Śląski kalendarz liturgiczny świętych. Geneza i rozwój do czasu reformy papieża Piusa X — KS. ERWIN MATEJA

WSTĘP [obszerne fragmenty]

Kościół w rocznym cyklu celebruje w liturgii przede wszystkim zbawcze wyda­rzenia misterium paschalnego Chrystusa. Z tego misterium wypływa również cześć Dziewicy Maryi — Matki naszego Pana. W cyklu tym wspomina się ponadto mę­czenników i innych świętych, którzy swoim życiem i śmiercią „również głoszą mis­terium paschalne Chrystusa”.
Wszystkie te obchody w roku liturgicznym reguluje kalendarz.

Na przestrzeni dziejów w różnych kulturach tworzono systemy rachuby czasu i tworzono kalendarze, kierując się zwłaszcza obserwacją tych samych zjawisk as­tronomicznych i przyrodniczych. Różniły się one jednak od stopnia rozwoju kultu­rowego, społeczno-gospodarczego oraz od przyjętych wierzeń religijnych. W roz­woju kalendarzy widoczny jest proces zapożyczania poszczególnych jego elementów od religii i kultur starszych i bardziej rozwiniętych. Chrześcijaństwo bazowało prze­de wszystkim na kalendarzu żydowskim i rzymskim.

Kościół wczesnochrześcijański nie posiadał rozbudowanego kalendarza, a swoje zadanie odnawiania i uobecniania eucharystycznej ofiary oraz obchodzenia pamiątki zmartwychwstania Chrystusa wypełniał każdego tygodnia w dniu Pańskim, zwanym u nas niedzielą.

Dopiero późniejsze wieki były świadkami rozłożenia poszczegól­nych akcentów z wydarzeń zbawczych Chrystusa na cały rok kościelny. Dokonywa­ło się to nie według z góry ułożonego planu, lecz w wyniku organicznego rozwoju. Do najstarszego cyklu świąt Pańskich z niedzielami (temporale) dodano cykl obej­mujący obchody ku czci Matki Bożej i wspomnienia świętych (sanctorale), najczęś­ciej wspomnienia te były związane z datą śmierci, czyli narodzin dla nieba (dies natalis).
Tak bowiem powstawał kalendarz liturgiczny. Proces tworzenia się kalendarza przybierał różne formy, ponieważ niektóre kulty ulegały z biegiem czasu zani­kowi, inne powstawały, przy czym zmieniały się daty liturgicznych wspomnień. Dlatego rozwój kalendarza nie jest jeszcze ukończony, o czym świadczą powstające na naszych oczach wspomnienia nowo kanonizowanych osób. Tak więc kalendarz liturgiczny był i jest w nieustannym rozwoju.

Mówiąc o powstawaniu kalendarza Kościoła powszechnego, nie możemy zapom­nieć, iż analogiczny proces przechodziły kalendarze Kościołów lokalnych, które ukazywały w nich własną oryginalność i bogactwo obchodów nie znanych innym wspólnotom diecezjalnym lub zakonnym.
Lokalne obchody liturgiczne zawsze włą­czano w kalendarz Kościoła powszechnego; tak jest do dziś. W ciągu wieków naj­bardziej zmienny okazał się kalendarz regulujący obchody ku czci świętych.

Niniejsze opracowanie pragnie odpowiedzieć na pytania: Jak zmieniał się ka­lendarz świętych na Śląsku? Jakie bogactwo obchodów i jaką oryginalność posiadał na przestrzeni tysiącletnich dziejów diecezji wrocławskiej? Dotychczasowe badania ograniczały się jedynie do analizy kultu poszczególnych świętych oraz wskazano na niektóre kalendarze przy omawianiu przedtrydenckich ksiąg liturgicznych. Przy tej okazji wskazywano na pewne charakterystyczne cechy i śląskie odrębności.

