Problem przynależności państwowej ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego w myśli politycznej obozu narodowego ...

W pracy Problem przynależności państwowej ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego w myśli politycznej obozu narodowego 1893-1921 autor podejmuje niezwykle interesujący problem badawczy. Zagadnienie ruchu narodowego wobec procesów kształtowania się narodów Litwy, Białorusi i części Łotwy nie tylko zapełnia lukę w dotychczasowych badaniach dotyczących tej tematyki, ale także pozwala spojrzeć na współczesne stosunki między Polską a jej wschodnimi sąsiadami. 

Z okładki :

„Prezentowany w rozprawie Jana Waskana problem zasługuje na dużą uwagę też w wymiarze swej aktualności w warunkach współczesnych przemian ustro­jowych, w rzeczywistości kształtowania się nowych rozwiązań instytucjonalnych w Europie, a także w sytuacji ujawniania się sprzeczności narodowościowych i etnicznych. [...]

Analizując zawartość merytoryczną rozprawy należy stwierdzić, że jest to oryginalne osiągnięcie naukowo-poznawcze. Zaprezentowano bogaty materiał faktograficzny, ukazujący postrzeganie rzeczywistości kre­sowej przez przedstawicieli myśli politycznej ruchu narodowego w końcu XIX i na początku XX w. Recepcję tę odniesiono analitycznie do ustaleń badawczych, głównie historyków dziejów najnowszych. Wartość poznaw­cza rozprawy polega na usystematyzowaniu wiedzy faktograficznej oraz objaśnieniu jej z punktu widzenia interesów narodu i państwa".

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Andrzeja Chodubskiego.

„Praca Jana Waskana jest opracowaniem obszernym i pojemnym treściowo. Rozpiętość poruszanych w niej problemów jest nie tylko interesująca i ważna (również w kontekście aktualnych stosunków społeczno-politycznych z Litwą i Białorusią), lecz także złożona i trudna m. in. z uwagi na jej interdyscyplinarność. Wymagało to od autora pogłębionych studiów analitycz­nych w płaszczyźnie kwestii politologicznych, z historii najnowszej, socjologii, etnografii, ekonomii, statystyki, demografii, geografii politycznej. Choć więc istotność i atrakcyjność badawcza podjętego problemu nie wzbudza dysku­sji, dla każdego, kto zetknął się ze złożonością tego typu badań oraz oporem materii, jaki napotykają w tej dziedzinie nawet wytrawni badacze, staje się jasne, że tak ambitnie zakreślone zamierzenia wiążą się niejednokrotnie z dużym ryzykiem porażki. Z tym większą satysfakcją stwierdzam, że autor sprostał temu wyzwaniu".

Z recenzji prof. dr. hab. Witolda Wojdyły.

SPIS TREŚCI :

Wstęp

Część I.

ZAGADNIENIA NARODU

Rozdział I.

Ewolucja koncepcji narodu w myśli politycznej obozu narodowego

1. Pojęcie i istota narodu do 1914 roku

2. Zasady integralnego nacjonalizmu

3. Kontrowersje wokół pojęcia narodu po 1918 roku

Część II.

PROBLEMY STRUKTURY NARODOWOŚCIOWEJ NA OBSZARZE BYŁEGO WIELKIEGO KSIĘSTWA LITEWSKIEGO

Rozdział I.

Obóz narodowy wobec kształtowania się narodu litewskiego

1. Stosunek endecji do litewskiego ruchu narodowego

2. Rola „Auszry" w litewskim odrodzeniu narodowym

3. Kierunki ideowo-polityczne ruchu litewskiego 1886-1914

4. Endecja wokół antagonizmu religijnego i politycznego

5. Rozwój organizacyjny Narodowej Demokracji i jej założenia ideowe

6. Spór o charakter podmiotowości ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego

Rozdział II
Ruch narodowy wobec problemów ziem Białej Rusi

1. Stosunek Narodowej Demokracji do kształtowania się narodu białoruskiego

2. Stanowisko narodowych demokratów wobec spisu powszechnego 1897 roku

3. Charakterystyka obliczeń demograficzno-statystycznych

3.1. Obliczenia Edwarda Czyńskiego

3.2. Wnioski Włodzimierza Wakara

4. Obrona polskiej tożsamości

5. Interpretacja danych statystycznych i badań naukowych

6. Zagadnienia „mgławicy" etnicznej

7. Pozycja materialna i polityczna Polaków białoruskich

Część III.

ASPIRACJE TERYTORIALNE I GRANICE PAŃSTWA W MYŚLI POLITYCZNEJ OBOZU NARODOWEGO

Rozdział I.

Aspiracje terytorialne

1. Wizja terytorialna i jej uzasadnienie

2. Sojusznicy i wrogowie na drodze do niepodległości

Rozdział II.

Budowa państwa polskiego

1. Zagadnienie formy ustrojowej w Komitecie Narodowym Polskim

2. Starcie się koncepcji inkorporacyjnej i federacyjnej w Odrodzonej Rzeczypospolitej

3. Stosunek Narodowej Demokracji do Rosji „białej" i „czerwonej"

4. Rozmowy pokojowe w Mińsku i Rydze

Zakończenie

Posłowie

1. Dalsze losy polskiej grupy etnicznej

2. Polacy na Litwie

3. Mniejszość polska na Białorusi

Bibliografia

Wykaz najważniejszych skrótów

Indeks osób

Spis tabel

Spis map

Summary