Dzieje medycyny i farmacji górnośląskiej. Stan badań. Metodologia badań. Katalog źródeł archiwalnych do roku 1945

Z notatki wydawniczej :

Prezentowane opracowanie składa się z trzech części.
W pierwszej części dokonano przeglądu dotychczasowego stanu badań dotyczących dziejów górnośląskiej medycyny i farmacji. Część druga zawiera wskazówki metodologiczne dla osób podejmujących prace badawcze w zakresie dziejów medycyny i farmacji Górnego Śląska.
Konstytutywną część opracowania (trzecią) stanowi katalog źródeł archiwalnych, zawierający 5342 pozycje, ujmujące 13 100 jednostek archiwalnych, wytworzonych do 1945 r.
Intencją wydawców jest dostarczenie badaczom, przede wszystkim lekarzom, historykom medycyny, epidemiologom, farmaceutom, pielęgniarkom, możliwie pełnego rejestru źródeł dotyczących dziejów
górnośląskiej medycyny i farmacji oraz zainspirowanie tych grup zawodowych do podejmowania kolejnych badań w tym zakresie. Katalog adresowany jest także do historyków, socjologów, badaczy dziejów zjawisk społecznych.
Wydawcy mają nadzieję, że publikacja wzbudzi zainteresowanie zarówno nauczycieli akademickich, jak i młodych adeptów nauki działających w środowiskach studenckich kół naukowych, słuchaczy studiów licencjackich,
uczestników seminariów magisterskich czy studiów doktoranckich.


Ze wstępu [fragment] :

Prezentowane opracowanie składa się zasadniczo z trzech części. W pierw­szej części dokonano przeglądu dotychczasowego stanu badań dotyczących dziejów górnośląskiej medycyny i farmacji.
Część druga zawiera wskazówki metodologiczne dla osób podejmujących prace badawcze w zakresie dziejów medycyny i farmacji Górnego Śląska. Konstytutywną część opracowania (trze­cią) stanowi katalog źródeł archiwalnych, zawierający 5342 pozycji, ujmujących 13 100 jednostek archiwalnych, wytworzonych do 1945 r.

Opracowania naukowe powstałe na bazie regionalnych źródeł archiwalnych zostały przedstawione m.in. na trzech sesjach
organizowanych przez zaintere­sowane tą tematyką i współpracujące ze sobą instytucje: Bibliotekę Główną Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Pracownię Historii Medy­cyny Uniwersytetu Opolskiego oraz Archiwa Państwowe w Opolu i Katowi­cach. Pierwsza sesja po nazwą „Górny Śląsk - dzieje medycyny i farmacji, prob­lemy dokumentacji
i metodologii badań" odbyła się w październiku 2003 roku w Katowicach. Tematem przewodnim kolejnej sesji, w maju 2007 roku w Opo­lu, były „Dzieje górnośląskiej medycyny w świetle zasobów źródłowych". Do ostatniego z zaplanowanych spotkań doszło w październiku 2007 roku w Cie­szynie, a obrady toczyły się wokół zagadnień „Górny Śląsk - dokumentowanie dziejów lecznictwa ze szczególnym uwzględnieniem ziem dawnych księstw cieszyńskiego i opawskiego".
Referenci powoływali się w swoich wystąpie­niach na materiały źródłowe pochodzące z rodzimych archiwów, dowodząc tym samym,
że ich bogate zasoby stanowią materiał nieocenionej wartości.

Przygotowanie niniejszego tomu zostało podyktowane przekonaniem o konieczności propagowania bogactwa archiwalnych zasobów regionalnych. In­tencją wydawców jest dostarczenie badaczom, przede wszystkim lekarzom, his­torykom medycyny, epidemiologom, farmaceutom i pielęgniarkom możliwie pełnego rejestru źródeł dotyczących dziejów górnośląskiej medycyny i farmacji oraz zainspirowanie tych grup zawodowych do podejmowania kolejnych ba­dań w tym zakresie. Katalog adresowany jest także do historyków, socjologów, badaczy dziejów zjawisk społecznych. Wydawcy mają nadzieję, że publikacja wzbudzi zainteresowanie zarówno nauczycieli akademickich, jak i młodych adeptów nauki działających w środowiskach studenckich kół naukowych,
słuchaczy studiów licencjackich, uczestników seminariów magisterskich czy studiów doktoranckich.