Celem niniejszego opracowania jest zatem ukazanie kolejnych wersji śląskiego kalendarza świętych od najstarszych przedtrydenckich zaczynając, a na ostatnim Proprium z 1852 r. kończąc.
Zostaną również przedstawione różnego rodzaju uwa­runkowania, które miały wpływ na formowanie się wrocławskiego kalendarza. Rów­nie interesujące jest zbadanie złożonego procesu przywracania do śląskiego kalen­darza tych kultów świętych, które zostary w wyniku trydenckiej reformy kalendarza usunięte.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, iż używany w pracy terminu „śląski kalendarz liturgiczny” obejmuje jedynie obchody ku czci świętych. Nie wchodzą więc w pole naszych badań święta Pańskie oraz obchody maryjne, ponieważ ich miejsce w ka­lendarzu było stabilne i zasadniczo nie podlegało jakimś większym procesom ewo­lucyjnym.

Zakres czasowy dziejów śląskiego kalendarza ku czci świętych obejmuje okres od początków jego powstawania do końca XIX w., dokładniej: analiza kalen­darza śląskiego kończy się na Proprium Wratislaviense z 1852 r., ponieważ było ono ostatnim przed reformą papieża św. Piusa X (1914).
Reforma ta zapoczątkowała postępujący proces istotnych zmian, które zostały następnie poparte postulatami ru­chu liturgicznego, aby w końcu zaowocować gruntowną reformą kalendarza po Soborze Watykańskim II.

W tym ostatnim okresie starano się przede wszystkim dowartoś­ciować niedzielę poprzez usunięcie z niego różnych świąt patronalnych. Dokonano także licznych zmian w wyniku najnowszych badań dotyczących podstaw historycz­nych poszczególnych kultów. Ta bardzo interesująca i obszerna problematyka wy­maga jednak odrębnego opracowania.

Ponadtysiącletnia historia chrześcijaństwa na Śląsku znajdowała swoje odbicie między innymi w sprawowanej tu liturgii, opisanej w księgach liturgicznych. Mimo różnych zawirowań zachowało się sporo różnych wrocławskich kodeksów liturgicz­nych. Zdecydowana ich większość zawiera także kalendarze liturgiczne, który jed­nak różnią się między sobą. Bez szczegółowych badań trudno dokładnie określić, jak wyglądał kalendarz liturgiczny w początkowym okresie dziejów Kościoła na Śląsku. Dotyczy to zwłaszcza okresu przedtrydenckiego. Można natomiast pokazać, jak wyglądały kalendarze zawarte w poszczególnych księgach liturgicznych tego okresu. Niemniej interesująca wydaje się być potrydencka historia śląskiego kalen­darza liturgicznego, kiedy to lokalną specyfikę i odrębności kultu świętych nie wpi­sywano już do kalendarza ogólnego, ale zamieszczano je w odrębnym Proprium Wratislaviense.

Baza źródłowa do opracowania dziejów kalendarza wrocławskiego przedstawia się okazale. Odnośnie tylko do okresu średniowiecza stanowi ją około 90 liturgicz­nych kodeksów rękopiśmiennych zawierających kalendarz śląski. Te księgi, głównie z XIV i XV w., znajdują się w zdecydowanej większości w bibliotekach wrocław­skich i na nich przede wszystkim oparto nasze badania. Interesujące nas kodeksy znajdują się w zbiorach Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu, Biblioteki Uniwersy­teckiej we Wrocławiu oraz Biblioteki Wydziału Teologicznego w Opolu (dawniej Kurii Diecezjalnej); korzystano również z zachowanych ksiąg Biblioteki Ojców Dominikanów w Krakowie i Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie.

Zostanie dokonana również analiza tych kodeksów, które samych kalendarzy nie posiadają, ale z opisów liturgii w nich zawartych takie kalendarze można odtworzyć. Mają one tę przewagę nad gotowymi kalendarzami kodeksów przedtrydenckich, iż oddają faktyczny obraz kultu świętych w danym czasie i miejscu. Wiadomo bowiem, iż przedtrydenckie księgi liturgiczne zawierały kalendarze przepisywane przez ko­pistów automatycznie, co sprawiało, że znajdowały się w nich kulty świętych, których faktycznie nie znano i odwrotnie — imion świętych, którym oddawano cześć w liturgii, nie znajdują się w kalendarzu danej księgi.

