Pieniądz zastępczy na Śląsku w latach 1914 - 1924 - WIESŁAW LESIUK, JANUSZ ADAM KUJAT

Z tekstu od Wydawcy [fragment] :

W poszukiwaniach „silesianów" coraz częściej trafiałem na małe papierki i dziwaczne monety będące namiastką pieniądza.
Zainteresowałem się nimi na tyle, że zacząłem szukać całej dostępnej literatury na ten temat.
Między innym kupiłem w antykwariacie książkę Wiesława Lesiuka „Pieniądz zastępczy na Śląsku 1914-1924" i wtedy otworzył się dla mnie świat „notgeldów". Książkę czytało się jednyn tchem — rzadkość wśród naukowych opracowań — a nad ta­blicami ślęczałem do białego rana. Na nieszczęście pożyczy­łem komuś tę książkę, która już do mnie nie wróciła.
Na­kład wyczerpany, ostatnie wydanie w 1971 roku. Zapragną­łem jej tak bardzo, że wybrałem się prawie dwa lata temu do prof. Lesiuka, ówczesnego dyrektora Instytutu Śląskiego w Opolu, z prośbą i propozycją wydania jej przez moje wy­dawnictwo.
Dzisiaj, po dwóch latach oczekiwań ja i nasi czytelnicy otrzymają nowy wspaniały prezent.

Zdawaliśmy sobie sprawę, że reedycja książki W. Lesiuka z 1971 r. nie mogła stanowić zwykłego wznowienia na zasadzie reprintu,
gdyż konieczne były liczne uzupełnienia wynikające z upływu czasu i postępu w badaniach.
Dlatego też autor dwóch poprzednich wydań tej monografii zaprosił do współpracy swego doktoranta Janusza A. Kujata, kolek­cjonera śląskiego pieniądza zastępczego, autora kilku opublikowanych lub znajdujących się w druku prac na ten temat, przygotowującego rozprawę doktorską o zastępczych znakach pieniężnych w latach 1914—1924 na terenie rejencji wrocławskiej.
Janusz Kujat zweryfikował i uzupełnił katalogową część książki, stając się współautorem tablic I do IV, a tym samym i całej monografii.

Zakres dokonanych zmian i wydatne zwiększenie objętości książki — zwłaszcza w części katalogowej — w stosunku do wcześniejszych wydań
pracy Wiesława Lesiuka pod tym samym tytułem, a także wspomniane współautorstwo przekazywanej czytelnikom publikacji sprawiają,
że nie jest ona kolejnym wydaniem rozszerzonym i poprawionym, lecz wydaniem pierwszym jakościowo nowego dzieła.

W poprzednim wydaniu przed trzydziestu laty zinwentaryzowano 1107 znanych wówczas na rynku kolekcjonerskim monet i bonów zastępczych
wydanych przez 451 emitentów na Śląsku, w obecnym zaś aneksy katalogowe obejmują 2076 emisji 945 śląskich wystawców pieniądza
zastępczego. Jest to świadectwo nie tylko ogromnego postępu w rozwoju kolekcjonerstwa tych walorów numizmatycznych ale i zakresu kwerend źródłowych wykonanych przez pozwalających uzyskać bardzo szeroką podstawę dla analiz i interpretacji opisanego zjawiska.
Cenna ta pod względem źródłowo-poznawczym i metodologicznym praca bezsprzecznie nie ma sobie równej nie tylko w polskim, ale również w światowym piśmiennictwie przedmiotu.

Przy tym — odpowiadając wszelkim naukowym rygorom warsztatowym — książka ta ujmuje czytelnika swym językiem — precyzyjnym i zarazem klarownym. Wolna jest od nużące­go hermetyzmu; przeciwnie — napisana została przystępnie i potoczyście, co z pewnością docenią kolekcjonerzy nie parający się profesjonalnie naukami historycznymi.
Dlatego też jako wydawca starałem się, by edytorska strona tej pu­blikacji dorównywała jej poziomowi merytorycznemu.
Czy mi się to udało, najlepiej ocenią sami czytelnicy...


