Kambodża w okresie gwałtownych przemian społecznych i politycznych oraz polskie reakcje na wydarzenia w tym kraju

Z notatki wydawniczej :

Książka prezentuje zarówno tragiczne dzieje najnowsze kraju, który jeszcze długo będzie kojarzony z dramatem, jaki zgotowali mu Czerwoni Khmerzy, jak i reakcje ówczesnych polskich władz oraz mediów na ten ruch i jego ekstremistyczne rządy, znaczone nie tylko egzekucjami na szeroką skalę, głodem i śmiercią z chorób i wycieńczenia, ale także wysiedleniem ludności miast, likwidacją pieniądza, poczty, handlu, prasy i telewizji oraz minimalizacją oświaty. Pozycja ta w sposób obszerny, choć i tak ograniczony, podejmuje kwestię polskich reakcji na dramatyczne wydarzenia w Kambodży – głównie w oparciu o dostępne w Polsce dokumenty oraz dzięki rozmowom z dyplomatami i publicystami, którym Kambodża owego okresu nie była obca.
Podstawowa hipoteza, której trafność udało się wykazać, brzmi: Mimo samoizolacji Kambodży, strona polska posiadała dostateczne informacje na temat wyjątkowego w świecie współczesnym reżimu, jednakże jej ówczesna polityka, także informacyjna, wynikała przede wszystkim z założeń ideologicznych, co sprawiło, że czerwonokhmerskie państwo było postrzegane w kontekście układu sił w świecie, który mimo wszystko na ziemi kambodżańskiej zmienił się na korzyść „obozu pokoju i postępu”.

Monografia jest adresowana przede wszystkim do osób interesujących się problematyką kambodżańską, a szerzej - konfliktami zbrojnymi w Indochinach i ich następstwami, a także totalitaryzmem, masowymi zbrodniami w XX wieku oraz polityką zagraniczną PRL.


Z okładki :

Tadeusz Detyna, doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii. Urodzony w 1960 r. w Opolu. Jest absolwentem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; w 1987 r. uzyskał tytuł magistra na podstawie pracy Polityka zagraniczna Kambodży w okresie rządów Czerwonych Khmerów (1975-1979).
W 1991 r. odbył prywatny staż studyjno-naukowy w Ambasadzie RP w Phnom Penh.
Jest absolwentem podyplomowego Studium Wiedzy o Kra­jach Rozwijających się na Uniwersytecie Warszawskim (1995).
W 2000 r. obronił pracę doktorską Polityka PRL wobec Kambodży w okresie rządów Czerwonych Khmerów.
Współredagował prace zbiorowe Polska-Kambodża (Toruń 2008) i Wkład Polek na emigracji w rozwój kultury i nauki polskiej (Opole 2004) oraz hasło Kambodża w tomie VIII Encyklopedii katolickiej (Lublin 2003).
Był organizatorem wystawy fotograficznej „Kambodża - kraj i ludzie" (Opole 1997). Ponadto jest autorem artykułów naukowych i publikacji prasowych. Pracuje na stanowisku adiunkta w Zakła­dzie Antropologii i Socjologii Kultury w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Opolskiego.


Książkę autorstwa pana dr. Tadeusza Detyny [...] przeczytałem z przyjemnością i wielkim podziwem dla wiedzy, dociekliwości i pracowitości autora, którego uważam za jednego z niewielu w Polsce specjalistów zajmujących się Kambodżą. Książka jest bardzo wnikliwą analizą wydarzeń zachodzących w Kambodży w latach 70.-80. XX wieku.
Na dodatkowe podkreślenie zasługuje fakt, iż dzieło pana dr. Tadeusza Detyny ma logiczny układ i strukturę wewnętrzną poszczególnych rozdziałów, a zamieszczone [...] hipotezy uważam za właściwie postawione.
Na uznanie zasługuje również obszerne korzystanie przez autora z materiałów źródłowych oraz z przeprowadzonych przez niego wywiadów z osobami zajmującymi się problematyką kambodżańską, w tym również „polskimi aktorami" opisywanych wydarzeń.

