Myśl społeczno-polityczna Joachima Bartoszewicza - MAREK BIAŁOKUR

Z okładki :

Książka stanowi próbę przedstawienia dorobku ideowo-politycznego Joachima Bartoszewicza (1867–1938), działacza, publicysty i pisarza politycznego przez blisko czterdzieści lat związanego z obozem narodowym.
Autor analizuje stanowisko Bartoszewicza wobec zagadnień narodu, państwa narodowego, ustroju politycznego, mniejszości narodowych oraz położenia międzynarodowego II Rzeczypospolitej.
W pierwszej części pracy, będącej rozbudowanym szkicem biograficznym, kreśli również najważniejsze etapy jego życia i działalności społeczno-politycznej.

WSTĘP [fragment] :

Joachim Stefan Bartoszewicz (1867-1938) publicysta, ideolog, polityk i dyplomata to postać, która wniosła istotny wkład w proces kształtowania się myśli społeczno-politycznej obozu narodowo-demokratycznego w I połowie XX wieku. W świa­domości społeczeństwa polskiego jego dokonania, w tym spuścizna publicystyczna, nie są jednak powszechnie znane.

Zepchnięty w cień Romana Dmowskiego, podob­nie jak wielu innych polityków obozu wszechpolskiego, przywoływany bywa tylko na kartach naukowych opracowań dotyczących dziejów Narodowej Demokracji.

I trudno kwestionować taki układ, biorąc pod uwagę dokonania przywódcy ruchu narodowo-demokratycznego. W procesie zacierania pamięci o innych politykach en­deckich to nie format Dmowskiego miał decydujące znaczenie, a trwającą przez dziesięciolecia powojennej historii Polski zmowa milczenia,  przerywana tylko wówczas, gdy należało w jej stronę skierować ostrze krytyki.
Sytuację ratowała historio­grafia emigracyjna oraz nieliczna grupa polskich historyków, dzięki którym z końcem lat siedemdziesiątych podjęto trud przedstawienia bardziej obiektywnego oblicza dokonań i koncepcji narodowych demokratów.
Do roli jednego z głównych twórców koncepcji społeczno-politycznych w śro­dowisku narodowo-demokratycznym Bartoszewicz przygotowany był nad wyraz dobrze. Decydowało o tym wszechstronne wykształcenie i doświadczenie zdobyte w trakcie wieloletniej pracy społeczno-politycznej na Ukrainie.
Dla wielu Polaków na tym obszarze Bartoszewicz był w latach 1906-1918 symbolem walki o prawa narodu polskiego i niemal wyrocznią w wielu istotnych kwestiach.
Politycznego obycia wieloletni działacz Związku Ludowo Narodowego i Stronnictwa Narodowe­go w międzywojennej Polsce nabył w trakcie obradkonferencji pokojowej w Pary­żu, gdzie jako członek Komitetu Narodowego Polskiego wszedł w skład polskiej delegacji.
Bogaty w szereg interesujących wątków życiorys Bartoszewicza to również dwu­krotny wybór na fotel senatora II Rzeczypospolitej, w latach 1922 i 1930, oraz człon­kostwo w składzie polskiej delegacji na rokowania z Niemcami dotyczące traktatu handlowego (1925-1927).

Ostatnim dającym się precyzyjnie wyodrębnić okresem jego biografii był czas, w którym z polecenia Romana Dmowskiego kierował pracami Stronnictwa Narodowego, największej prawicowej partii politycznej w Polsce po przewrocie majowym ...


SPIS TREŚCI :

WSTĘP

Część pierwsza
DROGI ŻYCIA

ROZDZIAŁ I
Dom rodzinny, nauka, początki kariery zawodowej (1867-1904)

ROZDZIAŁ II
W obronie polskiego stanu posiadania na Rusi (1904-1918)

ROZDZIAŁ III
W służbie niepodległej (1919-1938)

Część druga
DROGI MYŚLI

ROZDZIAŁ I
Naród i państwo narodowe w poglądach Joachima Bartoszewicza
Koncepcja narodu
Naród polski
Państwo narodowe

ROZDZIAŁ II
Ustrój polityczny w koncepcjach Joachima Bartoszewicza
Między monarchią a republiką
Parlament
Władza wykonawcza

ROZDZIAŁ III
Mniejszości narodowe w myśli społeczno-politycznej Joachima Bartoszewicza
Mniejszości słowiańskie
Żydzi
Niemcy
Litwini

ROZDZIAŁ IV
Wizja miejsca Polski w międzywojennej Europie
U progu niepodległości
Granice państwa polskiego
Wobec sąsiadów
Wobec mocarstw
Zagadnienia bezpieczeństwa II Rzeczypospolitej

ZAKOŃCZENIE

ANEKS
Wykaz prac zwartych i wybranych artykułów prasowych Joachima Bartoszewicza
BIBLIOGRAFIA
Spis ilustracji