SPIS TREŚCI :

Od Wydawcy
Wstęp

Rozdział I
Typologia i periodyzacja pieniądza zastępczego na Śląsku w latach 1914—1924

Rozdział II
Urzędowy pieniądz zastępczy

Rozdział III
Prywatny pieniądz zastępczy

Rozdział IV
Pieniądz zastępczy w okresie plebiscytu i III powstania śląskiego

Zakończenie

Summary
Zusammenfassung
Źródła i literatura


Aneks :

Wykaz skrótów

Tablica I. Urzędowe i prywatne bony zastępcze na Śląsku w latach 1914—1924

Tablica II. Urzędowe i prywatne monety zastępcze na Śląsku w latach 1916—1922

Tablica III. Urzędowi i prywatni wystawcy pieniądza zastępczego na Śląsku w latach 1914—1924

Tablica IV. Emisje urzędowych i prywatnych środków płatniczych na Śląsku w latach 1914—1924

Indeks nazw miejscowych na Śląsku


Ilustracje; wkładki kolorowe po str. 16 (I-VIII), po str. 96 (IX-XVI), po str. 240 (XVII-XXXII)

Indeks nazw miejscowości zawarty w książce obejmuje następujące miejscowości :

Baborów (Bauerwitz O.S.)
Bardo Śląskie (Warthai. Schl.)
Beła Woda łuż. (Weisswasser)
Biała (Zülz O.S.)
Biały Kamień (Weißstein)
Bielawa (Oberlangenbielau)
Bielice (Bielitz O.S.)
Bielszowice (Bielschowitz)
Bierutów (Bernstadt)
Biskupice (Biskupitz O.S. - Borsigwerk)
Boboszów (Bobischau b. Mittelwalde)
Bobrek (Bobrek O.S.)
Bogucice (Bogutsütz)
Boguszowice (Boguschowitz)
Boguszów (Gottesberg)
Bolesławiec (Bunzlau)
Bolków (Bolkenhein)
Brochów (Brockau)
Bronów (Bronau)
Brynów (Brynow)
Brzeg (Brieg)
Brzezina (Birkenhein O.S.)
Brzozowice (Brzezowitz O.S.)
Bukowice (Freiwaldau)
Byczyna (Pitschen)
Bykowina (Friedrichsdorf O.S.)
Bystrzyca Kłodzka (Habelschwerdt i. Schl.)
Bytom (Beuthen O.S.)
Bytom Odrzański (Beuthen a. Oder)

Cerkwica (Zirkwitz)
Chebzie (Morgenroth)
Chełmsko Śląskie (Schömberg i. Schl.)
Chobienia (Köben i. Schl.)
Chocianów (Kotzenau)
Chojnów (Haynau)
Chorzów (Chorzow)
Chropaczów (Chropatschow)
Chróścice (Chrosczütz)
Chwałowice (Chwallowitz O.S.)
Ciechów (Dietzdorf)
Cieplice Śląskie Zdrój (Bad Warmbrunn)
Czernica (Czernitz)
Czerwionka (Czerwionka)

Dąb (Domb)
Dąbrówka Wielka (Gross - Dombrowka)
Dębieńsko (Dubensko)
Dobrodzień (Guttentag)
Dobromierz (Hohenfriedeberg)
Dobroszyce (Juliusburg)
Doły (Schönthal)
Damaszków (Ebersdorf / Grafsch. Glatz)
Duszniki Zdrój (Bad Reinerz)
Dzierżoniów (Reichenbach i. Schl.)
Dziewin (Diebau)

Gajek (Hain / Grafsch. Glatz)
Gałązczyce (Giersdorf b. Grottkau)
Gliwice (Gleiwitz O.S.)
Głogów (GIogau)
Głogówek (Oberglogau O.S.)
Głubczyce (Leobschütz)
Głuchołazy (Ziegenhals)
Głuszyca (Wüstegiersdorf)
Gniewoszów (Seitendorf / Grafsch. Glatz)
Godula (Godullahütte)
Gorce (Rothenbach)
Gorzów Śląski ( Landsberg O.S.)
Gostyń (Gostin)
Goszów (Gompersdorf)
Goworów (Lauterbach)
Gozdnica (Freiwaldau)
Góra Śląska (Guhrau)
Górażdże (Gorasdze)
Górny Śląsk (Oberschlesien)
Grabowno Wielkie (Gross - Graben)
Graniczna (Grenzdorf / Grafsch. Glatz)
Grodków (Grottkau)
Groszowice (Groschowitz)
Gryfów Śląski (Greiffenberg i. Schl.)

Hajduki Wielkie (Bismarckhütte O.S.)
Henryków (Heinrichau)
Henryków (Sprottischdorf)
Huta Antonia (Antonienhütte O.S.)
Huta Laura (Laurahütte O.S.)
Huta Pokój (Friedenshütte O.S.)