W oparciu o tak bogate źródła już w przeszłości kilku badaczy usiłowało przed­stawić śląski kalendarz liturgiczny okresu średniowiecza, były to jednak najczęściej kalendarze poszczególnych ksiąg, zasadniczo bez szczegółowych komentarzy. Pierw­sze kalendarze wrocławskie opublikował pod koniec XIX w. H. Grotefend, nato­miast historyk wrocławski Joseph Jungnitz był kolejnym, który wydał kalendarz z 1521 r. wraz z komentarzem [...]

Jednak wszystkie te badania są cząstkowe i nie dają pełnego obrazu rozwoju śląskiego kalendarza liturgicznego. Jego bogata historia nie doczekała się do­tąd całościowego opracowania, dlatego postanowiono podjąć próbę wypełnienia tej luki [...]

W badaniach nad dziejami śląskiego kalendarza musimy pamiętać również o róż­norodności kulturowej samej diecezji wrocławskiej, obejmującej różne grupy etniczno-narodowe terenu Dolnego i Górnego Śląska, a ponadto związanej od początku z metropolią gnieźnieńską. Nie bez znaczenia było oddziaływanie sąsiednich die­cezji, zwłaszcza praskiej, ołomunieckiej i krakowskiej, do których należały niektóre graniczne tereny ziemi śląskiej. Realizacja wyżej postawionych celów była moż­liwa dzięki zastosowaniu w tego typu badaniach metod właściwych naukom histo­rycznym i badaniom hagiograficznym.

Struktura pracy zostanie utworzona głównie w oparciu o kryterium chronologiczne.
Składać się będzie z czterech rozdziałów. Pierwszy z nich ma nieco charakter wprowadzający, gdyż pokazuje trudne do odtworzenia fazy kształtowania się przedtrydenckiego kalendarza świętych w diecezji wrocławskiej. Ważnym wydawa­ło się bowiem prześledzenie tego wszystkiego, co miało dalszy i bliższy wpływ na powstawanie przedtrydenckiego śląskiego proprium sanctorum, a także wychwyce­nie tego wszystkiego, co miało wpływ na jego dalszy rozwój. W tym też rozdziale zostanie omówiony problem istniejącej na Śląsku klasyfikacji świąt. Rozwijający się bowiem szybko średniowieczny kalendarz posiadał tak wiele świąt, że w sytuacji nałożenia się w jednym dniu dwu lub więcej obchodów nie bardzo było wiadomo, jak postąpić i który z nich wybrać. Pojawiła się więc potrzeba klasyfikacji świąt, której celem było teologiczne uzasadnienie zasad, według których należało ustalić pierwszeństwo dni liturgicznych. Także wprowadzanie nowych świąt uwarunkowa­ne było normami ustalającymi zasady pierwszeństwa obchodów, co miało wielkie znaczenie w porządkowaniu świąt ruchomych i nieruchomych.

Drugi rozdział skupia się tylko i wyłącznie na tym kształcie śląskiego kalendarza świętych, jaki w celebracjach liturgicznych faktycznie ukazywał obraz kultu świętych w diecezji wrocławskiej z połowy XVI w. Ta wersja celowo stała się podsta­wą dalszych rozważań na temat obecności świętych w przedtrydenckim kalendarzu śląskim, które to rozważania realizujemy według kolejnych miesięcy roku. W komen­tarzu kolejnych miesięcy przyjmujemy metodę, według której zostaną najpierw ukazane najstarsze kulty, znane w starożytnym Kościele rzymskim, a odnotowanymi w Depositio martyrum z IV w. Następnie przyjrzymy się obchodom występującym w sakramentarzach rzymskich z VIII w. oraz kalendarzach bazylik rzymskich z XII w., ponieważ te stanowiły składową część Missale plenarium, które z misjonarzami do­tarło na Śląsk. Jako kolejną grupę kultów zostaną ukazane te obchody, które zwią­zane były z miejscem pochodzenia misjonarzy lub zakonników.