Kolejność zamieszczania w katalogu zespołów wynika z chronologii dopra­cowywania poszczególnych partii materiału: najstarsze, sporządzone przed dwudziestu laty wypisy inwentarzowe wymagały weryfikacji i uzupełnienia, dokonano też niezbędnej korekty językowej.
Ze względu na określony krąg od­biorców zastosowano uproszczoną formę opisów i sygnatur. Opisy zostały spo­rządzone na podstawie inwentarzy zasobów Archiwum Państwowego w Opolu, Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów, Archiwum Archi­diecezjalnego we Wrocławiu oraz Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach.
W przypadku zespołów, które w ogólnokrajowej bazie SEZAM mają tytulaturę w języku polskim oraz niemieckim, zachowano w katalogu
ten dwujęzycz­ny opis zarówno przy nazwie zespołu, jak i w spisie treści.
Pierwsza część katalogu źródeł zawiera materiały z zasobów Archiwum Pań­stwowego w Opolu. Zamieszczono w niej ogólną informację o Archiwum, włącznie z danymi teleadresowymi (stan na marzec 2009 roku). Poszczególnym opisom nadano stałą w tym katalogu liczbę porządkową umieszczoną w nawia­sie kwadratowym. Liczba figurująca bezpośrednio przed nazwą zespołu jest jego sygnaturą w danym zasobie archiwalnym.
Opis jednostki archiwalnej składa się z sygnatury, tytułu, skrajnych dat jego wytworzenia oraz dodatko­wych informacji.
W drugiej części katalogu zaprezentowano w tym samym układzie informa­cje o Archiwum Państwowym w Katowicach, jego oddziałach w Bielsku Białej, Cieszynie, Gliwicach, Pszczynie i Raciborzu (aktualne dane teleadresowe) oraz opisy źródeł. Dopełnienie niniejszego katalogu stanowią opisy źródeł z Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach oraz - sporządzone przed laty -z Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu...


SPIS TREŚCI :

Wstęp (Włodzimierz Kaczorowski, Jerzy Marian Dyrda)
Einleitung
Uvod
Introduction

Włodzimierz KACZOROWSKI, Jerzy Marian DYRDA — Zarys stanu badań nad dziejami górnośląskiej medycyny i farmacji

Włodzimierz KACZOROWSKI — Wskazówki metodologiczne dla osób podejmujących prace badawcze
w zakresie dziejów medycyny i farmacji Górnego Śląska

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W OPOLU
Dzieje Archiwum Państwowego w Opolu i jego zasób z lat 1772-1945 (Jan Kornek)

