Buddyzm w zachodnim kręgu kulturowym. Teoria – praktyka – interpretacje

Z notatki wydawniczej :

Praca ukazuje obecność buddyzmu w kulturze, nauce i umysłowości Zachodu, sposób wzajemnego rozumienia świata Zachodu i Wschodu oraz związki buddyzmu z kulturą Europy. Opisuje wybrane elementy bezpośredniej i pośredniej recepcji zjawiska zwanego buddyzmem w zachodnim kręgu kulturowym. Cel książki jest realizowany poprzez ukazanie nauk buddyjskich w odniesieniu do osiągnięć myśli zachodniej, poprzez opisanie istotnych elementów wspólnych:
kulturowych, religijnych, światopoglądowych, i poprzez ukazanie sposobu stosowania praktyk buddyjskich przez ludzi Zachodu.

Praca jest adresowana do osób zainteresowanych obecnością buddyzmu w zachodnim kręgu kulturowym – filozofów, socjologów, psychologów i religioznawców

Z recenzji prof. dr hab.Beaty Sierockiej :

Myśl buddyjska, związane z nią postaci, jej historia i fundamentalne przesłanie nie są już dla świata zachodniego egzotyką. Obecność buddyzmu i duchowe zaangażowanie Zachodu zarówno w praktyki buddyjskie, jak i w złożoną tkankę niegdysiejszych i współczesnych losów świata buddyjskiego to dziś naturalny rys naszej kulturowej przestrzeni.
Pora zatem na wgląd w niuanse kultury i duchowości buddyjskiej, pora na namysł nad subtelnym ich przenikaniem w umysłowość Zachodu. Taką intelektualną podróż proponuje przedkładany czytelnikowi zbiór [...]. Adresatem tomu jest zatem zarówno krąg badaczy zajmujących się buddyzmem i jego związkami z kulturą Zachodu, jak i czytelnicy niegustujący w żargonie naukowym, a poszukujący drogi duchowej czy choćby szperający po fascynują­cych zakamarkach światowej kultury.


Z książki [fragment] :

... Tematyka zawartych w niej artykułów obejmuje zagadnienia do­tyczące kultury, nauki, religii buddyzmu oraz jego recepcji w zachodnim kręgu kulturowym.
Celem książki jest:
odniesienie wybranej części nauk buddyjskich do osiągnięć myśli zachodniej;
poszukiwanie wspólnych elementów w nich zawartych;
ukazanie sposobu stosowania praktyk buddyjskich przez ludzi Zachodu;
prezentacja dróg wzajemnego rozumienia świata Zachodu i Wschodu.

By te cele zostały zrealizowane, autorzy ukazali, w jaki sposób ludzie Zachodu postrzegają i oceniają, wykorzystują w różnych dziedzinach życia oraz interpretują zagadnienia związane ze zjawiskiem buddyzmu.
Wszak bogaty dorobek ludzi Wschodu, znany mieszkańcom Europy od dawna, był i jest przyczynkiem do rozwo­ju, otwartości, postępu myśli. Bo przecież bez dobrego zrozumienia nie można od­nieść pożytku z żadnego kontaktu, nie jest również możliwa żadna krytyczna dyskus­ja. Niechaj ta praca przyniesie jak najlepszy pożytek wszystkim.


Z tekstu :