Ponadto wskazani zostaną ci święci, których kulty rozwinęły się ze względu na obecność na Śląsku ich relikwii. Najbardziej skoncentrujemy się jednak na kultach rodzimych, którym po­święcimy najwięcej uwagi. Wskazując natomiast kodeksy zawierające poszczególne obchody, podejmiemy próbę ustalenia, przynajmniej w przybliżeniu, czasu przyję­cia danych świąt na Śląsku i umieszczenia ich w kalendarzu wrocławskim.

Kolejny rozdział przenosi nas w czasy potrydenckie, pokazując efekty prac po­wołanej przez papieża Piusa V w 1564 r. komisji, której zlecił reformę kalendarza mającego obowiązywać w całym Kościele powszechnym. Po przedstawieniu zasad tej reformy przeprowadzona zostanie ogólna charakterystyka trydenckiego kalenda­rza. Następnie zostanie on porównany z omówionym w poprzednim rozdziale przedtrydenckim kalendarzem stosowanym na Śląsku w II poł. XVI w. Dzięki temu uda się pokazać stopień różnicy między formami oddawania czci świętym na Śląsku w II poł. XVI w. a tym, co zalecał kalendarz trydencki.

Ponieważ rezultaty prac twórców trydenckiego kalendarza świętych nie spotkały się z entuzjazmem duchowieństwa i wiernych Kościoła wrocławskiego, dlatego usi­łowano włączyć niektóre obchody do własnego Proprium Wratislaviense. Ponadto w kolejnie zatwierdzanych przez Kongregację Obrzędów propriach ubogacano ka­lendarz o nowych świętych i błogosławionych. Rezultaty tych działań zostaną uka­zane w ostatnim rozdziale. Jego paragrafy pokażą nam kolejne wydania poprawianych kalendarzy świętych obowiązujące w diecezji wrocławskiej. W końcowej części tego rozdziału znajdzie się tabelaryczne zestawienie dokonanych modyfikacji potrydenckiego Proprium Wratislaviensae [...]


SPIS TREŚCI :

WSTĘP

I. GENEZA PRZEDTRYDENCKIEGO KALENDARZA DIECEZJI WRO­CŁAWSKIEJ
I KLASYFIKACJA OBCHODÓW LITURGICZNYCH

1. Czynniki wpływające na powstanie kalendarza śląskiego
2. Klasyfikacja obchodów liturgicznych ku czci świętych

II. ŚWIĘCI W PRZEDTRYDENCKIM KALENDARZU WROCŁAWSKIM

1. Styczeń
2. Luty
3. Marzec
4. Kwiecień
5. Maj
6. Czerwiec
7. Lipiec
8. Sierpień
9. Wrzesień
10. Październik
11. Listopad
12. Grudzień

III. POTRYDENCKI KALENDARZ ŚWIĘTYCH W KSIĘGACH LITURGICZNYCH DIECEZJI WROCŁAWSKIEJ   

1. Przygotowanie i zasady trydenckiej reformy kalendarza liturgicznego
2. Różnice między trydenckim a przedtrydenckim śląskim kalendarzem świętych

IV. MODYFIKACJE WROCŁAWSKIEGO PROPRIUM SACTORUM W XVII, XVIII I XIX WIEKU

1. Proprium z 1649 r.
2. Proprium z 1668 r.
3. Proprium z 1684 r.
4. Proprium z 1693 r.
5. Proprium z 1706 r.
6. Proprium z 1743 r.
7. Proprium z 1751 r.
8. Proprium z 1778 r.
9. Proprium z 1852 r.
10. Zestawienie tabelaryczne dokonanych modyfikacji

