Najsłynniejsze marki samochodów

Spis treści

OD AUTORA

ABARTH – WŁOCHY
AC – WIELKA BRYTANIA
ADLER – NIEMCY
ALFA ROMEO – WŁOCHY
ALPINE – FRANCJA
ALVIS – WIELKA BRYTANIA
ASTON MARTIN – WIELKA BRYTANIA
AUDI – NIEMCY
AUSTIN – WIELKA BRYTANIA
AUSTRO DAIMLER – AUSTRIA
AUTOCAR – USA
AUTOSAN – POLSKA
AUWÄRTER/NEOPLAN – NIEMCY
BENTLEY – WIELKA BRYTANIA
BENZ – NIEMCY
BERLIET – FRANCJA
BMW – NIEMCY
BUGATTI – NIEMCY/FRANCJA
BUICK – USA
CADILLAC – USA
CHEVROLET – USA
CHRYSLER – USA
CITROËN – FRANCJA
CORD – USA
CWS – POLSKA
DAF – HOLANDIA
DAIMLER – NIEMCY
DE DION-BOUTON – FRANCJA
DELAHAYE – FRANCJA
DKW – NIEMCY
DODGE – USA
ERF – WIELKA BRYTANIA
EUCLID – USA
FACEL-VEGA – FRANCJA
FAUN – NIEMCY
FERRARI – WŁOCHY
FIAT – WŁOCHY
FORD – USA
FORD – EUROPA
FREIGHTLINER – USA
FS-LUBLIN – POLSKA
FSC-STAR – POLSKA
FSM BIELSKO-BIAŁA – POLSKA
FSO-WARSZAWA – POLSKA
GAZ – ZSRR/ROSJA
GLAS – NIEMCY
GMC – USA
GOLIATH – NIEMCY
GRÄF & STIFT – AUSTRIA
GUY – WIELKA BRYTANIA
HANOMAG – NIEMCY
HANSA – NIEMCY
HENSCHEL – NIEMCY
HILLMAN – WIELKA BRYTANIA
HINO – JAPONIA
HISPANO-SUIZA – HISZPANIA
HONDA – JAPONII
HORCH – NIEMCY
HUDSON – USA
HUMMER – USA
HYUNDAI – KOREA POŁUDNIOWA
IKARUS – WĘGRY
INTERNATIONAL HARVESTER – USA
ISOTTA FRASCHINI – WŁOCHY
ISUZU – JAPONIA
ITALA – WŁOCHY
IVECO – WŁOCHY
JAGUAR – WIELKA BRYTANIA
JEEP – USA
JELCZ – POLSKA
JENSEN – WIELKA BRYTANIA
KAMAZ – ZSRR/ROSJA
KÄSSBOHRER – NIEMCY
KENWORTH – USA
KIA – KOREA POŁUDNIOWA
KRUPP – NIEMCY
LAGONDA – WIELKA BRYTANIA
LAMBORGHINI – WŁOCHY
LANCHESTER – WIELKA BRYTANIA
LANCIA – WŁOCHY
LAND ROVER – WIELKA BRYTANIA
LAURIN & KLEMENT – CZECHOSŁOWACJA
LEYLAND – WIELKA BRYTANIA
LINCOLN – USA
LOTUS – WIELKA BRYTANIA
MACK – USA
MAGIRUS-DEUTZ – NIEMCY
MAN – NIEMCY
MASERATI – WŁOCHY
MATRA – FRANCJA
MAYBACH – NIEMCY
MAZDA – JAPONIA
MERCEDES-BENZ – NIEMCY
MG – WIELKA BRYTANIA
MITSUBISHI – JAPONIA
MORGAN – WIELKA BRYTANIA
MORRIS – WIELKA BRYTANIA
NISSAN – JAPONIA
NSU – NIEMCY
OPEL – NIEMCY
PACKARD – USA
PANHARD-LEVASSOR – FRANCJA
PEUGEOT – FRANCJA
PIERCE-ARROW – USA
PLYMOUTH – USA
PONTIAC – USA
PORSCHE – NIEMCY
PZInż. – POLSKA
RENAULT – FRANCJA
RILEY – WIELKA BRYTANIA
ROLLS-ROYCE – WIELKA BRYTANIA
ROVER – WIELKA BRYTANIA
RUSSO-BAŁT – ROSJA
SAAB – SZWECJA
SACHSENRING – NRD
SAURER – SZWAJCARIA
SCAMMELL – WIELKA BRYTANIA
SCANIA – SZWECJA
SEAT – HISZPANIA
SIMCA – FRANCJA
SISU – FINLANDIA
ŠKODA – CZECHOSŁOWACJA/CZECHY
SMART – NIEMCY/FRANCJA
SOLARIS – POLSKA
SPYKER – HOLANDIA
STANDARD – WIELKA BRYTANIA
STEYR – AUSTRIA
STOEWER – NIEMCY
STUDEBAKER – USA/KANADA
SUBARU – JAPONIA
SUZUKI – JAPONIA
TATA – INDIE
TATRA – CZECHOSŁOWACJA/CZECHY
TOYOTA – JAPONIA
TRIUMPH – WIELKA BRYTANIA
TVR – WIELKA BRYTANIA
UAZ – ZSRR/ROSJA
UNIC – FRANCJA
UralAZ – ZSRR/ROSJA
VAN HOOL – BELGIA
VAUXALL – WIELKA BRYTANIA
VOLKSWAGEN – NIEMCY
VOLVO – SZWECJA
WANDERER – NIEMCY
WAZ – ZSRR/ROSJA
WHITE – USA
WOLSELEY – WIELKA BRYTANIA
ZAZ – ZSRR/UKRAINA
ZIL – ZSRR/ROSJA
BIBLIOGRAFIA