Rejencja Opolska. [1704-1815] 1816-1945
Regierung Oppeln
Naczelne Prezydium Prowincji Górnośląskiej w Opolu. 1844-1941
Oberpräsidium der Provinz Oberschlesien Oppeln
Lekarz Powiatowy w Opolu. 1885-1943
Kreisarzt Oppeln
Starostwo Powiatowe w Koźlu. 1932-1939
Landratsamt Cosel
Starostwo Powiatowe w Niemodlinie. 1742-1934
Landratsamt Falkenberg
Starostwo Powiatowe w Głubczycach. 1809-1945
Landratsamt Leobschüz
Starostwo Powiatowe w Nysie. 1742-1942
Landratsamt Neisse
Starostwo Powiatowe w Opolu. 1743-1943
Landratsamt Oppeln
Starostwo Powiatowe w Oleśnie. 1748-1944
Landratsamt Rosenberg
Wydział Powiatowy w Opolu. 1811-1944
Kreisausschuss Oppeln
Wydział Powiatowy w Oleśnie. 1799-1944
Kreisausschuss Rosenberg
Akta Miasta Grodkowa [Grottkau]. 1407-1944
Archiwum hr. Praschmy z Niemodlina. 1407-1944
Gräfliches Praschmasches Schlossarchiv Falkenberg
Powiatowy Inspektorat Szkolny w Pokoju. 1816-1939
Kreisschulinspektion Carlsruhe
Szpital św. Aleksego w Opolu. 1421-1934
Alexiushospital zu Oppeln
Akta miasta Opola [Oppeln]. 1322-1945
Akta miasta Krapkowic [Krappitz]. 1582-1944
Akta miasta Leśnicy [Leschnitz]. 1630-1943
Akta miasta Byczyny [Pitschen], 1546-1845
Akta miasta Korfantowa [Friedland]. 1800, 1831-1941
Akta miasta Paczkowa [Patschkau]. 1340-1936
Akta miasta Prudnika [Neustadt]. 1321-1944
Gmina i Urząd Obwodowy w Kędzierzynie. 1871-1944
Gemeinde und Amts-Vorstand Heydebreck
Lekarz Powiatowy w Grodkowie. 1900-1935
Kreisarzt Grottkau
Wydział Powiatowy w Nysie. [1812] 1872-1944
Kreisausschuss Neisse
Starostwo Powiatowe w Grodkowie. 1742-1942
Landratsamt Grottkau
Wydział Samorządowy Prowincji Górnośląskiej w Opolu. 1927-1936
Provinzialverwaltung von Oberschlesien in Oppeln
Zrzeszenie Lekarzy Ubezpieczalnianych w Niemczech, Okręg w Opolu. 1938-1944
Kassenärztlicher Verband Deutschlands Bezirkstelle Oppeln
Wydział Powiatowy w Grodkowie. 1824-1943
Kreisausschuss Grottkau
Starostwo Powiatowe w Prudniku. 1786-1943
Landratsamt Neustadt

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W KATOWICACH
Źródła do dziejów medycyny na Górnym Śląsku w Archiwum Państwowym w Katowicach (Piotr Greiner)

