Australia: Identity, Memory and Destiny

Uwaga : teksty w języku angielskim, streszczenia w języku polskim !


Z notatki wydawniczej :

Praca jest zbiorem artykułów naukowych i esejów na tematy dotyczące różnych aspektów kultury, literatury, sztuki i polityki współczesnej Australii, koncentrujących się na zagadnieniu tożsamości indywidualnej i narodowej, pamięci i tradycji historycznej oraz określeniu kierunków jej przyszłego rozwoju.

Praca jest adresowana do pracowników naukowych i studentów wyższych uczelni humanistycznych oraz szerokiego grona czytelników zainteresowanych kulturą współczesnej Australii.


[ TREŚĆ]


Foreword

Andrew TAYLOR — History, Fiction and National Identity
[ HISTORIA, BELETRYSTYKA I TOŻSAMOŚĆ NARODOWA
Streszczenie : Autor artykułu podejmuje tematykę na styku historii i literatury, próbując odszukać tam to, co zwykło nazywać się tożsamością narodową. Sam będąc poetą, stawia tezę, iż warunkiem niezbędnym
do osiągnięcia tego jest poznanie przeszłości swojego narodu i odtworzenie jej w umysłach, jak odtwarza się opowieść narracyjną, z jednoczesną możliwością jej kwestionowania i krytykowania z dzisiejszej pozycji.]

Ryszard W. WOLNY — Hybrid Identities in Contemporary Australian Novel as Exemplified by Melina Marchetta's Looking for Alibrandi
[ TOŻSAMOŚĆ HYBRYDOWA WE WSPÓŁCZESNEJ POWIEŚCI AUSTRALIJSKIEJ NA PRZYKŁADZIE ALIBRANDI SZUKA SIEBIE MELINY MARCHETTY
Streszczenie : Artykuł ten podejmuje tematykę złożoności postkolonialnej koncepcji tożsamości hybrydowej na przykładzie popularnej w latach
dziewięćdziesiątych XX w. powieści Meliny Marchetty pt. Alibrandi szuka siebie. Autor formułuje tezę, iż tożsamość hybrydowa głównej dziewczęcej
postaci występującej w tej powieści składa się z elementów dominującej, postkolonialnej i postbrytyjskiej kultury oraz własnej, wewnętrznej,
nie-brytyjskiej, europejskiej i marginalnej tradycji w jakiej się wychowuje. Odwołując się do współczesnego filozofa i ekonomisty Amartyi Sena,
autor dochodzi do końcowego wniosku, że właściwie nie można mówić o tożsamości danej osoby, lecz o jej (wielu, złożonych) tożsamościach. ]

Marzena SOKOŁOWSKA-PARYŻ — Re-Writing Joseph Conrad's Heart of Darkness: Intertextual Dimensions of David Malouf's Fictive History in The Conversations at Curlow Creek
[ JĄDRO CIEMNOŚCI RAZ JESZCZE: INTERTEKSTUALNA PRZESTRZEŃ FIKCYJNEJ HISTORII W POWIEŚCI DAVIDA MALOUFA THE CONVERSATIONS AT CURLOW CREEK
Streszczenie : Celem artykułu jest analiza powieści Davida Maloufa The Conversations at Curlow (1996) jako australijskiej wersji Jądra ciemności Josepha Conrada.
Pomimo oczywistych różnic historycznych i geograficznych postkolonialna wizja Australii w powieści Maloufa okazuje się mieć wiele wspólnego
z opisem kolonialnej Afryki w słynnym utworze Conrada. Fikcyjny obraz dziewiętnastowiecznej Australii jawi się jako mozaika motywów jakoby zapożyczonych
z Jądra ciemności. Dwa najważniejsze aspekty tej analogii to konstrukcja przestrzeni, w której kluczową rolę odgrywa podróż bohatera do wnętrza groźnego,
nieznanego lądu, oraz kreacja głównej postaci - oficera armii angielskiej na antypodach - eksponująca motyw docierania do "jądra ciemności" własnej jaźni. ]