FRAGMENT KSIĄŻKI:

Za twórców samochodu uważa się Francuzów, Niemców i Amerykanów, którzy przyczynili się do jego upowszechnienia. Samochód jest jednym z przedmiotów najbardziej potrzebnych ludziom i dlatego cieszy się szczególnym zainteresowaniem. Powstał w wyniku twórczej myśli człowieka i był udoskonalany przez dziesięciolecia.
Na przestrzeni lat pojazdy wytwarzało tysiące mniej lub bardziej znanych firm. Występowały i występują pod wieloma markami. W książce prezentuję 150 marek, które wniosły największy wkład w rozwój konstrukcji i upowszechnienie samochodu na całym świecie, a także miały lub mają duże znaczenie regionalne. Przy ich wyborze kierowałem się wieloletnim doświadczeniem zdobytym w pracy publicystycznej i badawczej pojazdów.
Niniejsze opracowanie zawiera informacje o markach samochodów osobowych i użytkowych (dostawczych, ciężarowych i autobusów). Ze względu na określoną objętość książki są to zwięzłe informacje, ale obrazują działalność wybranych producentów.
Opisy poszczególnych marek zostały uzupełnione w większości niepublikowanymi dotąd ilustracjami.

ABARTH WŁOCHY

Karl Albert Abarth urodził się w 1908 r. w Wiedniu. Mając
19 lat zbudował pierwszy motocykl z silnikiem Villiers
250. Brał udział w zawodach motocyklowych, pięć razy zdobył
tytuł wyścigowego mistrza Europy. Powstawanie bojówek
nazistowskich przyczyniło się do jego emigracji do Włoch;
zmienił obywatelstwo oraz pisownię imion na Carlo Alberto.
W Turynie wraz z włoskimi partnerami w 1949 r. założył firmę
Abarth & Co., S.p.A. i montował pierwsze układy wylotowe
spalin, podnosząc moc silników samochodowych.
W połowie lat 50. ubiegłego wieku Abarth zatrudniał już 90
pracowników i wytwarzał również wyczynowe wałki rozrządu,
zestawy zaworów oraz inne części niezbędne do podnoszenia
mocy silników. Unowocześnienia te wprowadził w popularnych
samochodach włoskiego FIAT−a – modelach 600 i 500, co
przyniosło sławę jego firmie. Tuningował nie tylko silniki, ale
i kolejne modele tego włoskiego producenta, m.in. w 1961 r.
jednostka napędowa Fiata−Abartha 850 TC1000 z jednego litra
pojemności skokowej osiągała niemal 100 KM.
Samochody ze znakiem Skorpiona (znak zodiaku Carla
Abartha) zwyciężały około 10 000 razy oraz pobiły 133 rekordy
prędkości, w tym 6 rekordów świata. Wszystkie te osiągnięcia
miały miejsce na torze Manza.
Od 1 sierpnia 1971 r. firma Abarth weszła w skład kon−
cernu FIAT, stając się działem sportowym turyńskiego gi−
ganta. Pierwszym modelem przygotowanym do rajdów był
Fiat−Abarth 124 Rally, a jego godnym następcą okazał się
Fiat−Abarth 131 Rally wprowadzony w 1976 r. W styczniu
1980 r. Walter Röhrl, jadąc tym samochodem wygrał Rajd
Monte Carlo. Kierowcy Fiata−Abartha 131 Rally w latach
1977–1980 zdobywali tytuły rajdowych mistrzów świata.
Carlo Abarth zmarł 24 października 1979 r. Dziewięć lat
później zakończono produkcję samochodów marki Abarth.
W 2006 r. postanowiono wznowić jej działalność i rok później
ukazał się Fiat Grande Punto Abarth. W marcu 2008 r. na
genewskim salonie samochodowym zademonstrowano nowy
model – Fiat−Abarth 500. Obie wyżej wymienione wersje były
dostępne w Polsce od listopada 2008 r. Wyróżniały się
wyglądem zewnętrznym (na przednim pasie nadwozia miały
abarthowskie skorpiony zamiast znaczków FIAT−a) oraz
spoilerami (bocznymi i tylnymi), a także silnikami o dużej
mocy i wieloma zmianami wprowadzonymi w tzw. podwoziu
– układach jezdnym i sterowania.