Akta miasta Bytomia. 1412-1580, 1742-1945
Akta miasta Chorzowa. 1853-1945
Akta miasta Dobrodzienia. 1754-1944
Akta miasta Katowic. [1862] 1865-1945 [1947]
Akta miasta Mysłowic. 1590-1945 [1950]
Akta miasta Lublińca 1491-1945
Akta miasta Siemianowic Śląskich. 1874-1939
Akta miasta Tarnowskich Gór. 1528-1944
Lekarz Powiatowy w Bytomiu. 1810-1923
Kreisarzt Beuthen
Akta miasta Woźnik. 1483-1943
Dyrekcja Policji w Katowicach. 1881-1920, 1921-1922
Polizei-Direktion Kattowitz
Dyrekcja Policji w Chorzowie. [1869] 1922-1939
Dziecięca Klinika Psychiatryczna w Lublińcu. 1941-1944
Jugendpsychiatrische Klinik Loben
Giesche S.A. Zarząd Kopalni Giesche Nikiszowiec Janów. 1838-1945
Bergverwaltung der cons. Gieschegrube Gieschewald Mitte
Henckel von Donnersmarck Spółka z o.o. w Bytomiu. [1775] 1921-1945
The Henckel von Donnersmarck Beuthen - Estates Limited Beuthen
Naczelna Rada Ludowa na Górnym Śląsku. [1919] 1921-1922
Naczelne Prezydium w Katowicach. [1914] 1941-1945
Oberpräsidium Kattowitz
Niemiecki Czerwony Krzyż, Oddział Powiatowy Katowice-Miasto. 1939-1944
Deusches Rotes Kreutz Kreisstelle Kattowitz Stadt
Niemieckie Zrzeszenie Kas Chorych, Górnośląski Oddział Krajowy w Katowicach. 1931-1944
Kassenärztliche Vereinigung
Okręg Urzędowy Bobrowniki. 1902-1939
Okręg Urzędowy Czarny Las. 1873-1914
Amtsbezirk Helenenthal
Okręg Urzędowy Koszęcin. [1856] 1872-1913
Amtsbezirk Koschentin
Okręg Urzędowy Lubsza. [1842] 1874-1922
Amtsbezirk Lubschau
Okręg Urzędowy Piaseczna. 1874-1941
Der Ortspolizeiverwalter im Ortspolizeibezirk Friedrichshütte
Okręg Urzędowy Polski Las. [1863] 1874-1903
Amtsbezirk Polnisch Wald
Okręg Urzędowy Sucha Góra. 1874-1920
Amtsbezirk Trockenberg
Okręg Urzędowy Świerklaniec. 1874-1942
Der Ortspolizeiverwalter im Ortspolizeibezirk Neudeck
Okręg Urzędowy Tarnowice Stare. 1874-1944
Der Ortspolizeiverwalter im Ortspolizeibezirk Alt Tarnowitz
Okręg Urzędowy Tworóg. [1866] 1874-1941
Der Amtsvorsteher als Ortspolizeibehörde in Horneck
Okręg Urzędowy Zielona. 1874-1922
Amtsbezirk Zielona
Państwowy Urząd Hutniczy w Strzybnicy. 1784-1922
Das Staatlische Hüttenamt Friedrichshütte
Państwowy Urząd Zdrowia dla miasta i powiatu bytomskiego. 1935-1943
Staatliches Gesundheitsamt des Stadt und Landkreises Beuthen
Polski Komisariat Plebiscytowy dla Górnego Śląska w Bytomiu. 1918-1921 [1923]
Pszczyńskie Bractwo Górnicze w Katowicach. [1847] 1861-1939 [1940]
Rejencja Katowicka. [1848] 1939-1945
Regierung Kattowitz
Sejm Śląski w Katowicach. 1922-1939
Górnośląska Spółka Bracka w Tarnowskich Górach. 1853-1922
Oberschlesische Knappschaft Tarnowitz
Starostwo Lublinieckie. [1920] 1922-1939
Starostwo Powiatowe w Bytomiu. [1743] 1815-1938
Landratsamt in Beuthen
Starostwo Powiatowe w Katowicach. [1790] 1873-1922
Landratsamt in Kattowitz
Starostwo Powiatowe w Lublińcu. 1754-1922
Landratsamt in Lublinitz
Starostwo Powiatowe w Tarnowskich Górach. [1744] 1873-1922
Landratsamt in Tarnowitz
Starosta Powiatu Bytomsko-Tarnogórskiego. [1805] 1939-1945
Der Landrat des Kreises Beuthen-Tarnowitz
Starostwo Świętochłowickie. [1905] 1922-1939
Towarzystwo Lekarzy Polaków na Śląsku w Katowicach. 1921-1929
Urząd Budownictwa Nadziemnego w Katowicach. [1852] 1913-1922 [1926]
Hochbauamt in Kattowitz
Urząd Budownictwa Nadziemnego w Tarnowskich Górach. 1822-1922 [1937]
Hochbauamt in Tarnowitz
Urząd Górniczy Bytom-Północ. 1791-1944
Bergamt Beuthen-Nord
Urząd Opieki Społecznej Katowice. [1936] 1939-1944
Versorgungsamt Kattowitz
Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach. [1892] 1922-1939. Wydział Zdrowia Publicznego
Wydział Powiatowy w Bytomiu. [1843] 1872-1944
Kreisausschuss in Beuthen
Wydział Powiatowy w Katowicach. [1812] 1872-1922 [1924]
Kreisausschuss in Kattowitz
Wydział Powiatowy Katowice. [1868] 1922-1939
Zarząd Policji w Królewskiej Hucie. [1841] 1869-1922 [1926]
Polizeiverwaltung Königshütte
Zarząd Prowincjonalny Górnego Śląska w Katowicach. [1877] 1942-1945
Provinzialverwaltung Oberschlesien in Kattowitz
Zbiór dokumentów pergaminowych. 1412-1907
Zbiór dokumentów papierowych. 1600-1930
Związek Celowy Górnośląskich Kas Chorych w Bytomiu. 1923-1941
Zweckverband Oberschlesischer Krankenkassen Beuthen
Polski Czerwony Krzyż Zarząd Wojewódzki w Katowicach [1927] 1945-1950
Akta gminy Brzozowice Kamień. 1892-1954
Akta gminy Dąbrówka Wielka. 1874-1953
Akta gminy Piekary Śląskie. 1834-1945
Akta gminy Żyglinek. 1908-1939
Śląskie Kopalnie i Cynkownie S. A. Kopalnia „Andaluzja" w Kamieniu. [1895] 1908-1945
Schlesische Aktiengellschaft für Bergbau und Zinkhütten Andalusiengrube in Kamin
Wschodnioniemieckie Towarzystwo Rud i Metali Sp. z o. o. w Szarleju
Zarząd Zjednoczonych Kopalń Bolesław-Ulisses w Boleslawiu. 1893-1945
Ostdeutsche Erz- und Metallgesellschaft mbH Betriebsführung der vereinigten Boleslaus-Ulisses Gruben in Boleslau
Więzienie w Tarnowskich Górach. 1910-1945
Gerichtsgefängnis in Tarnowitz
I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Odrowążów w Chorzowie. [1856] 1869-1938

