Enklawy w granicie Tatr Wysokich — Aleksandra Gawęda

Z notatki wydawniczej :

Książka prezentuje charakterystykę warunków geologicznych występowania enklaw w granicie Tatr Wysokich, podejmuje próbę określenia przynależności klasyfikacyjnej enklaw oraz ich charakterystyki petrograficzno-mineralogicznej.
Dążeniem autorki było także wyznaczenie ścieżek zmian ciśnienia i temperatury warunków metamorfizmu różnych typów ksenolitów i interpretacja przyczyn tych zmian. Celem pracy było też określenie petrogenezy i wieku izotopowego enklaw skał magmowych w odniesieniu do granitów otoczenia, jak również wpływu obecności enklaw na warunki stygnięcia i przepływu magmy granitowej.

Fragmenty ze wstępu :
...

1.2. Enklawy w granicie Tatr Wysokich — historia badań i obecny stan wiedzy

Najstarsze opisy enklaw z granitoidów tatrzańskich, autorstwa W. PAWLICY (1918), dotyczą ksenolitów skał wapienno-krzemianowych i metapelitycznych.
Obecność kilkudziesięcio- do kilkusetmetrowych sekwencji skał metamorficznych, zanurzonych w magmie granitowej, stwierdzono w rejonie Doliny Wielickiej i Doliny Batyżowieckiej, w graniach Gerlachu, Tępej-Osterwy, na Przełęczy pod Drągiem, w okolicach Lodowego Stawu i Kaczej Doliny (GOREK, 1969).
Szczegółowe opisy petrograficzne, analizy minerałów, wraz z próbami interpretacji warunków metamorfizmu, oraz relacji granit — ksenolit pojawiły się dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, a dotyczyły zarówno skał wapienno-krzemianowych (JANAK, 1993), jak i nowych wystąpień ksenolitów skał metapelitycznych w rejonie grani Kończystej (GAWĘDA, PIWKOWSKI, 1996) ...

1.3. Cele badawcze pracy

W powszechnym mniemaniu granit tatrzański jest jednorodny i „szary”.
Taka opinia nie daje się pogodzić zarówno z obserwacjami terenowymi, jak i petrograficznymi.
Rzut oka na zmienność mezoskopową granitoidów Tatr Wysokich w zależności od obecności w nich (lub braku) enklaw oraz ich typów i charakteru pozwala sugerować, iż enklawy wpływały zasadniczo zarówno na warunki krystalizacji granitu (bilans cieplny), jego reologię, w wyniku zaś asymilacji przez granit materiału „obcego” i zmian zawartości oraz jakości fluidu magmowego — także na skład chemiczny i mineralny, a tym samym na wygląd granitoidów.
Cele prezentowanej pracy są następujące:
— charakterystyka warunków geologicznych występowania enklaw w granicie Tatr Wysokich, — określenie przynależności klasyfikacyjnej enklaw oraz ich charakterystyka petrograficzno-mineralogiczna, w tym określenie protolitu enklaw i ich potencjalnego związku genetycznego z magmatyzmem granitoidowym, — wyznaczenie ścieżek zmian ciśnienia i temperatury warunków metamorfizmu różnych typów ksenolitów i interpretacja przyczyn tych zmian, — określenie petrogenezy i wieku izotopowego enklaw skał magmowych w odniesieniu do granitów otoczenia, — określenie wpływu fizycznego obecności enklaw na warunki stygnięcia i przepływu magmy granitoidowej, w tym związku nagromadzeń porfirokryształów skaleni alkalicznych i ksenolitów oraz określenie typów i genezy szlirów, — zbudowanie schematycznego modelu petrogenetycznego rozwoju magmatyzmu...


SPIS TREŚCI :

Zestawienie skrótów
 
1. WSTĘP

1.1. Typy i znaczenie enklaw w granitoidach — obecny stan wiedzy
1.2. Enklawy w granicie Tatr Wysokich — historia badań i obecny stan wiedzy
1.3. Cele badawcze pracy
1.4. Zarys budowy geologicznej obszaru badań
 
2. METODY BADAŃ
 
3. GRANITY TATR WYSOKICH

3.1. Warunki występowania oraz charakterystyka petrograficzno-mineralogiczna
3.1.1. Granity porfirowate
3.1.2. Monzogranity biotytowe
3.2. Skład chemiczny granitoidów
3.2.1. Granity porfirowate
3.2.2. Monzogranity biotytowe
 
