Poczucie odpowiedzialności młodzieży skonfliktowanej z prawem. Studium pedagogiczne - Irena Mudrecka

Z notatki wydawniczej :

Problematyka podejmowana w monografii dotyczy poczucia odpowiedzialności stanowiącego mechanizm psychicznej regulacji zachowania człowieka, co jest ważnym zagadnieniem zarówno ze społecznego, jak i pedagogicznego punktu widzenia, zwłaszcza z punktu widzenia wychowania dzieci i młodzieży.
Poczucie odpowiedzialności jest złożoną poznawczo-emocjonalną strukturą osobowości, która bierze udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących regulowania stosunku jednostki z otoczeniem, jest również mechanizmem warunkującym proces samokontroli człowieka.

Autorka omawia w publikacji uwarunkowania i proces kształtowania poczucia odpowiedzialności u młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Na podstawie badań dwóch grup: młodzieży, która weszła w konflikt z prawem i młodzieży nieprzestępczej – ukazuje różnice międzygrupowe w zakresie mechanizmów psychicznej regulacji zachowania będące podstawą do wyjaśniania, dlaczego poczucie odpowiedzialności młodzieży wchodzącej w konflikt z prawem ma niewielką moc regulacyjną. Autorka wskazuje również niezbędne działania wychowawcze, które powinny być podjęte w celu wspomagania kształtowania prawidłowego poczucia odpowiedzialności u młodzieży.

Praca adresowana jest do pedagogów – nauczycieli i wychowawców pracujących z dziećmi i młodzieżą niedostosowaną społecznie lub zagrożoną niedostosowaniem.
Ponadto publikacja zainteresuje pracowników naukowych i studentów pedagogiki, zwłaszcza pedagogiki resocjalizacyjnej.


SPIS TREŚCI :

Wstęp

Rozdział I. Odpowiedzialność w perspektywie różnych dziedzin wiedzy

1. Poszukiwania istoty odpowiedzialności na gruncie filozoficznym
1.1. Odpowiedzialność i warunki jej występowania
1.2. Odpowiedzialność jako odpowiadanie na wartości
1.3. Patologie odpowiedzialności
2. Odpowiedzialność w pedagogice i naukach ją wspierających — relacje pomiędzy przymusem zewnętrznym a wolnością jednostki
2.1. Nurty akcentujące dominację przymusu zewnętrznego
2.2. Nurty akcentujące równowagę pomiędzy przymusem zewnętrznym a wolnością jednostki
2.3. Nurty akcentujące dominację wolności jednostki
3. Odpowiedzialność w naukach prawnych
3.1. Odpowiedzialność jako kategoria prawna
3.2. Odpowiedzialność nieletnich w świetle unormowań prawnych i praktyki wymiaru sprawiedliwości

Rozdział II. Poczucie odpowiedzialności jako wskaźnik dojrzałej osobowości i cel oddziaływań resocjalizacyjnych

1. Koncepcje poczucia odpowiedzialności w literaturze psychopedagogicznej
2. Poczucie odpowiedzialności a problematyka kontroli wewnętrznej
3. Wybrane osobowościowe determinanty poczucia odpowiedzialności
3.1. Poglądy na świat
3.2. Uczucia moralne
3.3. Usprawiedliwianie własnych zachowań
3.4. Wartości
4. Pedagogika resocjalizacyjna wobec problematyki poczucia odpowiedzialności
4.1. Istota resocjalizacji i oddziaływań resocjalizujących
4.2. Poczucie odpowiedzialności jednostek niedostosowanych społecznie jako przedmiot zainteresowania pedagogów resocjalizacyjnych
4.3. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności jako cel wychowawczy i terapeutyczny

Rozdział III. Psychospołeczne uwarunkowania rozwoju poczucia odpowiedzialności

1. Kształtowanie się poczucia odpowiedzialności młodzieży w rodzinie
2. Kształtowanie się poczucia odpowiedzialności młodzieży w grupach
3. Kształtowanie się poczucia odpowiedzialności młodzieży w szkole
4. Kształtowanie się poczucia odpowiedzialności młodzieży w środowisku społecznym

Rozdział IV. Metodologiczne założenia i instrumentarium badań własnych oraz analizy statystycznej

1. Założenia wstępne i problematyka badawcza
2. Charakterystyka narzędzi badawczych i operacjonalizacja zmiennych
3. Dobór i charakterystyka osób objętych badaniem

Rozdział V. Poczucie odpowiedzialności badanych - empiryczna egzemplifikacja zagadnienia

1. Analiza czynnikowa wyników badania za pomocą Skali Poczucia Odpowiedzialności
2. Poczucie odpowiedzialności - różnice międzygrupowe

Rozdział VI. Komponenty poczucia odpowiedzialności a cechy indywidualne badanych

1. Komponenty poczucia odpowiedzialności a ogólna charakterystyka badanych
2. Komponenty poczucia odpowiedzialności a zaburzenia w zachowaniu nieletnich
3. Komponenty poczucia odpowiedzialności a stopień niedostosowania społecznego nieletnich

Rozdział VII. Osobowościowe korelaty komponentów poczucia odpowiedzialności

1. Wyniki analizy czynnikowej skal mierzących cechy osobowości
1.1. Poglądy na świat
1.2. Częstotliwość doświadczania uczuć moralnych
1.3. Usprawiedliwianie własnych zachowań
2. Różnice międzygrupowe w zakresie wybranych cech osobowości
3. Korelacje pomiędzy komponentami poczucia odpowiedzialności a cechami osobowości
4. Wartości deklarowane przez badanych w kontekście komponentów poczucia odpowiedzialności

Rozdział VIII. Rodzinne uwarunkowania komponentów poczucia odpowiedzialności

1. Komponenty poczucia odpowiedzialności a sytuacja rodzinna badanych
2. Komponenty poczucia odpowiedzialności a styl wychowania rodziców w percepcji badanych
2.1. Wyniki analizy czynnikowej kwestionariusza „Moja Matka" i „Mój Ojciec"
2.2. Różnice międzygrupowe w zakresie oceny stylu wychowawczego stosowanego przez rodziców
2.3. Korelacje pomiędzy komponentami poczucia odpowiedzialności a oceną stylu wychowawczego rodziców dokonaną przez badanych

Rozdział IX. Komponenty poczucia odpowiedzialności w świetle analiz wielozmiennowych i studium przypadków

1. Komponenty poczucia odpowiedzialności w świetle analizy regresji wielokrotnej
1.1. Świadomość Odpowiedzialności
1.1.1. Wysokie nasilenie Świadomości Odpowiedzialności — przypadek Dagmary
1.1.2. Niskie nasilenie Świadomości Odpowiedzialności — przypadek Krystiana
1.2. Samodzielność
1.2.1. Wysokie nasilenie Samodzielności — przypadek Marka
1.2.2. Niskie nasilenie Samodzielności — przypadek Darka
1.3. Samokontrola
1.3.1. Wysokie nasilenie Samokontroli — przypadek Dominika
1.3.2. Niskie nasilenie Samokontroli — przypadek Antka
2. Komponenty poczucia odpowiedzialności jako predyktory wejścia w konflikt z prawem - wyniki analizy regresji logistycznej
2.1. Egzemplifikacja opracowanego modelu prawdopodobieństwa — przypadek Piotra

Wnioski z badań i implikacje dla praktyki resocjalizacyjnej

Bibliografia
Aneks
Spis tabel i wykresów