Filozofia na Uniwersytecie Wrocławskim w latach 1895-1935 - IWONA ALECHNOWICZ

Z notatki wydawniczej :

Książka prezentuje efekty badań nad filozofią rozwijaną przed wojną na Uniwersytecie Wrocławskim. Opisuje historię Seminarium Filozoficznego od momentu jego powstania w roku 1895 do roku 1935, sylwetki pracujących w nim w tym czasie docentów i profesorów filozofii oraz główne kierunki prowadzonych przez nich badań. Źródłowym uzupełnieniem tego opisu są polskie przekłady fragmentów prac czwórki najwybitniejszych profesorów Seminarium, których życie i twórczość poddane zostały głębszej analizie.
Książka jest adresowana do filozofów i historyków oraz do wszystkich tych, którzy interesują się przeszłością Wrocławia i Śląska. 

Z recenzji prof. Leona Miodońskiego :

Chciałbym zwrócić uwagę na trzy podstawowe zalety książki.
Po pierwsze, mamy do czynienia z komplementarnym, wieloaspektowym ujęciem problemu kształtowania się instytucjonalnych form filozofii akademickiej we Wrocławiu.
Po drugie, książka zaopatrzona w obszerny wybór tekstów pisanych przez wrocławskich myślicieli wprowadza czytelnika w krąg stosunkowo mało znanej, nietłumaczonej na język polski, literatury.
Po trzecie, książka wypełni jedną z wielu istniejących, niestety w dalszym ciągu, luk w polskich badaniach nad dziejami filozofii na Śląsku.


Ze wstępu :

Przedmiotem niniejszej pracy są: historia Seminarium Filozoficznego na Uni­wersytecie Wrocławskim, główne kierunki prowadzonych w nim badań, a także sylwetki pracujących w nim docentów i profesorów filozofii.
Seminarium Filozoficzne powołane zostało do życia w roku 1895, dlatego też stanowi on punkt wyjścia analiz, których jest ono przedmiotem. Natomiast ich terminus ad quem, rok 1935, wybrany został z dwóch powodów. Po pierwsze, panowanie narodowych socjalistów na tyle zmieniło sytuację w Seminarium, że stała się ona teoretycznie nieprzejrzysta. Filozofia zaczęła mieszać się z ideologią i trudno bez gruntownej znajomości historii tego okresu podejmować się zada­nia oddzielenia czystej myśli od myśli zabarwionej doraźnymi potrzebami politycznymi. Po drugie, okres kilkunastu lat panowania narodowego socjalizmu we wrocławskim Seminarium został gruntownie przebadany przez Norberta Kapferera i zaprezentowany w wyczerpującym opracowaniu.

Niniejsza praca składa się z dwóch rozdziałów i wyboru tekstów. Rozdział pier­wszy przedstawia kontekst powstania i rozwoju wrocławskiego Seminarium Filozoficznego. Rozdział drugi poświęcony jest charakterystyce czterech postaci związanych z Seminarium: Williama Sterna, Eugena Kühnemanna, Richarda Hönigswalda oraz Siegfrieda Marcka. Wybór tych postaci został podyktowany różnymi względami, najważniejszym jednak było to, że między wymienioną czwórką istnieją różnego rodzaju interesujące powiązania. Szczególnie dyskusyj­ne, a przecież zrozumiałe ze względu na te powiązania, jest umieszczenie pośród sylwetek filozofów Williama Sterna — psychologa.
Jedną z cech koncepcji po­wstających we wrocławskim Seminarium Filozoficznym było powiązanie filozofii z psychologią, wynikające ze współistnienia i wzajemnego przenikania się jednej i drugiej dyscypliny.

Na wybór tekstów składają się fragmenty tłumaczeń prac czwórki wybranych autorów. Stanowi on źródłowe uzupełnienie rozważań zawartych w rozdziale drugim.

Zaprezentowane w pracy rezultaty badań nad historią wrocławskiego Semina­rium Filozoficznego mają charakter propedeutyczny, nie roszczą sobie pretensji do zupełności. Stanowią zachętę do dalszych poszukiwań i adresowane są do wszystkich, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę o przeszłości nie tylko Uniwersy­tetu Wrocławskiego, ale i Wrocławia.


SPIS TREŚCI :

Wstęp

Rozdział pierwszy
Seminarium Filozoficzne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wrocławskiego — powstanie i rozwój

1.1. Organizacja i struktura Seminarium Filozoficznego
1.2. Podstawowe kierunki badawcze w Seminarium Filozoficznym

Rozdział drugi
Zbliżenia

2.1. William Stern — filozoficzne ugruntowanie psychologii
2.2. Eugen Kühnemann — filozofia jako nauka o duchu
2.3. Richard Hönigswald — krytyczna psychologia myślenia
2.4. Siegfried Marck — filozofia państwa i prawa

Wybór tekstów
William Stern — Psychologia i personalizm
Eugen Kühnemann — Kant, część druga: Dzieło Kanta i myśl europejska
Eugen Kühnemann — Schiller i jego świat
Richard Hönigswald — Podstawy psychologii myślenia. Studia i analizy
Siegfried Marck — Kant i Hegel. Konfrontacja podstawowych pojęć
Siegfried Marck — Pojęcie substancji i funkcji w filozofii prawa

Bibliografia
Spis ilustracji
Indeks osób
Zusammenfassung