Marek PARYŻ — The Correlates of Time, Space and Character in the Narrative Construction of Tentative Australian Identities in David Malouf's Novel The Great World
[ WSPÓŁZALEŻNOŚĆ CZASU, MIEJSCA I POSTACI W NARRACYJNYCH KONSTRUKCJACH TOŻSAMOŚCI AUSTRALIJSKIEJ W POWIEŚCI DAVIDA MALOUFA THE GREAT WORLD
Streszczenie : Artykuł omawia znaczenie trzech podstawowych elementów fabuły utworu prozatorskiego: czasu, miejsca i postaci, w narracyjnej konstrukcji tożsamości australijskiej
w powieści Davida Maloufa The Great World (1990). W utworze tym Malouf przedstawia losy dwóch głównych bohaterów — Victora Charlesa Currena i Alberta Keena — na
przestrzeni blisko siedmiu dekad, od lat 20. po lata 80., przy czym najważniejszy okres ich znajomości przypada na czas pobytu w japońskich obozach jenieckich
w Tajlandii i na Malajach podczas drugiej wojny światowej. Bohaterowie uosabiają binarne systemy wartości, które można uznać za klucze do różnych, wręcz
kontrastujących ze sobą, wyobrażeń australijskiej tożsamości. Chodzi przede wszystkim o stosunek do historii (uznanie historii a wyparcie jej z pamięci) oraz postrzeganie
przestrzeni egzystencji (zakorzenienie w krajobrazie a wykorzenienie w przestrzeni miejskiej). ]

Dominika BUCHOWSKA — The Challenge of the Antipodeans: Anti-Abstraction in Australian Art
[ ANTYPODIANIE: ANTYABSTRAKCJA W SZTUCE AUSTRALIJSKIEJ
Streszczenie : Grupa Antipodeans dążyła do zachowania tradycyjnego wizerunku, który uznawała za podstawowy w prawdziwym malarstwie australijskiego modernizmu.
Kluczowa wystawa prac członków tej grupy w siedzibie Victorian Artists' Society w Melbourne w 1959 roku zaznaczyła ich pozycję w sporze dotyczącym sztuki
abstrakcyjnej w Australii. Czołowymi przedstawicielami stowarzyszenia byli: Charles Blackman, Arthur Boyd, David Boyd, John Brack, John Perceval, Clifton Pugh
i Robert Dickerson. W odróżnieniu od ich artystycznych przeciwników, twórców abstrakcyjnej grupy Direction 1, inspirowanych sztuką Kandinskiego, Mondriana
i Klee, Antipodeans byli rodzimym nurtem australijskim. Początki grupy nie tylko sięgają sztuki aborygeńskiej, ale również szkoły malarstwa figuratywnego z Melbourne,
jak i grupy poetów z lat 40. XX w. -Angry Penguins. Siła i różnorodność ruchów abstrakcyjnych w Australii i w całej cywilizacji zachodniej pokazuje, jakim wyzwaniem
dla grupy Antipodeans było przekazanie wartości tradycyjnego wizerunku w malarstwie. Wystawa „The Antipodeans: Challenge and Response in Australian Art 1955-65"
(„Antypodianie: wyzwanie i odpowiedź w sztuce australijskiej 1955-1965") zorganizowana w Muzeum Narodowym w Canberze w 2000 roku nie raz jeszcze
przedstawia twórczość legendarnej już grupy, ale też zestawia ją w kontekście artystów abstrakcyjnych.]

Katarzyna MOLEK-KOZAKOWSKA — Discursive Strategies of Positive Self-Presentation in The Sydney Morning Herald in the Context of Social Identity Theory
[ DYSKURSYWNE STRATEGIE BUDOWANIA POZYTYWNEGO OBRAZU WŁASNEGO W DZIENNIKU SYDNEY MORNING HERALD W KONTEKŚCIE TEORII TOŻSAMOŚCI SPOŁECZNEJ
Streszczenie [fragment] : Celem artykułu jest zidentyfikowanie głównych sposobów dyskursywnej konstrukcji pozytywnego obrazu Australijczyków w tekstach prasowych
zamieszczonych w dzienniku Sydney Morning Herald od od czerwca do sierpnia 2006 roku. Przy założeniu, że prasa jest jedną z głównych instytucji odpowiedzialnych za kształtowanie
i wyrażanie tożsamości społecznej, autorka stawia sobie za zadanie zbadać praktyki dyskursywne, które mogą służyć właśnie tym celom- od dominujących
wyborów kategorii leksykalnych, zmiennych stylistycznych, wzorców retorycznych, po globalne efekty pragmatyczne wynikające z selekcji i prezentacji tematów.... ]

