Stulecie Drogi do Nieba ks. Ludwika Skowronka. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Katedrę Liturgiki i Hagiografii ...

Z książki :

Kapłanem, który mocno wpisał się w dzieje diecezji wrocławskiej, a później ka­towickiej, był ks. Ludwik Skowronek (1859—1934).
Był nie tylko budowniczym koś­ciołów czy organizatorem życia kościelnego, ale przede wszystkim zasłynął jako twórca modlitewnika Droga do Nieba, powszechnie kiedyś używanego w całej diece­zji wrocławskiej modlitewnika, który był podręcznikiem i elementarzem dla wielu pokoleń Górnoślązaków.

Ks. Ludwik Skowronek urodził się 6 kwietnia 1859 r. w Czuchowie (pow. ryb­nicki). Pochodził z rodziny inteligenckiej, ojciec bowiem był nauczycielem. Miał także dwóch braci, z których jeden — Hubert był jezuitą. Do szkoły powszechnej uczęszczał w rodzinnej miejscowości, zaś do gimnazjum — w Gliwicach. Maturę uzyskał z wynikiem celującym. Następnie podjął studia prawnicze na uniwersytecie wrocławskim. Od 20 października 1879 r. do 16 listopada 1883 r. studiował teo­logię na wrocławskim uniwersytecie, natomiast w latach 1883—1884 — w Ratyzbonie, gdyż alumnat wrocławski z powodu Kulturkampfu był zamknięty. Dnia 5 lipca 1884 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk wikariusza apostolskiego Franza Berneta. Po święceniach pracował jako wikariusz w następujących parafiach : Starym Bieruniu (od 20 listopada 1884 r. do 1887 r.), skąd po trzech latach przeniesiono go do Bogucic. W Bogucicach był wikarym od 6 lipca 1887 r. Po śmierci swego proboszcza J. Brondera, został jego następcą, wpierw w urzędzie administratora od 21 czerwca 1889 r., a od 17 lipca 1889 r. proboszczem, a stało się to dzięki parafianom z Bogucic i patronowi Hubertowi von Thiele-Winckler.
Dnia 17 lipca 1889 r. kanonicznie objął parafię bogucicką ...


WPROWADZENIE

Z okazji Wielkiego Jubileuszu Chrześcijaństwa Roku 2000 Międzydiecezjalna Komisja ds. Liturgii, Duszpasterstwa Liturgicznego i Muzyki Kościelnej Diecezji Opolskiej i Gliwickiej przygotowała do druku nową redakcję modlitewnika i śpiew­nika z nutami: Droga do Nieba. Podstawę redakcyjną stanowiły poprzednie wyda­nia tego modlitewnika i śpiewnika poczynając od edycji ks. L. Skowronka z 1903 r., a kończąc na edycji, która ukazywała się od czasu nowego podziału diecezji w Pol­sce w 1992 r., kiedy to powstała diecezja gliwicka.

Przedmowa do nowej edycji Drogi do Nieba została napisana przez ks. abpa A. Nossola, Biskupa Opolskiego i ks. bpa J. Wieczorka, Biskupa Gliwickiego. Wska­zuje to na kontynuację tradycji duszpasterskiej w obu diecezjach od początku ich istnienia związanej z tym modlitewnikiem. Na początku przypomniano słowa Jana Pawła II mówiące o zadaniach duszpasterskich Kościoła na progu trzeciego tysiąc­lecia, wśród których na czoło wysuwa się dążenie do świętości.
Jedno z pilniejszych zadań duszpasterskich w tej perspektywie to uczenie ludzi modlitwy, zwłaszcza za­praszanie i wychowywanie wiernych do uczestnictwa w świętej liturgii. Podkreślo­no nieocenioną pomoc Drogi do Nieba w szkole modlitwy ludu Bożego Śląska. Ksią­żeczka służy już ponad sto lat wiernym w ich pielgrzymce przez życie jako wierny towarzysz drogi. O jej niezwykłej popularności świadczy fakt, że doczekała się już ponad 60 wydań. Wskazano w dalszej kolejności na zasady redakcji i szczególne walory treściowe i edytorskie wydania. Biskupi gliwicki i opolski uznali to dzieło za jeden z pięknych darów Wielkiego Jubileuszu. Wyrazili swoją wdzięczność za ten dar, ale również nadzieję, że przyczyni się on „do przyspieszenia kroku na drodze do świętości, na drodze do nieba". Nowa Droga do Nieba w dwóch już wersjach (z nutami i bez nut) ma wszelkie dane ku temu, aby sprostać takiemu zadaniu.

