Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej - STANISŁAW HOC

Książka — pierwsza na rynku wydawniczym monografia omawiająca problematykę przestępst przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej — zawiera sys­tematyczną, pogłębioną i szczegółową analizę uregulowań prawnych doty­czących m.in. zdrady głównej, szpiegostwa, dezinformacji wywiadowczej, zamachu na życie Prezydenta RP, a także ścigania i karania sprawców przestępstw przeciw RP.
„Jej opublikowanie — według opinii prof. Tomasza Kaczmarka — uznać należy za wyjątkowo dobrze trafione w czasie, jeśli uwzględnić transformację ustroju politycznego, jaka dokonała się w Polsce, a w kontekście której rozumienie natury przestępstw politycznych musi się przedstawiać oczywiście zasadniczo odmiennie od znaczenia, jakie tym przestępstwom nadawało ustawodawstwo socjalistyczne, i praktyka
jego stosowania w zakresie ochrony interesów politycznych PRL-u. Z tego pun­ktu widzenia podjęta przez autora próba objaśnienia jakby od nowa istoty przestępstw przeciwko RP w ujęciu nowego kodeksu karnego z 1997 r. ma swoją doniosłość teoretyczną i praktyczną".

Dr hab. Stanisław Hoc, prof. nadzw. Uniwersytetu (kierownik Katedry Prawa i Postępowania Karnego) i Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie (kierownik Katedry); autor ponad 150 prac
z zakresu prawa karnego, kryminologii, kryminalistyki, w tym mono­grafii, glos, recenzji, współautor komentarza do kodeksu karnego — część szczególna. Zajmował się również w praktyce zwalczaniem przestępczości.
Od 1998 r. stały doradca Sejmu RP.


Ze wstępu :

Przestępstwa przeciwko państwu wywodzą się z prawa rzymskiego. W okresie cesarstwa najbardziej charakterystyczną była zbrodnia obrazy majestatu władcy, określana jako crimen laesae maiestatis. Prawodawstwo okresu średniowiecza, także polskie, przez długi czas w odniesieniu do tego przestępstwa posługiwało się również pojęciem crimen laesae maiestatis. Nowe rozwiązania w tej dziedzinie wprowadziły kodyfikacje epoki Oświecenia. Ogłoszony w Wiedniu w 1787 r. Kodeks Józefa II (tzw. Josephina) pierwszy zerwał z konstrukcją crimen laesae maiestatis et perduellionis jako uniwersalną kategorią obejmującą całość problematyki przestępczości politycznej, wprowadzając w to miejsce katalog przestępstw przeciwko państwu oraz władcy.

W Landrechcie pruskim z 1794 r. wśród przestępstw przeciwko państwu można wyróżnić konstrukcję zdrady głównej (Hochverrat), która szła w kierunku obję­cia tym typem wszelkich czynów o charakterze politycznym wymierzonych w państwo.

W II Rzeczypospolitej Polskiej problematykę przestępstw przeciwko państwu ujmowały : rozporządzenie Prezydenta RP z 16 lutego 1928 r. o karach za szpiegostwo i niektóre inne przestępstwa przeciw Państwu, rozporządzenie Prezydenta RP z 11 lipca 1932 r. — Kodeks karny, rozporządzenie Prezydenta RP z 24 października 1934 r. o niektórych przestępstwach przeciwko bezpieczeństwu Państwa.

K.k. z 1932 r. w art. 93-98 (rozdz. XVII) określił zbrodnie stanu jako: zamachy na byt niepodległy państwa, zamachy na całość i ustrój państwa, zamachy na życie i zdrowie Prezydenta RP, zagarnięcie władzy Prezydenta RP, wywarcie przemocą lub groźbą bezprawną wpływu na czynności urzędowe Prezydenta RP, usiłowanie usunięcia przemocą Sejmu, Senatu, Rządu, ministra, sądów oraz przy­gotowanie do tych przestępstw. Odpowiedzialność za przestępstwa przeciwko interesom zewnętrznym państwa została uregulowana w rozdz. XVIII.

Po wojnie przestępstwa przeciwko państwu zostały uregulowane w k.k. WP z 30 września 1944 r., w dekrecie z 13 czerwca 1946 r.
o przestępstwach szcze­gólnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa, a następnie w k.k. z 1969 r. (rozdział XIX).
Zwłaszcza w początkowym okresie PRL przestępstwa prze­ciwko państwu traktowane były jako przestępstwa kontrrewolucyjne, co pocią­gało za sobą surową represję karną (do kary śmierci włącznie), stosowanie specjalnych trybów postępowania (tryb doraźny), właściwości sądów i prokuratur, przede wszystkim wojskowych...


SPIS TREŚCI :

WYKAZ SKRÓTÓW

ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE

ROZDZIAŁ I — Zdrada główna

1. Uwagi ogólne
2. Przedmiot ochrony
3. Strona przedmiotowa
4. Podmiot i strona podmiotowa

ROZDZIAŁ II — Zamach stanu

1. Uwagi ogólne
2. Przedmiot ochrony
3. Strona przedmiotowa
4. Podmiot i strona podmiotowa

ROZDZIAŁ III — Zdrada dyplomatyczna

1. Przedmiot ochrony
2. Strona przedmiotowa
3. Podmiot i strona podmiotowa

ROZDZIAŁ IV — Szpiegostwo

1. Pojęcie szpiegostwa w prawie karnym
2. Przedmiot ochrony
3. Strona przedmiotowa szpiegostwa
3.1. Branie udziału w działalności obcego wywiadu
3.2. Działanie na rzecz obcego wywiadu
3.3. Odpowiedzialność karna za czynności przygotowawcze do szpiegostwa
4. Organizowanie lub kierowanie działalnością obcego wywiadu
5. Podmiot i strona podmiotowa szpiegostwa
6. Aspekty prawne działalności wywiadowczej dyplomatów i konsulów

ROZDZIAŁ V — Czynny żal sprawców niektórych przestępstw przeciwko RP

1. Uwagi wstępne
2. Warunek dobrowolności poniechania i ujawnienia
3. Abolicja wobec sprawców przestępstw przeciwko RP

ROZDZIAŁ VI — Dezinformacja wywiadowcza

1. Uwagi ogólne
2. Przedmiot ochrony
3. Strona przedmiotowa
4. Podmiot i strona podmiotowa

ROZDZIAŁ VII — Znieważenie Narodu lub Rzeczypospolitej Polskiej

ROZDZIAŁ VIII — Zamach na życie Prezydenta RP

1. Uwagi ogólne
2. Przedmiot ochrony
3. Strona przedmiotowa
4. Podmiot i strona podmiotowa

ROZDZIAŁ IX — Czynna napaść i znieważenie Prezydenta RP

1. Uwagi ogólne
2. Przedmiot ochrony
3. Strona przedmiotowa
4. Podmiot i strona podmiotowa

ROZDZIAŁ X — Czynna napaść i znieważenie przedstawicieli państw obcych oraz symboli państwowych

ROZDZIAŁ XI — Wymóg wzajemności oraz działania na szkodę państwa sprzymierzonego w stosunku do sprawców
niektórych przestępstw przeciwko RP

ROZDZIAŁ XII — Problematyka ścigania i karania sprawców przestępstw przeciwko RP

1. Właściwość organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości
2. Stosowanie czynności operacyjno-rozpoznawczych
3. Obowiązek denuncjacji
4. Sprawy o szpiegostwo w praktyce sądowej
5. Kary i środki karne orzekane za przestępstwa przeciwko RP
6. Wymiana agentów wywiadu

ZAKOŃCZENIE

LITERATURA

SUMMARY