Agata MAĆKOW — The Ashes: How Cricket Strengthened Australian Identity
[ THE ASHES: JAK KRYKIET WZMOCNIŁ TOŻSAMOŚĆ AUSTRALIJSKĄ
Streszczenie : Jedną z najbardziej znanych i najstarszych rozgrywek sportowych, która od ponad 120 lat wzbudza emocje nie tylko w Australii,
lecz także w dalekiej Anglii są „The Ashes" — seria rozgrywek w krykieta pomiędzy drużynami z obu tych krajów. Rozpoczęte spektakularną
przegraną drużyny angielskiej na ich własnym boisku w Londynie w 1882 roku, po której gazety publikowały słynne epitafium były kontynuowane
przez cały wiek XX i odbywają się do dnia dzisiejszego. Jednak turniej ten to nie tylko emocje sportowe, to także, a może przede wszystkim
sposobność dla drużyn australijskich (przede wszystkim tych z końca XIX i początku XX wieku), aby udowodnić, iż nie są obywatelami drugiej kategorii
i potrafią pokazać swoje umiejętności, wygrywając w tej jakże typowo angielskiej grze. Przez pierwsze dziesięciolecia "The Ashes" były okazją
do zaprezentowania tych umiejętności i przez to po pierwsze przyczyniły się do ukształtowania silnej lojalności wobec reprezentacji Australii,
a po drugie pomogły w formowaniu i rozwinięciu odrębnej tożsamości australijskiej, tworzonej w opozycji do tożsamości byłych kolonizatorów - Anglików. ]

Małgorzata JANC — From "Currency Children" towards "Australian Way of Life". Australia in Search of National Identity
[ OD „WALUTOWYCH DZIECI" DO „AUSTRALIJSKIEGO STYLU ŻYCIA" AUSTRALIA W POSZUKIWANIU TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ
Streszczenie [fragment] : Artykuł omawia proces kształtowania się tożsamości narodowej Australii. Koncentruje się na okresie
od dziewiętnastego wieku do pierwszej połowy dwudziestego stulecia, gdy popularność zyskała koncepcja „australijskiego stylu życia",
będąca wykładnikiem przekonań i zachowań charakterystycznych dla Australijczyków. Praca ukazuje stopniowe „odchodzenie" od brytyjskiego
modelu tożsamości opartego na więzach krwi i politycznym dziedzictwie w kierunku amerykańskiego wzorca, podkreślającego wspólne
demokratyczne wartości. Pierwszym pokoleniem Australijczyków odczuwającym dumę z faktu przynależności do miejsca urodzenia
byli określani mianem „Walutowych dzieci", potomkowie skazańców brytyjskich. Wyraźny wzrost postaw nacjonalistycznych nastąpił pod koniec
dziewiętnastego wieku, kiedy narodził się ruch na rzecz utworzenia federacji... ]

Renata MIZERA — The Quest for Australian Identity in Paiting
[ POSZUKIWANIE TOŻSAMOŚCI AUSTRALIJCZYKÓW W MALARSTWIE
Streszczenie : Artykuł prezentuje próbę odnalezienia tożsamości Australijczyków w malarstwie, oraz obrazu Australii stworzonego przez artystów
zarówno przybyłych na ten kontynent, jak i tam urodzonych. Autorka nie pomija również sztuki Aborygenów, która jest integralnym elementem
kultury Australijczyków.
Pod koniec dziewiętnastego wieku pojawia się w malarstwie nowy nacjonalizm, co przyczynia się do prezentowania rzeczywistego wizerunku Australii w sztuce.
William Dobell i Russell Drysdale przedstawiają Australijczyka jako człowieka mieszkającego wraz z rodziną w cichym miasteczku, właściciela pubu.
Sidney Nolan w swojej twórczości ukazuje mityczną postać Neda Kelly'ego wraz z nową koncepcją tzw. australianizmu. Bohater ten reprezentuje typowego
Australijczyka — szarmanckiego wobec kobiet, ale w konflikcie z prawem. Dzięki tej postaci Australijczycy uświadamiają sobie,
iż są narodem mającym historię i dziedzictwo kulturowe. ]

Łukasz GRABOWSKI — The Aussies and Their Brass: Australia from the Socio-economic Perspective
[ AUSTRALIJCZYCY I ICH PIENIĄDZE. AUSTRALIA Z PERSPEKTYWY SOCJOLOGICZNO-EKONOMICZNEJ
Streszczenie : Niniejszy artykuł stanowi próbę syntezy najważniejszych wydarzeń politycznych i ekonomicznych, jakie miały miejsce w Australii
w latach 1970-2005, a które to obejmowały m.in. kryzy­sy ekonomiczne przeplatane latami prosperity oraz stopniowym zacieraniem się różnic
ideologicz­nych dzielących główne siły polityczne. Zjawiska te zostały skonfrontowane z najważniejszymi wyzwaniami, jakie stoją przed współczesnym
społeczeństwem australijskim, a do których na­jeżą m.in.: kryzys australijskiej rodziny, jedna z najwyższych w świecie liczba rozwodów,
problemy z asymilacją wzrastającej liczby emigrantów (zwłaszcza z Chin i krajów Półwyspu Indochińskiego) oraz ciągle nierozwiązane kwestie
praw Aborygenów i pozycji społeczności aborygeńskiej we współczesnym wielokulturowym społeczeństwie Australii. ]

