.2. Metody badań
10.1.3. Organizacja, teren i materiały badawcze
10.2. Analiza materiałów badawczych
10.2.1. Przejawy prozawodowych marzeń dziecięcych
10.2.2. Motywacja prozawodowych marzeń dziecięcych
10.2.3. Wiedza dzieci o wybranych zawodach i pracach
10.2.4. Źródła wiedzy dzieci o wybranych zawodach i pracy
10.2.5. Czynności dzieci związane z wyborem zawodu i pracy
10.2.6. Pewność – niepewność spełnienia się prozawodowych marzeń dziecięcych
10.2.7. Prozawodowe marzenia dziewcząt i chłopców
10.2.8. Prozawodowe marzenia dzieci a poziom ich inteligencji
10.2.9. Prozawodowe marzenia dzieci a ich pochodzenie społeczne
10.2.10. Prozawodowe marzenia dzieci a poziom wykształcenia ich rodziców
10.3. Wyniki badań i wnioski
10.3.1. Stwierdzenia badawcze
10.3.2. Wnioski wynikające ze stwierdzeń badawczych
10.3.3. Postulaty i refleksje ogólne
Ważniejsze pojęcia
Zagadnienia kontrolne

BIBLIOGRAFIA (P. Kowolik)