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W KATOWICACH Oddział w Bielsku-Białej

Urząd Powiatowy w Bielsku. [1815-1854] 1855-1868
Bezirksamt in Bielitz
Starostwo Powiatowe w Bielsku. [1784-1849] 1850-1918 [1919-1924]
Bezirkshauptmannschaft in Bielitz
Starostwo w Bielsku. [1858-1917] 1918-1939
Fundusz ubogich. 1870
Ogólna Miejscowa Kasa Chorych dla powiatów bielskiego i żywieckiego w Bielsku
Allgemeine Ortskrankenkasse für die Kreise Bielitz und Seybusch in Bielitz
Akta miasta Bielska. 1587-1945
Szpital Rezerwy nr 2 w Bielsku 1915-1926
Dyrekcja Policji w Bielsku. [1902-1921] 1922-1932

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W KATOWICACH Oddział w Cieszynie

Komora Cieszyńska. 1438-1929
Zbiór dokumentów pergaminowych i papierowych. 1388-1872
Akta miasta Cieszyna. [1416] 1519-1944
Akta miasta Skoczowa. 1659-1945
Urząd Powiatowy w Skoczowie. [1831] 1855-1868
Bezirksamt in Skotschau
Akta gminy Goleszów. 1836-1954
Akta gminy Ustroń. 1863-1954
C.k. Starostwo Powiatowe w Cieszynie. 1850-1918
K.K. Bezirkshauptmannschaft Teschen. [1792] 1855-1868
C.k. Urząd Powiatowy w Strumieniu. [1792] 1855-1868
K.K. Bezirksamt in Schwarzwasser
Rząd Krajowy Księstwa Cieszyńskiego. [1912] 1919-1922
Wojewódzki Urząd Budownictwa w Cieszynie. 1926-1939 [1945]
Starosta Powiatu Cieszyńskiego. [1932] 1939-1944
Der Landrat des Kreises Teschen
Akta miasta Wodzisławia. 1741-1922

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W KATOWICACH Oddział w Gliwicach

Akta miasta Gliwic. 1403-1944
Starostwo Powiatowe w Gliwicach. 1748-1939
Landratsamt in Gleiwitz
Wydział Powiatowy w Toszku-Gliwicach. [1745] 1872-1944
Kreisausschuss in Tost-Gleiwitz
Akta miasta Zabrza. [1860] 1922-1945
Starostwo Powiatowe w Zabrzu. [1773] 1873-1928 [1932]
Landratsamt in Zabrze
Wydział Powiatowy w Zabrzu. [1821] 1872-1942
Kreisausschuss in Hindenburg
Akta miasta Pyskowic. 1893-1943
Akta gminy Biskupice. 1847-1927 [1928]
Akta gminy Zaborze. 1863-1927 [1939]
Okręg Urzędowy Łabędy. [1857] 1872-1940
Amtsbezirk Laband
Okręg Urzędowy Biskupice. [1853] 1872-1927 [1936]
Amstsbezirk Biskupitz
Okręg Urzędowy Zaborze. [1859] 1872-1927
Amstsbezirk Zaborze
Okręg Urzędowy Zabrze. [1776] 1872-1929
Amstsbezirk Zabrze
Szpital Bracki w Rokitnicy. 1930-1942
Knappschafts-Krankenhaus in Rokittnitz
Związek Celowy Górnośląskich Kas Chorych w Gliwicach. 1917-1940
Zweckverband Oberschlesischer Krankenkassen in Gleiwitz
Górnośląska Spółka Bracka w Gliwicach. 1930-1938
Oberschlesische Knappschaft in Gleiwitz

