Piśmiennictwo Czech i Polski w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej

Z notatki wydawniczej :

W kręgu zainteresowań czeskich i polskich autorów 20 artykułów pomieszczonych w niniejszej pracy zbiorowej znalazły się różne typy źródeł piśmiennych: księgi sądowe, księgi liturgiczne, dokumenty, w niewielkim zakresie również literatura piękna i in. dotyczące rozwoju piśmiennictwa w naszym kraju i w kraju naszego południowego sąsiada w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej.

Autorzy tekstów wydobyli zarówno podobieństwa, jak i różnice we wspomnianej dziedzinie, odnotowano także przejawy wzajemnego zainteresowania pisarzy krajem i społeczeństwem sąsiada.

Szczególnie cenne wydaje się podjęcie tematów nowych i zastosowanie nowych technik ich badania.

Z tego choćby względu książka – adresowana do czytelników polsko- i czeskojęzycznych – powinna wzbudzić zainteresowanie zwłaszcza badaczy dziejów Czech i Polski oraz historyków sztuki.

Ze wstępu :

Kolejna konferencja Komisji Dziejów Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych PAN odbyła się w Cieszynie w dniach 18—20 października 2004 r. w budynku Uniwersytetu Śląskiego. Tym razem Uczelnia ta przejęła na siebie rolę gospodarza i organizatora odbywającego się tradycyjnie już co dwa lata spotkania członków tej Komisji, historyków polskich zajmujących się dziejami Czech i stosunków czesko-polskich z historykami czeskimi prowa­dzącymi badania nad dziejami ziem polskich i stosunkami czesko-polskimi.

Tematem konferencji były szeroko rozumiane problemy piśmiennictwa polskiego i czeskiego w okresie średniowiecza i czasów nowożyt­nych. Analizie poddano zabytki z kręgu pisarstwa narracyjnego, ale także źródła dokumentowe oraz utwory z zakresu piśmiennictwa prag­matycznego. Tym samym próbowano realizować pojawiający się ostat­nio często (m. in. na XVII Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich w Krakowie) postulat powrotu do źródeł.

Oprócz ciekawych i często nowatorskich dociekań źródłoznawczych przedstawiono także wiele no­wych interpretacji odnoszących się nierzadko do zagadnień mających już bogatą literaturę przedmiotu.

Podczas dyskusji wskazywano na ce­lowość i konieczność dalszego organizowania wspólnych, podobnych spotkań historyków polskich i czeskich. Uczestnicy konferencji mogli się zapoznać również w czasie objazdu naukowego z rzadko odwiedza­nymi zabytkami po czeskiej stronie granicy.

Nad stroną organizacyjną sympozjum, oprócz Zakładu Nauk Pomoc­niczych Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego, czuwały — podobnie jak w przypadku poprzednich inicjatyw tego typu – Komisja Dziejów Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych PAN oraz Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego.

Przedkładany czytelnikowi tom zawiera niemal wszystkie wygłoszone w Cieszynie referaty i komunikaty oraz krótkie podsumowanie konferencji …

SPIS TREŚCI :

Wstęp (Antoni Barciak, Wojciech Iwańczak)

Dziejopisarstwo, narracja

Marie Blahova — Dilna stredovekeho historika (Zpusob prace Petra Zitavskeho) – [tekst w jęz. czeskim]

Agnieszka Nalewajek — Funkcje dokumentów w Rocznikach Jana Długosza

Idzi Panic — Krak w polskiej i czeskiej tradycji wczesnośredniowiecznej

Antoni Barciak — Uwagi o konstrukcjach czasowych narracji historycznej Galla Anonima i Kosmasa

Martin Nodl — Nacionalismus a narodni vedomi na pocatku 14. stoleti – [tekst w jęz. czeskim]

Jaroslav Panek — Polonia cosmographica (Polska i Polacy w kosmografii pierwotnej i w jej adaptacji czeskiej)

Krzysztof Baczkowski — Czesi w piśmiennictwie polskim lat 1480 — 1530

Henryk Gmiterek — Filiacje polsko – czeskie w historiografii okresu Odrodzenia (XVI — początek XVII wieku)

Dyplomatyka

Iwona Pietrzyk — Uwagi o formularzu XIII-wiecznych dokumentów książąt opolskich

Ivan Hlavacek — Predpoklady a projevy kvantitativniho a kvalitativniho narustu urednich pisemnosti v Cechach doby lucemburske – [tekst w jęz. czeskim]

Beata Wojciechowska — Księgi konsystorza gnieźnieńskiego i praskiego. Kategorie spraw i formularz (Przyczynek do sądownictwa kościelnego w Polsce i Czechach późnego średniowiecza)

W kręgu piśmiennictwa religijnego

Piotr Żurek — Polska głagolica — relikt piśmiennictwa czeskiego czy chorwackiego?

Paweł Kras — Recepcja pism Johna Wyclifa w Czechach i w Polsce w okresie husyckim

Anna Paner — Kult św. Wita w średniowiecznym piśmiennictwie czeskim

Urszula Borkowska — Modlitewnik króla ?

Dariusz Karczewski — Franciszkańskie piśmiennictwo zakonne Polski i Czech

Jakub Kostowski — Późnogotyckie kodeksy z Wiednia, Getyngi oraz Jeny (Pragi) a problem tak zwanego husyckiego obrazoburstwa. Kilka uwag i spostrzeżeń

Z perspektywy jednostki

Janusz Smołucha — Czesi w pismach Piotra Eschenloera

Jerzy Grygiel — Ideał władcy średniowiecznego w dziele Pavla Zidka Spravovna Jiriho krale

Vladimir Wolf — Trutnovska kronika Simona Hüttela a Slezsko – [tekst w jęz. czeskim]

Podsumowanie (Wojciech Iwańczak)