Viands, Wines and Spirits Nourishment and (In)Digestion in the Culture of Literacy Essays in Cultural Practice

JADŁA , WINA I NAPITKI JEDZENIE I NIESTRAWNOŚĆ W KULTURZE PISMA

Autorzy kreślą interdyscyplinarną wizję praktyk kulturowych związanych z jedzeniem i konsumpcją, ukazują ważną rolę, jaką praktyki te odgrywają w tekstach kulturowych pochodzących z różnych epok i rejonów geograficznych. Tom poświęcony jest przemijaniu w kulturze, która wspiera się na wytworach modernistycznej „fabryki trwałości” opartej na możliwości zapisu i archiwizacji. Jadła i napitki, jako byty o niezbyt długiej żywotności, stanowią strefę niestabilnej konieczności, znikania i powracania przywodzących na myśl Nietzscheański wieczny powrót.
Teksty poruszają m.in. zagadnienia związane z analizą użyć estetyki pokarmu we współczesnym kinie; polityczną rolą dostępu do żywności w dyskursie kolonialnym oraz mityczną funkcją pokarmu na dziewiętnastowiecznym amerykańskim Południu. Wokół motywu morza zgrupowano artykuły podejmujące kwestię iluzoryczności ludzkich przeświadczeń o „wszechstrawności” świata i relacji między „kulinarnymi metaforami” a przestrzenią ludzkiej egzystencji oraz kulturowych i społecznych aspektów pożywiania się osób, które wyrzekają się podróży. Śmierć w kontekście jedzenia stała się osią konstrukcyjną dwóch tekstów: jeden z nich skupia się wokół metaforyki jedzenia w dramacie, drugi zaś uśmiercaniu natury poprzez uprzedmiotowienie jedzenia w retoryce inżynierii genetycznej.

Ze streszczenia w języku polskim :

Niniejszy tom jest poświęcony, najogólniej, przemijaniu w kulturze, która - zdaniem Zygmunta Baumana - wspiera się na wytworach modernistycznej „fabryki trwałości”, trwałości opartej na możliwości zapisu i archiwizacji. Jadła i napitki, jako byty o niezbyt długiej żywotności, stanowią sferę niestabilnej konieczności, znikania i powracania przywodzących na myśl Nietzscheański wieczny powrót, który sam stał się - jak twierdzi Herbert Marcuse - pokarmem, „pożywką” dla elementów zakłócających porządek trwałości. Z tego też względu jedną ze strategii zachowywania porządku jest utrwalanie pokarmów, przenoszenie ich do sfery niezmiennej powtarzalności w postaci przepisów kulinarnych, nad których narracyjną strategią zastanawia się Stephen Tapscott w artykule pt. „Miałeś już gorsze rzeczy w ustach”. Narracja w przepisach kulinarnych/„»You've had Worse Things in Your Mouth«: Recipes and Their Narratives”.

Pokarm cielesny, czy też raczej cielesność pokarmu, stanowi - zdaniem Gaye Poole (Dania z rolki filmowej: pokarm a obiad w barze, pokarm a płeć, pokarm a zemsta/„Reel Meals: Food and Public Dining, Food and Sex, Food and Revenge”) - pewną elokwentną przestrzeń artykulacji znaczeń, której sceniczne wątki analizuje ona na podstawie różnorakich użyć estetyki pokarmu we współczesnym kinie.
Jeśli kuchnia (na przykład) jest sferą prywatną, której inwazji dokonuje współczesna ideologia konsumeryzmu, to poddana wielostronnemu oglądowi przez Bradleya C. Kadela przestrzeń irlandzkiego pubu (Pub a naród irlandzki/„The Pub and the Irish Nation”) ukazuje polityczne aspekty rytuałów i zachowań przy barze.
Artykuł Krzysztofa Kowalczyka-Twarowskiego pt. Dostarcz, dostarcz: żywność na amerykańskim Południu/„Provide, Provide: Food in the American South” wskazuje na ważką rolę, także polityczną, dostępu do żywności w dyskursie kolonialnym oraz mityczną funkcję pokarmu na dziewiętnastowiecznym amerykańskim Południu.

