Teksty - konteksty - interpretacje. W kręgu literatury, języka i kultury

Z notatki wydawniczej :

Na treść książki składa się wybrana problematyka skupiona wokół wątków polskiej i obcej literatury i kultury.
Prezentowany zbiór tekstów obejmuje zjawiska artystyczne zarówno w szerokim kręgu czasowym (od staropolskiej do współczesnej), jak i tematyczno-problemowym. Mamy tu interpretacje sztuki literackiej i dramatyczno-teatralnej, a także analizy kulturowo-językowych form wypowiedzi (stereotypy w polszczyźnie, frazeologizmy i przysłowia, mityzacje obrazu świata, style i wartości literatury dziecięcej, urzędowe gatunki mowy, dydaktyka literatury polskiej).
Problematyka książki obejmuje szeroko rozumianą humanistykę, w tym tradycyjne i współczesne formy artystyczne i formy obecności człowieka wśród różnorodnych kultur wypowiedzi i estetyczno-wartościujących stylów odbioru.

Adresatami książki są badacze literatury, kultury i języka, a także nauczyciele języka polskiego widzianego w kontekście europejskiego dziedzictwa.


Wstęp

Książka złożona jest z artykułów o różnorodnej tematyce, obejmującej zagadnienia z kręgu literatury, kultury i języka.
Podejmowana przez autorów szczegółowa problematyka koncentruje się wokół literatury polskiej, po­wszechnej, teatru i dramaturgii, literatury dla dzieci, dydaktyki literackiej, a także tematów kulturowo-lingwistycznych (etnoretoryka, paremiologia). Prezentowany zbiór charakteryzuje się indywidualnymi stylami badania i czytania zarówno dawnych, jak i współczesnych tekstów. Mamy w nim świadectwa dynamicznej natury zjawisk kulturowo-literackich, ich nie­ustannej metamorfozy stylistycznej, gatunkowej, językowej i metodologicz­nej. Rozmaite koncepcje lektury ujawniają tradycyjne, nowoczesne i ponowoczesne aspekty dzieł (epickich, lirycznych, dramatycznych), które jawią się w nowych i nieoczekiwanych okolicznościach odbioru. Stąd obok historyczno-literackiej perspektywy oglądu tradycji obecne są analityczne rozważania pod kątem krytyki feministycznej (motyw kobiety w kulturowych kontek­stach), jungowskiej wersji psychoanalizy (czytanie Krzysztonia), postmo­dernistycznego użycia klasycyzmu albo obrazów przeszłości widzianych w trybie kulturowego i tożsamościowego dyskursu (kultura staropolska, śląska, chłopska). „Literaturę osobną" (dziecięco-młodzieżową) prezentują prace podejmujące twórczość wybranych autorów (Bechlerowa, Ostrowska) w aspekcie motywów, tematów, dydaktycznych i artystycznych wartości.

Elżbieta Dąbrowska, Krystyna Kossakowska-Jarosz


SPIS TREŚCI :

Wstęp

Irena JOKIEL — Pragmatyczny napoleończyk, smutny humorysta: Aleksander Fredro (w 130. rocznicę śmierci pisarza)

Aneta MAZUR — Mitologia bez dogmatu? Mityczne metamorfozy w powieści Henryka Sienkiewicza

Elżbieta DĄBROWSKA — Klasycyzm ponowoczesności, czyli nowa liryka w języku tradycji

Adrian GLEŃ — „Aby dodać coś do esse, trzeba... zamilknąć". Człowiek i bycie w pisarstwie Czesława Miłosza

Krystyna KOSSAKOWSKA-JAROSZ — Kobieca warta na granicy śląskiej kultury. Obrazy przeszłości inspirowane ludową pieśnią Jam jest Polka rodzona

Zbigniew BITKA — Zbawcza anima. Wybrane postacie kobiece w prozie Jerzego Krzysztonia w świetle analizy jungowskiej

Krystyna MODRZEJEWSKA — Femmes a histoires we francuskim dramacie XX wieku

Sabina BRZOZOWSKA — Madonny i ladacznice. Kobiety w dramatach Tadeusza Micińskiego

Agnieszka WÓJTOWICZ — „Trzeba uratować!" Grotowski i romantycy

Maria ROWIŃSKA-SZCZEPANIAK — Sidus Cracoviensis Academiae. Łacińska mowa Fabiana Birkowskiego pochwałą cnót Jana z Kęt

Ksenia OLKUSZ — Chrześcijaństwo a wiedza tajemna w drugiej połowie XIX wieku. Śladami dyskusji

Wojciech CHLEBDA — Tadeusza Rejtana los pośmiertny w polszczyźnie

Piotr KOWALSKI — Ciało: niewiele dobrego. Wprowadzenie do staropolskiej semiotyki ciała

Katarzyna ŁEŃSKA-BĄK — Pańskie i chłopskie. Menu i społeczne dystanse

Janina HAJDUK-NIJAKOWSKA — Mityzacja obrazu świata we współczesnej kulturze masowej

Jerzy POŚPIECH — Przysłowia narodowe Kazimierza Włady­sława Wójcickiego. Współczesne czytanie „księgi przysłów"

Wiesław OLKUSZ — Przysłowia i zwroty przysłowiowe w komedii Szach i mat Józefa Blizińskiego

Aleksandra WIECZOREK — O tożsamości autora wspomnień. Nekropol Władysława Chodasiewicza

Piotr OBRĄCZKA — Z Bytomia w świat. O Grzegorzu Gerwazym Gorczyckim

Bożena OLSZEWSKA — Zapomniana pisarka, zapomniana książka - nieprzemijające wartości (Bronisławy Ostrowskiej Bohaterski Miś)

Jolanta OLKUSZ — Literacka baśń nowoczesna w twórczości Heleny Bechlerowej

Jolanta NOCOŃ — Dydaktyczne pytania rozstrzygnięcia — czy słusznie krytykowane?

Ewa MALINOWSKA — Gatunki mowy w urzędowej sferze komunikacyjnej

Indeks nazwisk