Burkhard SCHERER

Wprowadzenie. Przemiany w historii Tybetu: Indie, Tybet i Zachód

Przypadł mi wielki zaszczyt i przyjemność, jaką jest napisanie wprowadzenia do niniejszej publikacji poświęconej Tybetowi i buddyzmowi tybetańskiemu na Za­chodzie. Trzydzieści lat temu na wykładzie w Krakowie duński nauczyciel buddyzmu Ole Nydahl zainicjował w Polsce buddyzm tybetański według tradycji „ustnego przekazu" (Karma bKa' brgyud). Zasiał w ten sposób nasiona krytycznego myśle­nia i wolności w tak ważnej z kulturowego punktu widzenia Europie Środkowej, która wówczas znajdowała się pod komunistycznym jarzmem. Lama Ole Nydahl jest oddanym uczniem nieżyjącego już przywódcy szkoły Karma Kagyu - XVI Karmapy Rangdziung Dordże — i przez ostatnich trzydzieści pięć lat przekazuje na Za­chodzie autentyczne nauki buddyjskie. Jego praca jest przełomowym zjawiskiem w historii buddyzmu i jego przeniesienia ze Wschodu na Zachód. To ogromne przedsięwzięcie ma swój istotny precedens i — podobnie jak niegdyś — należy obec­nie podjąć kluczowe decyzje, które nadadzą kształt zachodniemu buddyzmowi na przyszłość. Pierwsze decydujące zmiany zaszły tysiąc lat temu, gdy pod naporem muzułmańskich najazdów i hinduskiego renesansu buddyzm zanikł w swojej koleb­ce — w Indiach. Podczas gdy buddyzm Therawada przetrwał na Cejlonie i w południowo-wschodniej Azji, a różne formy buddyzmu Mahajana nadal kwitną w Azji Wschodniej, jedna szczególnie istotna odmiana buddyzmu, Wadżrajana czy też Diamentowa Droga, zadomowiła się w Tybecie. W przeciągu kilku stuleci impo­nująca ilość buddyjskich nauk została uratowana z indyjskich bibliotek, które syste­matycznie grabili i niszczyli tureccy najeźdźcy.
Nauki te zostały przechowane w Hi­malajach oraz przetłumaczone z sanskrytu i innych indyjskich języków na język ty­betański.
Gdy pod koniec XIV w. badacze z wymarłej już szkoły Kadampa buddyz­mu tybetańskiego zebrali i ukończyli tybetański kanon, Kandziur (bKa' 'gyur, na­uki Buddy) oraz Tendziur (bsTan 'gyur, przekłady nauk indyjskich mistrzów), liczył on ponad 300 grubych woluminów oraz ponad cztery tysiące obszernych tek­stów, z których wiele zaginęło już w indyjskiej wersji oryginalnej...


SPIS TREŚCI :

Słowo wstępne

 
I. Ujęcie historyczne przeniesienia nauk buddyjskich

Burkhard SCHERER — Wprowadzenie. Przemiany w historii Tybetu: Indie, Tybet i Zachód
Rafał KOWALCZYK — Buddyzm na Zachodzie. Rys historyczny

II. Zakres i forma stosowania nauk buddyjskich w praktyce

Lama Ole NYDAHL — Celem buddyzmu jest wolny człowiek
Lena LEONTIEWA — Tantra jako podstawa buddyzmu tybetańskiego
Maria PRZYJEMSKA — Pojęcie jogina w buddyjskiej Diamentowej Drodze na Wschodzie i jego recepcja na Zachodzie
Karol ŚLĘCZEK — Jak rozumieć Małą, Wielką i Diamentową Drogę (Hinajana, Mahajana, Wadżrajand) buddyzmu na Zachodzie?
Artur PRZYBYSŁAWSKI — Kilka uwag o poglądzie gzhan stong w filozofii tybetańskiej

III. Nauki buddyjskie a zachodni światopogląd naukowy

Maciej RANICZKOWSKI — Wolność od mniemań i koncepcji w ujęciu antycznej myśli sceptycznej i w buddyjskiej filozofii
Paweł ZIORKO — Myśl Heraklita a buddyzm
Grzegorz KUŚNIERZ — Filozoficzne implikacje odkryć współczesnej fizyki z perspektywy buddyzmu Wielkiej Drogi   
Anna DOMINIAK — Problem dualizmu w rozumieniu nauk Zachodu i w naukach Wschodu na przykładzie buddyzmu   
Magdalena RYDZEWSKA — Orientacja temporalna i praktyka medytacyjna a poczucie szczęścia

IV. Buddyzm i transformacje kulturowe

Artur ŁOJEWSKI — Buddyzm w literaturze Zachodu. Zarys problematyki
Mirosława STAROBRZAŃSKA — Język buddystów w Czechach — krótka charakterystyka wybranych elementów
Anastazja HOLECKO — Choroby psychosomatyczne w tradycji medycznej Europy i Tybetu

O autorach