Z informacji wydawniczej:
Czwarta już część Śląskich Prac Etnograficznych ma charakter monografii. Wątkiem, który zbiera wszystkie zawarte w niej rozdziały, są zwyczaje i obrzędy Górnego Śląska w jego historycznych granicach. Autorzy tekstów przyglądają się zarówno tym obyczajom, które tradycyjnie od bardzo wielu lat towarzyszą mieszkańcom wsi i miast regionu, jak i tym, które dopiero krystalizują się, czerpiąc mniej lub bardziej obficie z tradycji przodków. Współczesny zglobalizowany krajobraz, który do niedawna wydawał się równiną podobnych bądź tych samych wzorów, coraz częściej okazuje się mocno zróżnicowany. Kultura bowiem zbiera w sobie i pielęgnuje i to, co przeszłe, i to, co aktualne; wiąże w sobie i przekształca, jak umiejętna gospodyni, która niczego nie marnuje i nie wyrzuca. Na różnych etapach życia każdy z nas sięga do tego skarbca, to odkrywając wartość tradycyjnych rozwiązań, to zachwycając się możliwościami tych, które proponuje nowoczesność, to znowu odkrywając jak wiele zależności i powiązań jest pomiędzy jednym i drugim.
Autorzy publikacji precyzyjnie i rzetelnie opisują świat zwyczajów i obrzędów, w którym odnajdujemy korzenie wielu zachowań, poglądów, ale co jeszcze ciekawsze: ślady zależności społeczno-politycznych oraz rozmaitych uwikłań historycznych. Pośród opisanych obyczajów odnajdą Państwo te związane z przełomem roku, jak tradycje barbórkowe, obrzędowi Mikołaje, orszaki Trzech Króli czy niezwyczajne górnośląskie szopki kościelne, a także tradycje związane z wielkanocnymi procesjami konnymi czy ostatkowym wodzeniem niedźwiedzia.
SPIS TREŚCI:
Wstęp (Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko)
Agnieszka Fedorów-Skupień, Maria Lipok-Bierwiaczonek — Barbórkowe pobudki
Agnieszka Szymula — Obchody dnia św. Mikołaja na przykładzie pszczyńskiej Łąki
Katarzyna Rucka-Ryś — Mikołaje w Jaworzynce i Istebnej w Beskidzie Śląskim
Maria Lipok-Bierwiaczonek — Stajenki ze śląskich kościołów. Tradycja i nowe konteksty
Małgorzata Paul — Jasełka w przestrzeni miasta, czyli o fenomenie orszaków Trzech Króli
Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko — Ostatkowe wodzenie niedźwiedzia
Grzegorz Studnicki — Skoczowski Judosz
Julita Ćwikła — Wielkanocne procesje konne na Górnym Śląsku