Quelques aspects de la réécriture

Z notatki wydawniczej :

Zjawisko intertekstualności, polegaj,ace na absorbcji i przekształcaniu jednego tekstu w inny,
występuje w literaturze francuskiej i frankofońskiej od średniowiecza po czasy współczesne.
G. Genette wymienia klasyczne sposoby przekształcania tekstów, takie jak parodia, plagiat, pastisz.
Ale nawet krytyk nie jest w stanie przewidzieć różnorodności form, jakie może przybrać
„napisanie na nowo” własnego lub cudzego tekstu.
O takich zaskakujących przekształceniach form gatunkowych, zmianach rejestrów i inwersjach
form literackich piszą autorzy tekstów zamieszczonych w prezentowanym zbiorze.
Do analizy zjawiska réécriture badacze wybrali utwory z różnych epok, gatunków i rejonów geograficznych,
między innymi: średniowieczne powieści pisarzy burgundzkich, powieść J. Verne’a Mathias Sandorf,
powieści Emila Zoli, opowiadania Charles’a Nodiera, poezje Artura Rimbauda, dramaty Paula Claudela,
Eugéne’a Ionesco i Antonin Artauda, powieści pisarzy afrykańskich.


Ze streszczenia w jęz. polskim :

Od czasu, kiedy w roku 1969 Julia Kristeva w swojej pracy Semeiotikè użyła po raz pierwszy neologizmu
„intertekstualność”, termin ten wszedł na stałe do teorii literatury. Mimo że wydał się on nowy,
to zjawisko intertekstualności, polegające na absorbcji i przekształcaniu jednego tekstu przez inny,
znane było w literaturze od wieków. Każda epoka, każda szkoła literacka czy poszczególni
pisarze zawsze nawiązywali do osiągnięć swoich poprzedników, nawet wtedy, gdy negowali ich dokonania.
W literaturze francuskiej i frankofońskiej zjawisko to występuje od średniowiecza po czasy współczesne.
Niektóre prądy i szkoły literackie były świadomym nawiązaniem do wzorców przeszłości, wystarczy wspomnieć
literaturę renesansu czy klasycyzmu. Twórcy literatury współczesnej również nawiązują do kulturowego dziedzictwa,
jakim są mity czy baśnie, i piszą ich nowe wersje. W literaturach frankofońskich krajów afrykańskich
odnajdujemy zarówno naśladownictwo, jak i różnicowanie w stosunku do oryginałów francuskich.
W utworach bardzo wielu pisarzy odnaleźć można ślady inspiracji własnymi wcześniejszymi utworami,
potwierdzone analizą rękopisów. Dzieje się tak również w wypadku utworów, które odniosły czytelniczy sukces.
Ich kolejne reaktualizacje często są mniej udane niż pierwowzór, ale zdarza się też, że tworzą
nową jakość literacką.
„Napisanie na nowo” (réécriture) nie oznacza wszakże „przepisania”.
G. Genette, który temu zagadnieniu poświęcił wiele miejsca w swoich pracach dotyczących teorii literatury,
wymienia klasyczne sposoby przekształcania tekstów, takie jak parodia, plagiat, pastisz.
Ale nawet krytyk nie jest w stanie przewidzieć różnorodności form, jakie może przybrać „napisanie na nowo”
własnego lub cudzego tekstu. O takich zaskakujących przekształceniach form gatunkowych, zmianach rejestrów
i inwersjach form literackich traktuje praca zbiorowa Quelques aspects de la réécriture.




[ SPIS TREŚCI ]

Table des matières

En guise d'introduction (Magdalena Wandzioch)

Maciej Abramowicz
De la mise en prose à la mise en vie. La réécriture en Bourgogne médiévale

Witold Konstanty Pietrzak
L'inuentio ou réécriture de l'histoire dans les nouvelles exemplaires en France pendant les guerres de religion

Andrzej Rabsztyn
Le roman épistolaire français dans la littérature des Lumières en Pologne

Magdalena Wandzioch
Jules Verne sur les brisées d'Alexandre Dumas

Jolanta Rachwalska von Rejchwald
Leçon de réécriture. Ce que disent les dessins zoliens

Anita Staroń
Le puzzle façon Octave Mirbeau ou de l'utilité des redites

Krystyna Wojtynek-Musik
Deux versions du motif de fleurs dans la poésie d'Arthur Rimbaud

Barbara Sosień
Le mythe de la reine de Saba réécrit: Nerval et Nodier

Pascale Auraix-Jonchière
Lilith, figure mythique au miroir des réécritures (Dieu créa d'abord Lilith, Marc Chadourne, 1937; Lilith dans l'île, Sylvain Roumette, 1990)

Tatiana Antolini-Dumas
Réécritures du Déluge dans deux romans de Barjavel

Lucienne Bozzetto-Ditto
Sartre: Bariona et les évangiles de la Nativité

Aleksander Abłamowicz
Le retour de Télémaque

Denis Labouret
Amphitryon: réécritures du mythe et mythe de la réécriture

Thérèse Mourlevat
En mal de réécriture. Paul Claudel et sa dramaturgie

Krystyna Modrzejewska
«Harcèlement littéraire» d'Eugène Ionesco

Grażyna Starak
La réécriture à travers la scène. La vision artaudienne des Cenci d'après Shelley et Stendhal

Jeannine Guichardet
Métamorphoses de la reine de Pierrette Fleutiaux: une réécriture des Contes de Perrault

Aleksandra Komandera
Pastiche ou conte original — de quelques problèmes de réécriture dans Le Petit Chaperon bleu marine de Philippe Dumas et de Boris Moissard

Agnès Spiquel
Les Fruits du Congo d'Alexandre Vialatte, ou la réécriture romanesque d'une vieille chanson française

Czesław Grzesiak
Pratiques de réécriture dans l'œuvre romanesque de Robert Pinget

Jerzy Lis
Annie Ernaux et Philippe Vilain: réécriture croisée

Wacław Rapak
W ou le souvenir d'enfance de Georges Perec — une ré-écriture ressassante

Katarzyna Gadomska
Les Frankenstein de Jean-Claude Carrière: entre le roman de Mary Shelley et le cinéma de James Whale

Ryszard Siwek
La Légende d’Ulenspiegel ou la réécriture de l'histoire

Zuzana Malinovská-Šalamonová
Un voyage au bout de la nuit africain

Magdalena Zdrada-Cok
Ahmed-Zahra — personnage benjellounien dans les sentiers qui bifurquent

Jean Bessière
Notes pour recaractériser la réécriture — quelques considérations théoriques

Streszczenie
Summary