Maciej WRÓBEL — The Importance of Australian Cinema
[ ZNACZENIE AUSTRALIJSKIEJ KINEMATOGRAFII
Streszczenie : Artykuł jest krótkim przeglądem najważniejszych osiągnięć kinematografii australijskiej od początku jej istnienia.
Głównym zamierzeniem tej pracy jest udowodnienie, że kino z antypodów ma długą tradycję, a jego wkład w ogólnoświatowy przemysł filmowy
jest znaczący. Na szczególną uwagę, z całą pewnością, zasługuje produkcja pt. Historia gangu Kelleygo, uważana przez wielu ekspertów
za pierwszy pełnometrażowy film w historii kina. Należy jednak zaznaczyć, że kino z antypodów nie rozwijało się systematycznie i etapowo;
dlatego też naczęściej kojarzone jest z pojedynczymi sukcesami wybitnych twórców australijskich oraz producentów amerykańskich,
którzy kręcili swe filmy w Australii przy pomocy rodzimych aktorów i filmowców. Niemniej jednak, o wpływie kina antypodycznego na produkcje
hollywoodzkie może świadczyć chociażby coraz liczniejsza grupa znakomitych aktorów i reżyserów wywodzących się z Australii,
którzy przenieśli się do Stanów Zjednoczonych, aby tam kontynuować karierę. Udało się to już wielu osobom związanym z przemysłem filmowym,
którzy po latach wspaniałych osiągnięć znaleźli uznanie krytyków i widzów na całym świecie. Dzięki tym sukcesom kino australijskie
jest reprezentowane przez wybitne postaci na arenie międzynarodowej. Obecnie kino z antypodów stopniowo wychodzi z cienia; głównie za sprawą
produkcji studyjnych, które cieszą się stale rosnącym zainteresowaniem. Filmy australijskie są coraz częściej dostrzegane przez kinomanów
na innych kontynentach, także ze względu na swoją oryginalność (tzw. produkcje autochtoniczne) oraz wykorzystywanie w nich cech kina europejskiego
i amerykańskiego — umiejętnie zespalanych przez reżyserów, scenarzystów i aktorów. To głównie dzięki temu kinematografia antypodyczna
wciąż pozostaje niezwykle intrygująca dla wielu widzów i koneserów sztuki filmowej. ]

Tomasz GADZINA — In Search of National Identity: Changes in Contemporary Australian Cultures
[ W POSZUKIWANIU TOŻSAMOŚCI NARODOWEJ: PRZEMIANY WSPÓŁCZESNYCH KULTUR AUSTRALII
Streszczenie : Australia utożsamiana jest z państwem wielonarodowościowym, gdzie różne mniejszości na­rodowe i grupy etniczne
tworzą jednolite społeczeństwo. Jednakże wydarzenia z grudnia 2005 roku w Cronulla Beach i Sydney, gdzie doszło do zamieszek
o podłożu kulturowym, dowodzą, że społeczeństwo australijskie jest wciąż podzielone. Powyższy artykuł próbuje pokrótce przedsta­wić
problemy społeczne współczesnej Australii. Pokazuje, w jaki sposób wydarzenia historyczne ukształtowały jej społeczeństwo
i jaką rolę odgrywają w tworzeniu kultury i tożsamości narodowej. Treść artykułu koncentruje się na różnicach kulturowych pomiędzy
mniejszościami etnicznymi a białą większością społeczeństwa australijskiego, które stanowią główne źródło konfli­któw społecznych.
Z jednej strony, dąży się do określenia uniwersalnych wartości, które pomogłyby ukształtować wspólną tożsamość narodową,
natomiast z drugiej strony, każda z mniejszości narodowych stara się podkreślić swoją indywidualność.
Ma to ogromny wpływ nie tylko na życie społeczne, ale i polityczne Australii. ]

Appendix. Poems by Andrew Taylor