Pomiędzy tragicznością a groteską. Studium z literatury i kultury polskiej schyłku renesansu i wstępnej fazy baroku

Na okładce : reprodukcja obrazu Jerzego Dudy-Gracza Kamion — Diabełek

Z notatki wydawniczej :

W poszczególnych fragmentach pracy Autorka analizuje (i interpretuje) elementy tragiczne i groteskowe, występujące w różnych XVI- i XVII-wiecznych tekstach przynależnych albo do szeroko rozumianej literatury, albo sytuujących się na pograniczu literatury i publicystyki. Postawy „tragiczna” i „groteskowa” – pomimo sygnalizowanych przez Autorkę książki różnic między nimi – mają jednak wspólne źródło: są mianowicie wyrazem konfliktu pomiędzy ludzkimi wyobrażeniami o życiu a samym życiem. W „grotesce” zawsze jest jednak miejsce na komizm (nawet jeśli jego efektem staje się śmiech „złowrogi” czy „szalony”, eksponujący lęk i bezradność jednostki). Postawa „tragiczna” zakłada natomiast powagę, skupienie, próbę rozumowego „uporządkowania” świata. Wydobycie rysów nie tylko różniących, ale też wspólnych dla obydwu postaw stanowi o specyfice prezentowanej książki.

SPIS TREŚCI :

Wstęp

Rozdział I
Kategorie tragiczności i groteski a prądy estetyczne schyłku renesansu i początków polskiego baroku

1. Tragizm (tragiczność) dawniej i dziś
1.1. Uwagi o współczesnym rozumieniu pojęcia i o jego badawczych „rekonstrukcjach" na podstawie literatury i kultury staropolskiej
1.2. Jezuickie poetyki sformułowane XVII wieku w Polsce o tragedii i tragiczności (różnice programowe: Maciej K. Sarbiewski a anonimowy autor Poetyki praktycznej —  1648)
2. Pojęcie groteski oraz jego relacje z pojęciami tragizmu i komizmu. Groteska w literaturze staropolskiej

Rozdział II
W stronę antyku grecko-rzymskiego : tragizm Trenów Jana Kochanowskiego

Rozdział III
Piekło żywych czy piekło umarłych? Pisma o gniewie Bożym i ludzkiej nieprawości

1. Zakres materiału i zarys problematyki
2. „Nie masz zaprawdę na świecie nic nad grzech straszniejszego". Człowiek i świat: „pogróżki z nieba" a katalogi „grzechów polskich" — na podstawie wierszy i kazań okolicznościowych, traktatów dydaktycznych oraz „nowin" o klęskach zbiorowych
3. Piekło na ziemi: doczesne plagi i tortury (w pieśniach, wierszowanych modlitwach, prozie nowiniarskiej i traktatach dydaktycznych)
4. Świat — areną kontaktów ludzi i duchów (na podstawie wybranych „wizji", traktatów poetyckich i dydaktycznych oraz utworów quasi-nowiniarskich)

Rozdział IV
Groteskowe ujęcie świata w zapiskach i wierszach twórców tzw. Rzeczypospolitej Babińskiej

1. Groteska w „czarnym humorze" babińczyków
2. W kręgu ziemiańskich doświadczeń: irracjonalność (dziwność) zachowań ludzi, zwierząt i układów przedmiotów martwych, czyli świat „konstruowany" na nowo

Rozdział V
Groteska „radosna" i „straszna". W kręgu sowizdrzalskich „fraszek", „nowin", „minucji", „statutów" i opowieści peregrynacyjnych

1. Wprowadzenie — stan badań i uwagi metodologiczne
2. Różności „dziwno-straszne", czyli piekielne moce, czary i przepowiednie w grotesce „posępnej" oraz „żartobliwej" sowizdrzałów
3. Groteska „radosna" (witalna). Karykatura rybałtowskiej „rzeczypospolitej": środowiska, rodziny, kobiety
4. Ambiwalencje znaczeń. O językowych eksperymentach sowizdrzałów

Zakończenie   

Nota bibliograficzna

Indeks osobowy

Summary
Resume


Książka oczywiście nieużywana prosto z magazynu
(drobne ryski magazynowe na okładce)