ZAKOŃCZENIE

Wykaz skrótów
Bibliografia
Wykaz świętych i błogosławionych

Zusammenfassung



WYKAZ ŚWIĘTYCH I BŁOGOSŁAWIONYCH

Abdon 58
Achilles 48
Adaukt 67
Adelgunda 100, 131
Afra 69, 114, 138
Agapit 65, 94, 115
Agata 36
Agnieszka 31
Agrykol 121
Alban 55, 109
Aldengunda 16, 34
Aleksander 47
Aleksy 59
Alfons Liguori 161
Alojzy Gonzaga 155, 157
Amand z Maastncht 38, 80, 102, 119, 131
Amand ze Strasburga 81, 102
Ambroży 37, 44, 104, 124, 150
Anaklet I pap. 112, 148
Anastazy 101, 147
Andrzej Apostoł 87,121, 139
Andrzej Avellino 153
Andrzej Corsini 143
Aniela Merici 160
Anicet 105
Aniołowie Stróżowie 142
Anna 64, 111,133
Antoni 32, 34, 109
Antoni Pierozzi 144
Anzelm 144
Apolinary 60, 148
Apolonia 37
Apuleusz 79, 119
Arnulf 62, 111

Atanazy 107
Augustyn 68, 82, 94, 107, 119

Babylas 100, 131
Bakchus 79, 119
Barbara 92, 123, 135
Barnaba 54
Bartłomiej 68
Bazyli 107, 109
Bazylides 54
Beatrycze 58
Benedykt 41, 16, 101, 111
Benon 133
Bernard z CIairvaux 115
Bernardyn 132
Bibiana 123
Błażej 36
Bonawentura 111, 112
Bonifacy 55, 107,109, 148, 150, 157, 163
Bronisława bł. 157
Brygida 33, 38, 102, 131, 137
Bryksy 87, 121,139

Cecylia 86, 121
Celestyn pap. 145
Celsus 112
Cezariusz 94
Chryzant 120
Chryzogon 87
Cyprian 117
Cyprian m. 118
Cyriak 65
Cyryk 54, 109
Cyryl 16, 159
Cyrynius 54
Czesław bł. 152, 154, 155, 157, 163

Dadak 142
Damazy 123
Damian 73, 150
Daria 120
Decjusz 102, 131
Dionizy 78
Dominik 69, 114, 134
Donat 68
Dorota 17, 19, 38

Edward 142
Egidiusz 73, 149, 155
Eleusippus 100, 131
Eleuteriusz 79, 108
Elżbieta 89, 121, 135
Elżbieta Portugalska 145
Elżbieta z Turyngii 145
Emercjana 32
Emigdiusz 162
Epaloniusz 100, 131
Epimach 47
Erazm 18, 55, 109, 133
Eulalia 38, 102, 131, 137
Eufemia z Chalcedonu 44, 73, 105
Eustachy 87, 117, 121, 148
Euzebiusz 94, 115, 135, 154
Ewaryst pap. 120

Fabian 31
Faustyn 102
Faustyna 58
Feliccissimus 65
Felicjan 53
Felicyta 41, 86
Feliks I pap. 58, 108
Feliks z Cantalice 160
Feliks z Lodi 59
Feliks z Noli 31
Feliks z Valois 142
Ferdynand 161
Fidelis 119
Fidelis z Sigmaringen 160
Fides 80
Filip 47
Filip Benicjusz 141
Filomena 162
Florian 19, 40, 50, 51, 76, 94, 103, 106, 132, 148
Franciszek 18, 83, 114
Franciszek Borgiasz 146
Franciszek Caracciolo 161
Franciszek de Hieronymo 160
Franciszek Ksawery 139, 147
Franciszek Salezy 143, 148
Franciszek z Paoli 144

Gabriel Archanioł 143, 147
Galla 162
Gallus 80, 119, 140, 142
Geminian 117
Genowefa 16, 34, 100, 131
Gereon 81, 119, 139
German 63, 111
Gertruda 41, 103, 132, 148
Gerwazy 53
Gordian 47
Gorgoniusz 72
Gotard 49, 106, 132
Grzegorz VII pap. 152
Grzegorz Cudotwórca 122
Grzegorz Wielki 41
Grzegorz z Nazjanzu 107, 109
Gulielm bł. 161
Gundolf 50, 106, 137