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W KATOWICACH Oddział w Pszczynie

Akta miasta Bierunia Starego. 1826-1945
Akta miasta Mikołowa. 1606-1945
Akta miasta Pszczyny. 1466-1944 [1950]
Archiwum Książąt Pszczyńskich w Pszczynie. 1287-1945
Starostwo Powiatowe w Pszczynie. [1724] 1743-1922 [1926]
Landratsamt in Pless
Lekarz Powiatowy w Pszczynie. [1880] 1899-1922 [1925]
Der Kreisarzt Pless
Powiatowy Urząd Ubezpieczeń w Pszczynie. [1908] 1911-1922 [1943]
Kreisversicherungsamt Pless
Starostwo Pszczyńskie. [1921] 1922-1939
Okręg Urzędowy Bieruń Stary. [1872] 1874-1939
Okręg Urzędowy Goczałkowice. [1869] 1874-1924
Okręg Urzędowy Piasek. 1874-1920
Amtsbezirk Sandau
Okręg Urzędowy Urbanowice. 1874-1914
Amtsbezirk Urbanowitz
Okręg Urzędowy Stara Wieś. [1873] 1874-1924
Okręg Urzędowy Pszczyna. 1924-1939
Okręg Urzędowy Pszczyna-Zamek. [1855] 1874-1930
Obszar Dworski Pszczyna-Zamek. 1897-1924
Obszar Dworski Stara Wieś. 1867-1924
Akta gminy Chełm. 1864-1954
Powiatowy Inspektorat Szkolny w Pszczynie. [1802] 1872-1922
Kreisschulinspektion Pless

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W KATOWICACH Oddział w Raciborzu

Akta miasta Raciborza. 1360-1944
Komora Książęca Zamku w Raciborzu. 1701-1938
Herzogliche Kammer zu Schloss Ratibor
Wydział Powiatowy w Rybniku. [1837] 1872-1922
Kreisausschuss Rybnik
Der Königlische Kreisarzt des Kreises Rybnik 1872-1922
Wydział Powiatowy w Rybniku. [1918] 1922-1939
Starostwo Powiatowe w Rybniku. [1750] 1817-1922
Landratsamt in Rybnik
Śląski Zakład Psychiatryczny w Rybniku. 1911-1945
Landes Heil- und Pflegeanstalt Rybnik
Starosta Powiatu Rybnickiego. 1939-1944
Der Landrat des Kreises Rybnik
Urząd Górniczy w Rybniku. [1806] 1922-1945
Bergamt Rybnik
Akta miasta Żor. 1505-1693, 1765-1950

ARCHIWUM ARCHIDIECEZJALNE WE WROCŁAWIU

Klasztory - akta ogólne
Klöster. Allgemeine Akten
Akta parafii i miejscowości
Verzeichnis der Ortsakten
Erzb. Diözesanarchiv zu Breslau Katalog der Bildersammlung.
Aufgefertigt von M. Stephania Hauke Ursuline in Breslau. 1941 [Rękopis]

ARCHIWUM ARCHIDIECEZJALNE W KATOWICACH

Kancelaria biskupa Stanisława Adamskiego
Zakon Braci Miłosiernych w Cieszynie. 1662-1906
Barmherzige Brüder-Convent in Teschen
Inwentarz akt lokalnych
Inwentarz akt rzeczowych