Ukazanie się nowej edycji Drogi do Nieba oraz jej setna rocznica wydawania przyczyniły się do zorganizowania w dniach 12—13 maja 2003 r. w Głuchołazach i Opolu sympozjum naukowego poświęconego 100-nej rocznicy wydania modlitewnika i śpiewnika „ Droga do nieba " ks. Ludwika Skowronka (1903-2003). Sympozjum zorganizowała Katedra Liturgiki i Hagiografii Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego oraz Caritas Diecezji Opolskiej.

Publikacja prezentuje we wprowadzeniu krótkie sprawozdanie z sympozjum, a następnie teksty wygłoszonych referatów i komunikatów podczas trzech sesji naukowych.
Pierwszy dzień obrad miał miejsce w Ośrodku Rehabilitacyjnym Caritas Die­cezji Opolskiej Skowronek w Głuchołazach. Otwarcia sesji naukowej dokonał ks. bp Jan Wieczorek, Biskup Gliwicki, zaś ks. prof. dr hab. Tadeusz Dola, dziekan Wy­działu Teologicznego UO, przewodniczył sesji naukowej. Pierwszą sesję rozpoczął referat ks. dr hab. Jana Góreckiego (UŚ), który przed­stawił życie i działalność ks. Ludwika Skowronka. Ukazał jego rodzinę i pierwsze lata kapłaństwa oraz działalność jako budowniczego kościołów.
Następnie wskazał na jego kult do Matki Bożej Boguckiej, prezentując różne formy propagowane przez ks. Skowronka. Zaakcentowana została także jego troska duszpasterska o swoich parafian oraz działalność społeczno-charytatywna. Na koniec zarysowano ostatnie lata życia ks. Skowronka na emeryturze w Głuchołazach.

Drugi referat, ks. prof. dr. hab. Helmuta Jana Sobeczki (UO), dotyczył powstania modlitewnika Droga do Nieba ks. L. Skowronka na tle ówczesnej literatury dewocyjnej oraz jego ewolucji w okresie XX w. Ukazano kontekst religijny wydania mod­litewnika oraz jego kolejne edycje w następnych latach.
Trzecie wystąpienie, ks. dra Alberta Glaesera (UO), poświęcone zostało zapre­zentowaniu treści i znaczenia pastoralnego modlitewnika Droga do Nieba. Treścio­we bogactwo modlitewnika ukazano w kontekście innych modlitewników w języku polskim wydanych przez ks. Skowronka oraz wkładu jego współpracowników w pra­cach nad modlitewnikiem.
Pastoralne znaczenie modlitewnika przejawiło się w in­tegralnym ujęciu myśli teologicznej oraz wydobyciem antropologicznego wymiaru relacji między Bogiem a człowiekiem.

W czwartym referacie ks. dr Krystian Worbs (Pławniowice) zajął się prezentacją treści i pastoralnego znaczenia modlitewnika Weg zum Himmel. Bogactwo treś­ci ukazano w kontekście innych modlitewników ks. Skowronka wydanych w języku niemieckim.

Kolejny prelegent, ks. dr Rudolf Pierskała (UO), przedstawił wydania modlitew­ników ks. L. Skowronka dla potrzeb dzieci i młodzieży. Ks. Skowronek opracował w 1906 r. modlitewnik i śpiewnik dla użytku szkolnego w języku niemieckim, zaś w 1907 r. edycję w języku polskim dla dzieci gotujących się do I spowiedzi i Ko­munii świętej. Po II wojnie światowej, w latach 1946—1980 wydawano w Opolu, na podstawie modlitewnika ks. Skowronka, książeczkę do nabożeństwa dla młodzieży jako Mały modlitewnik.

Ks. prałat Ernest Noziński (Dziewkowice), były dyrektor Wydawnictwa św. Krzyża w Opolu, przypomniał w swoim referacie o trudnościach w wydawaniu modlitewnika Droga do Nieba w okresie powojennym, do 2000 r. Przede wszystkim były to utrudnienia spowodowane działaniem aktualnej władzy państwowej, która wydawała albo nie wydawała zezwolenia na druk, a w pewnym okresie nawet zlikwidowała działalność wydawnictwa.

Popołudniową sesję naukową rozpoczął ks. dr Erwin Mateja (UO) referatem na temat kultu świętych patronów w modlitewniku Droga do nieba. Ukazał różne formy kultu Najśw. Maryi Panny, św. Józefa oraz innych świętych, które podano w mod­litewniku.