Hadrian 74
Helena 39, 102, 131, 137
Henryk 62, 76, 111, 133, 145, 148
Hermes 66
Hiacynta Merescotti 158
Hieronim 75
Hieronim Emiliani 155, 157
Hilarion 119
Hilary z Poitiers 34, 100
Hipolit 66, 115
Honoriusz 148
Hyacinthus 37, 102, 131
Hygin pap. 100

Idzi 73
Ignacy 33, 100
Ignacy Loyola 133, 139
Ildefons z Toledo 158
Innocenty I pap. 111, 112
Ireneusz 37, 102, 131
Izydor z Sewilli

Jacek m. 117
Jacek Odrowąż 134, 153, 157
Jadwiga Śląska 19, 70, 71, 83, 114, 119, 134, 135
Jakub Apostoł 47, 60, 91, 133
Jan Apostoł 47, 56, 57, 91, 109, 132, 133, 135
Jan Boży 151
Jan Chrzciciel 17, 56, 57, 69, 77, 117, 135
Jan Chryzostom 101
Jan męczennik 53
Jan pap. 108
Jan Kapistran 150
Jan Nepomucen 152, 155
Jan od Krzyża 135, 154, 157
Jan Regis 161
Jan z Kęt 156
Jan z Mathy 141, 142
Jan z San Facundo 152
Jerzy 43, 105
Joanna de Chantal 156, 157
Jowit 102
Józef 41, 103, 144, 151
Józef Kalasanty 156, 157
Józef z Kupertynu 156, 157
Juda Tadeusz 79
Julianna Falconieri 152
Julianna z Nikomedii 37, 102, 131, 137
Julita 54, 109
Justa 111
Justyna 75, 118
Juwenalis 48, 106

Kajetan 145
Kalikst 78
Kamil de Lellis 155, 156, 157
Kancjanusze 16, 50, 106, 132
Kasjan 114
Kastor 85
Katarzyna Ricci 158
Katarzyna Szwedzka 159
Katarzyna z Aleksandrii 89, 135
Kazaria 39
Kilian 64, 138
Klara 114
Klaudiusz 85
Klemens I pap. 86, 121
Klemens X pap. 141
Kolumban 89, 121
Konrad z Piacenzy 158
Korbinian 75, 117, 139
Korneliusz pap. 72, 117
Korpofor 85
Kosma 73, 150
Krescencja 109
Kryspian 80, 119, 139
Kryspinian 80,119, 139
Krystyna 60
Krzysztof 61, 111, 133
Kunegunda 76, 117, 137
Kwintyn 81, 119

Lambert 76, 117, 135
Leodegard 80, 119
Leon II pap. 110
Leon Wielki pap. 94, 105
Leonard 139
Linus 87, 118, 121
Ludwik 115, 149
Ludwik z Tuluzy 149, 150

Łazarz 88, 121, 135
Łucja 91, 117, 123
Łukasz 79

Maciej 37
Magnus 138
Makary 100
Maksym 105
Maksymilian 82, 119
Maksymin 49, 106
Maleusippus 100, 131
Małgorzata z Antiochii 62, 111, 133, 148
Małgorzata z Cotony 159
Marcelian 53
Marceli 79
Marcelin 53, 119
Marcin z Tours 85, 87, 121, 135, 139
Marcin I pap. 121
Marek diakon 53
Marek Ewangelista 44
Marek pap. 78
Maria Magdalena 60
Maria Magdalena de Pazzi 145
Maria z Egiptu 44, 104, 132, 137
Marta 63
Martynian 58
Mateusz Apostoł 74
Maur 101
Maurycy 75, 155
Medard 55, 109, 137
Mennes 85
Metody 16, 159
Michał Archanioł 48, 73
Mikołaj 92, 93, 123, 135, 139
Mikołaj z Tolentino 149, 150
Milicjades pap. 124
Młodziankowie 92
Modest 54, 109
Monika 107, 148