Z recenzji prof. Andrzeja Kowalczyka

Książka autorstwa Tadeusza Detyny zasługuje na szczególne uznanie z dwóch względów: po pierwsze jest wnikliwym badaniem naukowym o bardzo profesjonalnym warsztacie, które analizuje jedno z najmniej znanych zagadnień z dziedziny polskiej polityki zagranicznej okresu PRL-u; po drugie: stawia wyjątkowo oryginalne tezy, których autor w sposób wyjątkowo wnikliwy umie dowieść, a zatem przedstawić konstruk­tywne i spójne wnioski. [...]
Jest to więc praca zarówno z dziedziny socjologii, politologii, jak i historii najnowszej.
Co więcej, zainteresowanie autora zogniskowała kwestia stosunku władz peerelowskich do rządów Lon Nola, jak i rewolucyjnych władz komunistycznych - twórców Demokratycznej Kampuczy pod rządami Pol Pota.
Zagadnienie to jak dotąd nie doczekało się żadnego opracowania w piśmiennictwie polskim.
Tadeusz Detyna wkroczył więc na dziewiczy grunt. [...] Dążąc do uzyskania możliwie jak najbardziej bezstronnego sądu, Tadeusz Detyna daleki jest od wysuwania ataków pod adresem komunistycznych władz polskich, starając się w pełni zracjonalizować ich sposób myślenia i wytyczne, jakimi postanowiły kierować się w stosunku do Kambodży.
Wykazuje tym samym daleko idący obiektywizm, by nie rzec - zimną polityczną kalkulację, rozumiejąc jednocześnie ówczesne realia i złożoność relacji międzypaństwowych.

Z recenzji prof. Piotra Ostaszewskiego


SPIS TREŚCI :

Wykaz skrótów
Od autora

Rozdział I. Zagadnienia wstępne

1. Przedmiot badań
2. Cele
3. Zakres problematyki
4. Założenia, hipotezy i pytania
5. Metody, techniki i narzędzia badawcze
6. Struktura

Rozdział II. Kambodża jako państwo gwałtownych przemian oraz przedmiot polskich reakcji

1. Kambodża - charakterystyka kraju
1.1. Ludność
1.2. Gospodarka
2. Zarys dziejów
2.1. Kambodża do czasów francuskiego protektoratu
2.2. Francuski protektorat i okupacja japońska
2.3. Okres niepodległości - era Norodoma Sihanouka
2.4. Kambodża w czasach Lon Nola
3. Kambodża pod rządami Czerwonych Khmerów
3.1. Stopniowe opanowywanie kraju przez partyzancki ruch Czerwonych Khmerów
3.2. Polityka wewnętrzna i jej aspekty związane z polityką zagraniczną
3.2.1. Autarkiczny ekstremizm i jego ujęcie propagandowe
3.2.2. Stosunek do cudzoziemców i reemigrantów
4. Upadek reżimu Czerwonych Khmerów i jego konsekwencje
5. Okres rządów prowietnamskich oraz rozwiązanie kwestii kambodżańskiej

Rozdział III. Aprobata ruchu Czerwonych Khmerów i jego rządów przed zerwaniem przez Phnom Penh stosunków dyplomatycznych z Hanoi i ujawnieniem konfliktu z Wietnamem

1. Akceptacja dyplomatyczna rządów Lon Nola i umiarkowane poparcie dla GRUNK
2. Propagandowe poparcie zwycięstwa Czerwonych Khmerów i jego następstw
3. Gromadzenie informacji na temat sytuacji w Kambodży i wokół niej
4. Polityka informacyjna PRL w odniesieniu do Kambodży
5. Propozycje pomocy gospodarczej i ich nieprzyjęcie przez stronę kambodżańską
6. Sondowanie możliwości otwarcia polskiej placówki dyplomatycznej w Phnom Penh

Rozdział IV. Polityka dezaprobaty kambodżańskiego reżimu po zerwaniu przez Phnom Penh stosunków dyplomatycznych z Hanoi

1. Polska wobec Kambodży po zerwaniu kambodżańsko-wietnamskich stosunków dyplomatycznych i przejściu do otwartej wojny granicznej
1.1. Ostrożne reakcje polityczne oraz dozowanie informacji
1.2. Zwrot w polskiej propagandzie
1.3. Przygotowywanie polskiej opinii publicznej na upadek reżimu Pol Pota
2. Upadek reżimu Czerwonych Khmerów i jego następstwa w świetle ówczesnego stanowiska PRL
2.1. Ujawnianie zbrodni
2.2. Ukrywanie roli Wietnamu w upadku reżimu Pol Pota
2.3. Popieranie kambodżańskiego rządu prowietnamskiego na forum międzynarodowym
3. Udział Polski w rozwiązaniu kwestii kambodżańskiej

Zakończenie

Wykaz źródeł i literatury
Indeks nazwisk

Spis ilustracji
Summary
Resume