Następnie wystąpił ks. mgr Ginter Żmuda (dyrektor ośrodka Skowronek), który zaprezentował osobę ks. L. Skowronka jako fundatora ośrodka w Głuchołazach. Au­tor Drogi do nieba przeżył bowiem w tym domu swoją emeryturę i w nim także zmarł 10 maja 1934 roku. Pochowany zaś został na cmentarzu parafialnym w Głuchołazach.

W drugim dniu sympozjum obrady miały miejsce na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego w Opolu, gdzie odbyła się trzecia sesja naukowa.

Ks. prof. dr hab. Helmut Jan Sobeczko (UO) w pierwszym referacie przedstawił ks. Ludwika Skowronka i jego Drogę do Nieba w 100-lecie jej I wydania. Następ­nie ks. dr Rudolf Pierskała (UO) i ks. dr Joachim Waloszek (UO) zaprezentowali najnowsze modlitewniki Droga do Nieba: wydany w 2001 r. jubileuszowy modlitew­nik z nutami oraz będący w druku modlitewnik w wersji bez nut, który ukazał się w tym roku. Pierwszy prezentował część modlitewną edycji, a drugi — część śpiewnikową. Kolejny dwugłos prelegentów dotyczył współczesnych modlitewników Weg zum Himmel wydanych w ostatnich latach w języku niemieckim dla potrzeb duszpasterstwa dwujęzycznego. Komunikaty na ten temat wygłosili: ks. dr Marcin Worbs (UO) oraz ks. radca Wolfgang Globisch (Kolonowskie). W ostatnim komuni­kacie dr Remigiusz Pośpiech (UO) ukazał towarzyszenia organowe do pieśni znaj­dujących się w modlitewniku Droga do Nieba.

W pierwszym dniu sympozjum nastąpiło uroczyste poświęcenie Ośrodka Reha­bilitacyjnego Caritas Diecezji Opolskiej Skowronek w Głuchołazach, który był przez kilka lat remontowany po szkodach wyrządzonych przez powódź w 1997 r. Dokona­no także odsłonięcia pamiątkowej tablicy ku czci ks. Ludwika Skowronka z okazji 100-lecia pierwszego wydania modlitewnika Droga do Nieba.

Uwieńczeniem dnia była uroczysta Msza św. w kościele parafialnym w Głucho­łazach, której przewodniczył i homilię wygłosił ks. bp prof. dr hab. Jan Kopiec. Po Mszy św. uczestnicy sympozjum i parafianie przeszli z procesją na cmentarz do gro­bu zmarłego ks. L. Skowronka gdzie pobłogosławiono nowy pomnik nagrobny upamiętniający 100-lecie wydania modlitewnika Droga do Nieba.


SPIS TREŚCI :

Wprowadzenie

Jan Górecki — Ks. Ludwik Skowronek — życie i działalność

Ks. Ginter Żmuda — Ks. Ludwik Skowronek i jego związek z dzisiejszym ośrodkiem Caritas Diecezji Opolskiej w Głuchołazach

Ks. Helmut Jan Sobeczko — Pierwsze wydanie modlitewnika Droga do Nieba na tle ówczesnej literatury dewocyjnej i jego kolejne redakcje

Ks. Albert Glaeser — Modlitewnik Droga do Nieba — treść i znaczenie pastoralne

Ks. Rudolf Pierskała — Wydania modlitewników ks. L. Skowronka dla potrzeb dzieci i młodzieży

Ks. Erwin Mateja — Kult świętych w modlitewniku ks. Ludwika Skowronka Droga do nieba

Remigiusz Pośpiech — Towarzyszenia organowe do pieśni z Drogi do Nieba / Weg zum Himmel Ks. Ludwika Skowronka

Ks. Ernest Noziński — Trudności w wydawaniu modlitewnika Droga do Nieba w okresie powojennym

Ks. Marcin Worbs — Dwujęzyczny modlitewnik i śpiewnik Weg zum Himmel — Droga do Nieba z 1989 roku

Ks. Wolfgang Globisch — Dwujęzyczny modlitewnik i śpiewnik Weg zum Himmel — Droga do Nieba z 1997 roku

Ks. Rudolf Pierskała — Najnowsze modlitewniki Droga do Nieba

Ks. Joachim Waloszek — Uwagi na temat części śpiewnikowej nowego wydania Drogi do Nieba

Program sesji naukowej i uroczystości poświęcenia Ośrodka Rehabilitacyjnego Skowronek w Głuchołazach