Iława (Gross Eulau)
Iłowa (Halbau)
Imielin (Imiellin)

Jagniątków (Agnetendorf i. Riesengeb.)
Janów (Janow)
Jasienie (Jaschine)
Jaszyce (Jeschütz)
Jawor (Jauer)
Jedlina Zdrój (Charlottenbrunn)
Jedlinka (Tannhausen)
Jelenia Góra (Hirschberg i. Schl.)
Jodłów (Tanndorf / Grafsch. Glatz)

Kamienna Góra (Landeshut i. Schl.)
Kamień (Kamin)
Kamieńczyk (Steinbach / Grafsch.Glatz)
Kamionek (Neu - Weßstein)
Karb (Karf)
Karłowice (Karlsmarkt)
Karłuszowiec (Carlshof)
Katowice (Kattowitz)
Kąty (Canth)
Kędzierzyn - Pogorzelec (Kandrzin - Pogorzelleiz)
Kietrz (Katscher)
Klecina (Klettendorf)
Kluczbork (Kreuzburg O.S.)
Kłodnica (Klodnitz - Oderhafen)
Kłodzko (Glatz)
Knurów (Knurow)
Kochłowice (Kochlowitz)
Kokociniec (Kokoczinetz)
Kolonowskie (Collonowska O.S.)
Kończyce (Kunzendorf)
Kopalnia Śląsk (Schlesiengrube O.S.)
Kopice (Koppitz)
Korfantów (Friedland O.S.)
Kostuchna (Kostuchna)
Kotla (Kutllau)
Kowale (Kawallen)
Kowary (Schmiedeberg i. Riesengeb.)
Kozłowa Góra (Koslowagora)
Koźle (Cosel O.S.)
Kożuchów (Freystadt)
Krapkowice (Krappitz)
Krosnowice (Rengersdorf)
Krosnowice Górne (Ober - Rengersdorf)
Królewska Huta (Königshütte)
Krupski Młyn (Kruppamühle)
Krušwica łuż. (Krauschwitz)
Krywałd (Kriewald)
Księże Małe (Klein Tschansch)
Kudowa Zdrój (Bad Kudowa)
Kulow łuż. (Wittichenau)
Kuźnice Świdnickie (Fellhammer)

Lądek Zdrój (Bad Landeck)
Legnica (Liegnitz)
Leszno Górne (Ober - Leschen)
Leśna (Marklissa)
Lewin Brzeski (Löwen)
Lewin Kłodzki (Lewin)
Ligota Ścinawska (Ellguth - Steinau)
Lipiny (Lipine)
Lubań Śląski (Lauban i. Schl.)
Lubawka (Liebau i. Schl.)
Lubin (Lüben)
Lubliniec (Lublinitz)
Lubów (Lübchen)
Ludwikowice (Ludwigsdorf)
Lwówek Śląski (Löwenberg i. Schl.)

Łabędy (Laband)
Łagiewniki (Lagiewnick - Hohenlinde)
Łambinowice (Lamsdorf O.S.)
Ławszowa (Lorenzdorf)
Łaziska (Lazisk)
Łosiów (Lossen)

Maciejkowice (Maczeikowitz)
Malczów (Maltschawe)
Malczyce (Maltsch)
Małomice (Mallmitz)
Marcinkowice (Merzdorf)
Mechnice (Muchenitz O.S.)
Michałkowice (Michallkowitz)
Michałowice (Michaelsthal / Grafsch.Glatz)
Miechowice (Miechowitz)
Mieroszów (Friedland Bez. Breslau)
Międzylesie (Mittelwalde)
Mikołów (Nikolai O.S.)
Mikulczyce (Mikultchütz)
Milicz (Militsch)
Miłków (Mölke)
Mirsk (Friedeberg a. Queiss)
Mojesz (Mois)
Murcki (Emanuelssegen)
Mysłakowice (Zillerthal - Erdmannsdorf)
Mysłowice (Myslowitz)

Nagodzice (Herzogswalde)
Namysłów (Namslau)
Niedobczyce (Niedobschütz)
Niemcza (Nimptsch)
Niemodlin (Falkenberg)
Niewiadom Górny (Ober Niewiadom)
Nizka łuż. (Niesky O. L.)
Nowa Cerekwia (Neukirch)
Nowa Ruda (Neurode)
Nowa Sól (Neusalz a. Oder)
Nowa Wieś (Neudorf O.S.)
Nowa Wieś (Neundorf)
Nowa Wieś Królewska (Königlich Neudorfl b. Oppeln)
Nowe Hajduki (Neuheiduk)
Nowe Miasteczko (Neustädtel)
Nowogrodziec (Naumburg a. Queiss)
Nowy Bieruń (Neuberun)
Nysa (Neisse)
Nysa Nowy świat (Neisse - Neuland)

Ocice (Ottendorf)
Olesno (Rosenberg O.S.)
Oleśnica (Oels)
Olszyna (Langenöls)
Oława (Ohlau)
Opalanki (Henriettenhütte)
Opole (Oppeln)
Orłowiec (Schönau / Grafsch. Glatz)
Orzegów (Orzegow)
Otmuchów (Ottmachau)
Ozimek (Malapane O.S.)