Rafał Dubaniowski przenosi nas z południa na północ, do lodowych krajobrazów Islandii („Posmakowałem źródła gorącego .../I potraw, które człek do śmierci pamięta”: (nie-)smaczne błogości Północy w „Listach z Islandii” W. H. Audena i Louisa MacNeice/„»I've Tasted a Hot Spring .../And Foods a Man Remembers till He Dies«: the North's (Un-)Palatable Delights in Letters from Iceland by W. H. Auden and Louis MacNeice”), pośród których Auden i MacNeice poszukują Drugiego, heroicznie smakując niesmacznych, czy też „smakujących jak pasta do butów” potraw.

O tym w jaki sposób zimne mięsiwo może wiązać się z chłodem trupa, pisze między innymi Marta Wiszniowska w artykule poświęconym metaforyce pokarmów w dramacie (Od mięsiwa na zimno do wędrownych „signifies”. O jedzeniu w dramacie/„From Cold Meats to Floating Signifiers. On Food in Drama”). Śmierć w kontekście jedzenia jest także jednym z istotnych wątków artykułu Helen Day (Czystość groza jedzenia w genetycznie (u)przedmiotowionej Wielkiej Brytanii/„The Purity and Danger of Food in a Genetically (Co)Modified Britain”), w którym autorka zastanawia się nad uśmiercaniem natury przez uprzedmiotowienie jedzenia w retoryce inżynierii genetycznej w Wielkiej Brytanii. Ta ostatnia, stereotypowo postrzegana jako kraj rytualnego picia herbaty, jest zarazem krajem, w którym ów rytuał zdaje się dominować nad samą „potrawą”, nad herbatą, której trudną do zauważenia obecność w twórczości E. M. Forstera wydobywają na powierzchnię John Giliver i Malgorzata Nitka (Stolik do herbaty E. M. Forstera/„E. M. Forster's Tea-Table”). Do herbaty Ewa Borkowska poda Czytelnikowi czekoladę, pochodzący z Ameryki Południowej pokarm bogów (Prawdziwa (i nieprawdziwa) historia „pokarmu bogów”/"The True (and Untrue) History of the »Food of the Gods«”), którego właściwości, dzięki kapitalistycznej przedsiębiorczości, przemieniły go w pokarm dla mas.

Dwa ostatnie artykuły tomu poświęcone są morzu. Paweł Jędrzejko (Apetyt na morze/„The Appetite for the Sea”), na kanwie wielorybniczego dzieła Hermana Mellville'a, podejmuje kwestię iluzoryczności ludzkich przeświadczeń o „wszechstrawności” świata i wskazuje relacje, jakie Mellville'owskie „kulinarne metafory” odkrywają w przestrzeni ludzkiej egzystencji. Z kolei Anna Maria Tomczak (Prostota i samotność u brzegu morza? - Jedzenie w powieści „Morze, morze” Iris Murdoch/„Simplicity and Solitude by the Sea? - Food in Iris Murdoch's Novel The Sea, The Sea”) analizuje kulturowe i społeczne aspekty pożywiania się tych, którzy wyrzekają się podróży, preferując spokój i prostotę domostwa nad morzem.

Contents :

Introduction (Wojciech Kalaga & Tadeusz Rachwał)

Gaye Poole — Reel Meals: Food and Public Dining, Food and Sex, Food and Revenge

Stephen Tapscott — „You' ve had Worse Things in Your Mouth”: Recipes and Their Narratives

Bradley C. Kadel — The Pub and the Irish Nation

Krzysztof Kowalczyk-Twarowski — Provide, Provide: Food in the American South

Rafał Dubaniowski — „I' ve Tasted a Hot Spring.../And Foods a Man Remembers till He Dies”: the North's (Un-)Palatable Delights in Letters from Iceland by W. H. Auden and Louis MacNeice

Maria Wiszniowska — From Cold Meats to Floating Signifiers. On Food in Drama

Helen Day — The Purity and Danger of Food in a Genetically (Co)Modified Britain

John Gilllver & Małgorzata Nitka — E. M. Forster's Tea-Table

Ewa Borkowska — The True (and Untrue) History of the „Food of the Gods”

Paweł Jędrzejko — The Appetite for the Sea

Anna Maria Tomczak — Simplicity and Solitude by the Sea? — Food in Iris Murdoch's Novel The Sea, The Sea

Streszczenie
Resume