Dzieje polskiej motoryzacji - Stanisław Szelichowski

Książka Dzieje polskiej motoryzacji to prawdziwa skarbnica wiedzy o polskich fabrykach, pojazdach i zespołach. Przedstawia najważniejsze wydarzenia związane z polską motoryzacją w okresie minionego stulecia. Historia rozpoczyna się w czasie, gdy na ziemiach polskich pojawiły się pierwsze pojazdy samochodowe, następnie opisane są nieśmiałe próby zrzeszania się naszych automobilistów, okres międzywojenny, kiedy cztery i dwa kółka stawały się coraz bardziej popularne, czasy powojenne aż do dla 70.–90. XX wieku, w których nastąpił największy rozkwit rodzimej motoryzacji.

SPIS TREŚCI 

Od autora 
Początki automobilizmu 
Samochody okresu międzywojennego 
Jednoślady okresu międzywojennego 
Życie klubowe 
Zacni jubilaci 
Trudne początki 
Na radzieckie zlecenie… 
Syreny pojawiły się w Warszawie 
Był też i Mikrus
Nowoczesność trafia na Żerań 
Wykorzystana szansa Bielska i Tychów 
Byliśmy znaczącym producentem jednośladów 
Tabor ciężki i dostawczy 
Od siermiężnego Sana do hybrydowego Solarisa 
Jeżdżące prototypy 
Globalizacja i kryzys 
Zmienne losy polskich producentów 
Zamiary ratowania rodzimej produkcji 
Polska – potęgą w wytwarzaniu silników
Polska – liczącym się producentem ogumienia 
Od Łukasiewicza do Orlenu 
Od „ciągówki” do Ursusa 
Polskie pojazdy wojskowe 
Wrażenia z jazd samochodami produkowanymi w Polsce 
Polskie muzea i kolekcje motoryzacyjne 
Polskie czasopiśmiennictwo motoryzacyjne 
Bibliografia 
Autorzy fotografii 
Indeks osób 
Indeks pojazdów 
Indeks przedsiębiorstw 

OD AUTORA

Istniejąca już od ponad wieku polska motoryzacja zasługuje
na szersze omówienie. Uporządkowanie informacji
z tej dziedziny to cel, jaki sobie postawiłem w wieloletniej
działalności dziennikarskiej. Przez dziesiątki lat gromadziłem
materiały, które przyporządkowywałem do odpowiednich
tematów. Następnie wykorzystałem je do opracowania
pierwszego wydania tej książki, pod tytułem Sto lat polskiej
motoryzacji.
Prawie niepostrzeżenie minęło osiem lat. Nadszedł więc
czas modyfikacji, uzupełnień, uaktualnienia opracowania,
dodania rozdziałów odzwierciedlających zmiany zachodzące
w naszej motoryzacji. Ze szczególnym pietyzmem
podchodziłem do odszukanych w międzyczasie informacji
o wydarzeniach z najbardziej odległych lat i tymi cennymi
danymi uzupełniłem książkę. Naturalnie nikt nie jest w stanie
odmienić historii, stąd niektóre rozdziały pierwszej części
tego opracowania są podobne do poprzednich.
Przez wiele lat nasz przemysł motoryzacyjny był siłą
napędową całej gospodarki, ale w ostatnim czasie pewne
wydarzenia zmieniły charakter polskiej motoryzacji. Wiele
inicjatyw upadło, podjęto nowe przedsięwzięcia. Faktem
jest, że zniknęliśmy z grona największych producentów
pojazdów, ale w Polsce wytwarza się każdego roku blisko
milion samochodów osobowych i dostawczych. Choć najczęściej
nie zaprojektowano ich u nas, są to mimo wszystko
wyroby wykonane w naszym kraju, przez polskich pracowników,
przeważnie z polskich materiałów, a w przemyśle
motoryzacyjnym i pokrewnych jest zatrudnionych blisko
100 tysięcy osób.
Zdarzało się, że wstrzymywano nawet produkcję aut
z powodu nasycenia rynku wyrobami motoryzacyjnymi,
jak też kierując się względami ekonomicznymi. Produkty
rodzimego przemysłu motoryzacyjnego stanowiły jednak
przez wiele lat główny obiekt eksportu i przyczyniały się
do wypracowania korzystnego bilansu finansowego naszego
kraju.
Wyspecjalizowaliśmy się w wytwarzaniu zespołów,
które są stosowane w licznych pojazdach zagranicznych.
Staliśmy się też czołowym producentem pojazdów wielomiejscowych,
a liczba ofert naszego przemysłu zbrojeniowego
jest zaskakująco duża. Nie nadążała za tym
rozwojem infrastruktura, tak niezbędna w nowoczesnym
świecie. Przegrywaliśmy wiele korzystnych przetargów,
bo nie było np. wygodnych dojazdów do zakładów. Specjalne
Strefy Ekonomiczne przyciągały jednak licznych
inwestorów.
W Dziejach polskiej motoryzacji znalazły się więc nowe
rozdziały, poświęcone naszej potędze silnikowej czy czołowemu
miejscu w Europie w produkcji autobusów. W oddzielnych
częściach książki omówiłem dokonania naszych
przemysłów – rafineryjnego, ciągnikowego, oponiarskiego,
dużej gamy oferowanych pojazdów wojskowych.
W okresie powszechnie panującej globalizacji tacy europejscy
potentaci motoryzacyjni, jak Fiat, Ford, Volkswagen
powierzyli nam wyłączną produkcję niektórych modeli samochodów.
Korzystają z wyprodukowanych w Polsce silników
do napędu swych nowoczesnych pojazdów. Mogli
lokować swe inwestycje w innych krajach, ale wybierali Polskę
i chyba możemy być z tego dumni. Naturalnie w całej
światowej motoryzacji nasz udział był skromny, ale to, co
wnieśliśmy, powinniśmy docenić i ocalić od zapomnienia.
Pragnę podziękować wszystkim, którzy pomogli w zebraniu
materiałów do tego opracowania, którzy ocenili – często
krytycznie – jego pierwszą wersję. Zdaję sobie jednak sprawę,
że czytelnicy nie znajdą jednak odpowiedzi na wszystkie
nurtujące ich pytania z dziedziny polskiej motoryzacji, która
przecież liczy już przeszło sto lat.
Warszawa, lipiec 2012
Stanisław Szelichowski