Paczków (Patschkau)
Parowa (Tiefenfurt)
Paruszowiec (Paruschowitz)
Pawłów (Paulsdorf)
Paździorno (Pohlsdorf)
Piechowice (Petersdorf i. Riesengeb )
Piekary Śląskie (Deutsch Piekar)
Pieńsk (Penzig O. L.)
Piława Górna (Gnadenfrei i. Schl.)
Piotrowice (Petrowitz)
Pniowiec (Pniowitz)
Podgórze (Arnsberg)
Podgórze (Dittersbach)
Polanica Zdrój (Bad Altheide)
Polska Cerekiew (Polnisch Neukirch)
Poręba (Lichtenwalde)
Potoczek (Alt - Neissbach / Graf. Glatz)
Prudnik (Neustadt O.S.)
Przewóz (Priebus)
Przysiecz (Przyschetz O.S.)
Przysieczna (Andersdorf)
Pszczyna (Pless)
Pszów (Pschow)

Racibórz (Ratibor)
Radlin (Radlin)
Radlin-KopalniaEmma (Radiln-Emmagrube)
Radzionków (Radzionkau)
Raszowice (Raschewitz)
Rojca (Roitza)
Rokitnica (Rokittnitz)
Rolany łuż. (Ruhland)
Rozbark (Rossberg)
Roztoki (Schönfeld)
Rozwada (Roswadze)
Roździeń (Rosdzin)
Różanka (Rosenthal / Grafsch. Glatz)
Ruda (Ruda)
Rudy (Gross - Rauden)
Ruszów (Rauscha)
Rybnik (Rybnik)
Rydułtowy Dolne (Nieder Rydultau)
Rydułtowy Górne (Charlortengrube)

Siedlice (Schädlitz O.S.)
Siemianowice (Siemianowtz)
Snowidza (Herrwigswaldau)
Sobieszów (Hermsdorf )
Sobięcin (Hermsdorf)
Sobótka (Zobten a. Berge)
Srebrna Góra (Silberberg)
Stary Zdrój (Altwasser)
Stronie Śląskie (Seitenberg i. Schl.)
Strzałkowa (Schützendorf)
Strzegom (Striegau)
Strzelce (Strehlitz)
Strzelce Opolskie (Gross - Strehlitz)
Strzelin (Strehlen i. Schl.)
Sulików (Schönberg)
Syców (Gross - Wartenberg)
Szarlej (Scharley O.S.)
Szczawno Zdrój (Bad Salzbrunn)
Szklarska Poręba (Schreiberthau)
Szklary ( Gläsendorf)
Szombierki (Schomberg)
Szopienice (Schoppinitz)
Szprotawa (Sprottau)
Szymiszów (Schimischow)

Ścinawa (Steinau a. Oder)
Ścinawka Średnia (Mittelsteine)
Śnieżka - Karpacz (Schneekoppe - Krummhübel)
Środa Śląska (Neumarkt i. Schl.)
Świdnica (Schweidnitz)
Świebodzice (Freiburg i. Schl.)
Świerklaniec (Neudeck O.S.)
Świerzawa (Schönau a. Katzb.)
Świętochłowice (Schwientochlowitz)

Tarnowskie Góry (Tarnowitz O.S.)
Tarnów Opolski (Tarnau)
Tłumaczów (Tuntschendorf)
Toszek (Tost)
Trzebnica (Trebnitz)
Trzebosz (Triebusch)
Twardogóra (Festenberg)
Tychy (Tichau O.S.)

Ujazd (Ujest O.S.)
Uraz (Auras a. Oder)

Walim (Wüstewaltersdorf)
Wałbrzych (Waldenburg i. Schl.)
Wąsosz (Herrnstad)
Wełnowiec (Ignatzdorf)
Wesoła (Wessolla)
Wiązów (Wansen)
Wieszowa (Wieschowa)
Wińsko (Winzig)
Witoszów Dolny (Nieder Hartmannsdorf)
Wleń (Lähn)
Wodzisław (Loslau)
Wojcieszów (Kauffung)
Wojerecy łuż.(Hoyerswerda)
Wołczyn (Konstadt O.S.)
Wołów (Wohlau)
Wrocław (Breslau)
Wróblin (Frauendorf O.S.)
Wyszkowice (Ruppersdorf)

Zaborowice (Saborwitz)
Zaborze (Zaborze)
Zabrze (Hindenburg)
Załęże (Zalenze)
Zaręba (Lichtenau)
Zawadzkie (Zawadzki)
Zawidów (Seidenberg)
Ząbkowice (Frankenstein)
Zebrzydowa (Siegersdorf)
Ziębice (Münsterberg)
Zgorzelec (Görlitz)
Zielona Góra (Grünberg)
Złotoryja (Goldberg)
Złoty Stok (Reichenstein i. Schl.)

Żagań (Sagan)
Żmigród (Trachenberg)
Żory (Sohrau O.S.)