AC
WIELKA BRYTANIA

Dwie litery A.C. to skrót nazwy marki Auto Carrier powsta−
łej w Londynie. Założyli ją w 1904 roku dwaj wspólnicy
– John Weller i John Portwein. Początkowo firma nazywała się
Autocars & Accessories Ltd, w 1907 r. przemianowano ją na
Auto Carrier, a cztery lata później, gdy wytwórnię przeniesiono
z Londynu do Thames Ditton w hrabstwie Surrey, otrzymała na−
zwę Autocarrier Ltd nawiązującą do małych samochodów do−
stawczych, które były pierwszymi wytwarzanymi przez nią po−
jazdami. W 1907 r. rozpoczęto również produkcję trzykołowych
samochodów osobowych (napędzanych jednocylindrowymi sil−
nikami) o nazwie Sociable, natomiast w 1913 r. powstał pierw−
szy czterokołowy pojazd napędzany 4−cylindrowym silnikiem.
Prawdziwym przełomem w budowie samochodów tej marki
było opracowanie nowoczesnego 6−cylindrowego silnika z wał−
kiem rozrządu umieszczonym w głowicy. Silnik ten miał pojem−
ność skokową 1991 cm3 i przez wiele lat (1922–1963) stosowa−
no go – ze zróżnicowaną mocą – w samochodach sportowych
i luksusowych wytwarzanych pod marką A.C. Wprowadzenie
do produkcji nowej generacji pojazdów napędzanych wyżej wy−
mienionym silnikiem, przejęcie firmy przez S.F. Edge'a
i zmiana jej nazwy na A.C. Cars Ltd – to ważne wydarzenia
1922 r. Przyszły też sukcesy, np. 1926 roku samochód Ac
Coupe z 6−cylindrowym silnikiem zwyciężył w Rajdzie Monte
Carlo. Niestety, niedługo się nimi cieszono. W 1929 r. wraz
z odejściem Edge'a na emeryturę zamknięto firmę.
W 1931 r. działalność przedsiębiorstwa wznowili bracia
William i Charles Hurlock, którzy z powodzeniem wytwarza−
li samochody z różnymi nadwoziami, w tym bardzo cenione

modele sportowe (m.in. Ace) i o sportowych liniach nadwozia
(Aceca i Greyhound). Oprócz 6−cylindrowych silników własnej
konstrukcji do samochodów A.C. stosowano również silniki ma−
rek Ford i Bristol.
W 1961 r. amerykański kierowca wyścigowy Carroll Shelby
zlecił firmie A.C. Cars Ltd wzmocnienie konstrukcji pojazdu
Ace i wbudowanie silnika V8 pochodzącego od Forda. Rok póź−
niej powstał wyczynowy samochód, któremu nadano nazwę ja−
dowitego węża – Cobra. Modele Cobra z powodzeniem brały
udział i zwyciężały w wielu amerykańskich wyścigach samo−
chodowych. Były stale modyfikowane, np. w 1965 r. pojawiła
się wersja Cobra 427 napędzana 7−litrowym silnikiem V8 rozwi−
jającym moc maksymalną 410 KM.
W 1987 r. Ford Motor Company kupił firmę A.C., ale nie roz−
winął produkcji samochodów tej marki i jesienią 1992 r. przeszła
ona w prywatne ręce. Zmieniali się właściciele – w grudniu
1996 r. A.C. weszła w skład Pride Automotive Group Inc,
a w czerwcu 2002 r. powstał A.C. Motor Holdings Ltd.
W 2011 r. produkowano modele: Ac Mk VI wytwarzany
przez A.C. Cars by Gullwing Gmbh w Heyda (Niemcy)
i Shelby Cobra wytwarzany w Stanach Zjednoczonych
Ameryki. Zaczęto je cenić, gdyż łączyły w sobie wygląd kla−
sycznego angielskiego roadstera z otwartym nadwoziem i wy−
jątkowe zdolności dynamiczne, np. model Ac Mk VI napędza−
ny silnikiem Chevroleta V8 437 KM rozpędzał się 0–100 km/h
w 3,9 s. Cobry natomiast często wyróżniają się dwoma rów−
noległymi pasami namalowanymi wzdłuż nadwozia, na po−
krywach komory silnika i bagażnika.