4. CHARAKTERYSTYKA ENKLAW W GRANICIE TATR WYSOKICH

4.1. Ksenolity skał metapelitycznych
4.1.1. Warunki geologiczne występowania ksenolitów
4.1.2. Charakterystyka petrograficzno-mineralogiczna ksenolitów metapelitycznych
4.1.2.1. Gnejsy biotytowe z granatem, syllimanitem i kyanitem
4.1.2.2. Gnejsy biotytowe z granatem
4.1.2.3. Łupki biotytowo-syllimanitowe z granatem
4.1.2.4. Łupki dwułyszczykowo-syllimanitowe z granatem i kyanitem
4.1.2.5. Migmatyty
4.1.2.6. Łupki i gnejsy łyszczykowo-syllimanitowe
4.1.2.7. Gnejsy kwarcytyczne
4.2. Ksenolity skał wapienno-krzemianowych i amfibolitów
4.2.1. Warunki geologiczne występowania skał wapienno-krzemianowych i amfibolitów
4.2.2. Charakterystyka petrograficzna skał wapienno-krzemianowych
4.2.2.1. Skały amfibolowo-biotytowe
4.2.2.2. Skały amfibolowo-epidotowo-ilmenitowe z piroksenem
4.2.2.3. Skały granatowo-epidotowo-apatytowo-kwarcowe
4.2.2.4. Skały epidotowo-piroksenowo-chlorytowe
4.2.2.5. Skały plagioklazowo-chlorytowo-epidotowe
4.2.2.6. Amfibolity laminowane
4.3. Skład chemiczny ksenolitów skał metamorficznych
4.4. Interpretacja petrologiczna danych z ksenolitów
4.4.1. Skały metapelityczne
4.4.2. Skały wapienno-krzemianowe i amfibolity
4.5. Szliry
4.5.1. Warunki geologiczne występowania szlirów
4.5.2. Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna szlirów
4.5.2.1. Szliry typu A
4.5.2.2. Szliry typu B
4.5.3. Skład chemiczny szlirów i leukogranitów z nimi stowarzyszonych
4.5.4. Interpretacja petrologiczna
4.6. Enklawy mikowe
4.6.1. Warunki geologiczne występowania enklaw mikowych
4.6.2. Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna oraz skład chemiczny enklaw mikowych
4.6.3. Geneza enklaw mikowych
4.7. Enklawy skał magmowych
4.7.1. Enklawy diorytów kwarcowych
4.7.1.1. Warunki geologiczne występowania diorytów kwarcowych
4.7.1.2. Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna diorytów kwarcowych
4.7.1.3. Skład chemiczny diorytów kwarcowych
4.7.1.4. Interpretacja petrologiczna i warunki krystalizacji magmy diorytowej
4.7.2. Maficzne enklawy mikrogranularne (MME)
4.7.2.1. Warunki geologiczne występowania maficznych enklaw mikrogranularnych
4.7.2.2. Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna maficznych enklaw mikrogranularnych
4.7.2.3. Skład chemiczny enklaw mikrogranularnych oraz interpretacja petrogenetyczna
4.7.3. Enklawa melasyenitu apatytowego
4.7.3.1. Warunki geologiczne występowania enklawy melasyenitu apatytowego
4.7.3.2. Charakterystyka minerałów
4.7.3.3. Skład chemiczny i wiek skały apatytowej
4.7.3.4. Problem genezy skały apatytowej
4.7.3.5. Pozycja klasyfikacyjna oraz interpretacja geotektoniczna
4.7.3.6. Warunki i przebieg krystalizacji
4.7.3.7. Model genezy skały apatytowej
4.7.4. Enklawy leukogranitów
 
5. DYSKUSJA

5.1. Petrogeneza ksenolitów i ich rola w ewolucji magmy granitoidowej Tatr Wysokich
5.2. Petrogeneza enklaw pochodzenia magmowego i ich znaczenie dla odczytania rozwoju magmatyzmu w Tatrach
5.3. Ocena głębokości procesu łamania się płyty, tworzenia się magmy oraz poziomu posadowienia intruzji
5.4. Problem wieku intruzji granitu Tatr Wysokich
 
6. WNIOSKI
 
LITERATURA

Streszcz. w jęz. ang. i ros.