Pobożność ludowa w życiu liturgiczno-religijnym i w kulturze

Wydano w serii : Z Dziejów Kultury Chrześcijańskiej na Śląsku

Z notatki wydawniczej :

Książka jest rezultatem konferencji pod tytułem „Pobożność ludowa w życiu liturgiczno-religijnym i w kulturze", przygotowanej przez Katedrę Liturgiki i Hagiografii, Zakład Muzyki Kościelnej, Zakład Sztuki Sakralnej
oraz Katedrę Kulturoznawstwa i Folklorystyki Uniwersytetu Opolskiego. Dowodzi ona, że ogląd wielu wybranych tu zagadnień z perspektywy teologicznej, antropologicznej i folklorystycznej wzajemnie i zgodnie dopełnia się.
Okazuje się, że mimo różnych, często odmiennych, warsztatów badawczych interesują nas tożsame zjawiska, związane z liturgią, praktykami religijnymi, tradycyjnymi wierzeniami, zwyczajami i obrzędami ludowymi.


Fragment z Wprowadzenia :

„ ... Wspólna konferencja Pobożność ludowa w życiu liturgiczno-religijnym i w kulturze, przygotowana przez Katedrę Liturgiki i Hagiografii, Zakład Muzyki Kościel­nej, Zakład Sziuki Sakralnej oraz Katedrę Kulturoznawstwa i Folklorystyki, nie była pierwszym, i mamy nadzieję, że również nie ostatnim tego typu przedsięwzięciem w Uniwersytecie Opolskim. Konferencja ta dowodzi bowiem, że ogląd wielu wybra­nych tu zagadnień z perspektywy teologicznej, antropologicznej i folklorystycznej wzajemnie i zgodnie dopełnia się. Okazuje się, że mimo różnych, często odmien­nych, warsztatów badawczych interesują nas tożsame zjawiska, związane z liturgią, praktykami religijnymi, tradycyjnymi wierzeniami, zwyczajami i obrzędami ludo­wymi.
Antropologiczny i folklorystyczny wymiar pewnych zachowań, jak i pierwot­ne głębokie praktyki religijne podlegają tym samym procesom szeroko rozumianych przemian, a więc laicyzacji, desakralizacji, dominacji pustych znaków, ale także od­radzania się religijnego, powrotu do Kościoła z racji odczuwania „głodu Boga". Funkcje integracyjne, więziotwórcze, patriotyczne pobożności ludowej połączone z głęboką wiarą i liturgią zdają się decydować o tożsamości religijnej i kulturowej, etnicznej/narodowej wspólnot lokalnych i parafialnych.
Współczesne przykłady ta­kich postaw i zachowań ludzi wierzących przywołuje m.in. ks. Manfred Słaboń (głos w dyskusji).
Jak widać, obszar badań nad tradycją religijną i folklorystyczną jest tu ogromny, nie powinno zabraknąć miejsca dla wspólnej dyskusji, weryfikowania wcześniejszych sądów, formułowania nowych ocen, analizy zjawisk historycznych, wywodzących się z tradycji pogańskiej i tych mających swój początek w średnio­wiecznym chrześcijaństwie oraz współcześnie funkcjonujących w nowych środowis­kach. Dopiero zaczęliśmy wspólnie „dotykać" tych spraw, głównie na przykładzie Śląskiej tradycji kulturowej."



SPIS TREŚCI :

Wprowadzenie

Ks. Helmut Jan SOBECZKO
Liturgia — pobożność ludowa — religijność ludowa — folklor religijny

Ks. Janusz CZERSKI
Pobożność ludowa w Kościele wschodnim tradycji bizantyjskiej

Ks. Władysław NOWAK
Liturgia i pobożność osobista w protestantyzmie

Bp Stefan CICHY
Troska o poprawność relacji między liturgią i pobożnością ludową w pracach Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski

Ks. Rudolf PIERSKAŁA
Główne założenia teologiczno-pastoralne rzymskiego Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii

Ks. Marcin WORBS
Romano Guardini wobec pobożności ludowej

Ks. Piotr JURA
Formy maryjnej pobożności ludowej we Włoszech

Ks. Joachim KOBIENIA
Przejawy pobożności ludowej w dawnych rytuałach wrocławskich

Krystyna KOSSAKOWSKA-JAROSZ
Religijność ludowa w piśmiennictwie śląskim na przełomie XIX i XX wieku. Obieg polskojęzyczny

Joanna ŚWITAŁA-MASTALERZ
Śląska pobożność ludowa w Gawędach Stacha Kropiciela ks. Klemensa Kosyrczyka

Ks. Piotr TARLIŃSKI
Uświęcenie dnia w pobożności ludowej na wzór Litugii godzin praktykowane na Śląsku

Ks. Erwin Mateja
Pielgrzymki i kult świętych w pobożności ludowej na Śląsku

Dorota ŚWITAŁA-TRYBEK
Świętowanie odpustów parafialnych na Górnym Śląsku. Zachowania religijne i ludyczne

Katarzyna ŁEŃSKA-BĄK
Pokarmy obrzędowe w religijności ludowej. Kilka słów o maku, zbożu i każdym innym drobiazgu

Ks. Andrzej ŻĄDŁO
Boże Narodzenie a pobożność ludowa

Teresa SMOLIŃSKA
Współczesne kolędowanie bożonarodzeniowe. Między misterium a widowiskiem

Remigiusz POŚPIECH
Wpływ pobożności ludowej na wielogłosową twórczość Bożego Narodzenia

Ks. Grzegorz POŹNIAK
Ludowa pieśń religijna i jej zastosowanie w repertuarze schol liturgicznych na przykładzie wybranych czasopism

Ks. Piotr Paweł MANIURKA
Religijne inspiracje w sztuce ludowej na przykładzie polichromii drewnianego kościoła w Bierdzanach

Kornelia LACH
Zróżnicowane formy religijności ludowej w obrzędowości rodzinnej.
Wybrane zagadnienia dotyczące okresu dziecięcego

Dorota SIMONIDES
Umieranie „po Bożemu" w kulturze ludowej

Ks. Ireneusz CELARY
Tradycje i zwyczaje pogrzebowe na Górnym Śląsku

Ks. Manfred SŁABOŃ
Głos w dyskusji

Program sympozjum