Nabor 59
Naboriusz 54
Nazariusz 54, 112
Nereusz 48
Nikomedes 57, 72, 109
Nikostrat 85
Nimfa 121

Oswald 69, 114
Otmar 139

Pankracy 48
Pantaleon 61, 111
Paschalis Baylon 160
Patryk 143, 147, 148
Paulin 110
Paweł Apostoł 16, 33, 36, 52, 53, 110, 122
Paweł m. 53
Paweł pustelnik 100, 147
Paweł Mika 158
Pelagiusz 70, 114    .
Perpetua 41
Pięciu Braci Męczenników 51
Piotr Apostoł 36, 52, 53, 66, 107,108, 110, 122
Piotr Chryzolog 154
Piotr dominikanin 44, 104, 132
Piotr m. 53
Piotr Damiani 159
Piotr Nolasco 137
Piotr z Aleksandrii 122
Piotr z Alkantary 146
Pius I pap. 112
Pius V pap. 151
Polikarp 33
Poncjan pap. 122
Pralsyda 59
Prilidanus 100, 131
Processus 58
Projektus 16, 34, 100, 131
Prot 93, 94, 117
Protazy 53
Pryskus 74, 117
Prymus 53
Pudencjana 107
Pulcheria 161

Rafał Archanioł 150
Rajmund Nonnat 146
Rajmund z Penyafort 147, 148
Remigiusz 78, 80, 146
Respicjusz 121
Roch 162
Roman 114
Rozalia 146, 147, 149
Róża z Limy 141
Róża z Viterbo 153, 154
Rufina 111
Rupert 76, 117, 139
Rustyk 79

Saba 124
Sabina 67
Saturnin 93, 94, 122
Scholastyka 37, 102, 131, 151
Sebastian 16, 17, 34
Sennen 58
Sergiusz 79, 119
Serwacy 50, 106, 137
Sewer 82, 85, 119, 139
Seweryn 82, 85, 119, 139
Sotera 37, 102, 131
Speusippus 100, 131
Stanisław 19, 40, 51, 76, 77, 94, 103, 106, 117, 132, 135, 137, 150
Stanisław Kostka 163
Stefan I pap. 67
Stefan 146, 147
Sykstus II pap. 65
Sylweriusz 109
Sylwester 92
Symforian 68, 85
Symforoza 112
Sympliciusz 58
Szczepan 67, 91, 135
Szymon 79, 102

Tekla 118
Teodor 85
Teresa z Avila 135, 146
Tomasz Apostoł 41, 59, 93, 111, 133, 135
Tomasz z Akwinu 41
Tomasz z Canterbury 93, 123
Tomasz z Villanova 149,150
Tryburcjusz 43
Tryfon 121
Tyburcjusz 67, 105
Tymoteusz 33, 93, 94, 147
Tymoteusz z Rzymu 115

Ubald 148,150
Udalryk 64
Ulryk 138
Urban pap. 48, 100, 131
Urszula 81, 119

Wacław 19, 40, 76, 94, 103, 117, 132, 135
Walburga 49, 106,132
Walenty 17, 36
Walerian 43, 105
Wawrzyniec 66, 114
Wawrzyniec Giustiniani 149
Wedast z Arras 38, 102, 131
Wenancjusz z Camerino 144, 147
Wiktor I pap. 112
Wiktorian 85
Willibalda 49, 64, 138
Wincenty 16, 18, 35, 100, 109, 131, 132
Wincenty bp 56
Wincenty a Paulo 153
Wincenty Ferreriusz 144
Wit 54, 109
Witalis 43, 121
Wojciech 19, 40, 43, 45, 51, 70, 71, 76, 94, 103, 104, 105, 114, 132, 135, 137, 149, 150
Wolfgang 135
Wunibald 49

Zefiryn 116
Zotius 37, 102, 131
Zuzanna 114