Polityczne implikacje wprowadzenia unii walutowej w Europie

Z notatki wydawniczej:

Publikacja przybliża kwestię wprowadzenia przez państwa UE unii walutowej oraz wspólnej waluty – euro. Wydarzenie to stanowi wyraz najdalej – jak dotychczas – idącej integracji państw UE. Zarówno powody wprowadzenia UGiW, jak i jego konsekwencje mają charakter zarówno ekonomiczny, jak i polityczny.

Autor – opierając się na bardzo szeroko przytaczanej literaturze krajowej i zagranicznej – zarysowuje zależności między polityką i ekonomią, integracją polityczną i gospodarczą oraz dokonuje identyfikacji i analizy politycznych implikacji wprowadzenia unii walutowej w Europie. Nakreśla drogę państw do wspólnego pieniądza oraz wskazuje na skutki tego przedsięwzięcia dla państw członkowskich UE (chodzi o zagadnienie członkostwa w unii walutowej w kontekście suwerenności danego państwa czy niezależności jego polityki gospodarczej) i dla UE jako całości (wpływ unii walutowej na rozwój procesu integracji), dla relacji UE ze Stanami Zjednoczonymi.

Z tekstu na okładce:

Wprowadzenie przez państwa Unii Europejskiej (UE) Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW) i wspólnej waluty euro to jedno z najważniejszych wydarzeń przełomu XX i XXI w. oraz najdalej jak dotychczas idące pogłębienie integracji państw UE. Powody wprowadzenia UGiW oraz konsekwencje tego faktu mają charakter nie tylko ekonomiczny (to zagadnienie zostało wyczerpująco opracowane w literaturze przedmiotu), ale i polityczny.

Poczynając od zarysowania ścisłych wzajemnych zależności pomiędzy polityką i ekonomią, integracją polityczną i gospodarczą oraz podkreślając polityczne i ekonomiczne przesłanki procesu integracji europejskiej, w książce dokonano identyfikacji i analizy politycznych implikacji wprowadzenia unii walutowej w Europie. Po nakreśleniu drogi państw UE do wspólnego pieniądza wskazane zostały polityczne implikacje unii walutowej, po pierwsze – dla państw członkowskich UE (chodzi o takie zagadnienia, jak członkostwo w UGiW a pojęcie suwerenności państwa, niezależność polityki gospodarczej, rola i funkcje państwa narodowego, wpływ unii walutowej na rozwiązanie „kwestii niemieckiej”), po drugie – dla UE jako całości (chodzi o wpływ unii walutowej na dalszy rozwój procesu integracji; przeanalizowano także system instytucjonalny UGiW), po trzecie – dla relacji UE ze Stanami Zjednoczonymi.

SPIS TREŚCI:

Spis tabel i schematów

Wykaz częściej stosowanych skrótów

Wstęp

Rozdział 1.

Wprowadzenie. Integracja gospodarcza i integracja polityczna

Rozdział 2.

Unia walutowa. Historyczne przykłady unii walutowych

2.1. Pojęcie integracji, integracji gospodarczej, integracji walutowej i unii walutowej

2.1.1. Pojęcie integracji i integracji gospodarczej

2.1.2. Pojęcie integracji walutowej i unii walutowej

2.2. Historyczne przykłady unii walutowych

2.2.1. Międzypaństwowe unie walutowe

2.2.2. Narodowe unie walutowe

Rozdział 3. 

Europejska integracja walutowa

3.1. Geneza i początki procesów integracyjnych w Europie Zachodniej po II wojnie światowej

3.1.1. Główne przesłanki i motywy integracji zachodnioeuropejskiej

3.1.2. Początki procesu integracji zachodnioeuropejskiej

3.2. Początki zachodnioeuropejskiej integracji walutowej

3.3. Europejski System Walutowy

3.4. Jednolity Akt Europejski

3.5. Utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej w Europie

3.5.1. Raport J. Delors’a

3 5.2. Etapy tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej oraz warunki uczestnictwa w UGiW

3.6. Utrzymanie kryteriów konwergencji

3.6.1. Postanowienia Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską

3.6.2. Pakt Stabilizacji i Wzrostu

Rozdział 4.

Polityczne implikacje wprowadzenia unii walutowej dla uczestniczących w niej państw narodowych

4.1. Unia walutowa a suwerenność państwa

4.2. Unia walutowa a niezależność polityki gospodarczej państwa narodowego

4.3. Unia walutowa a pozycja i funkcje państwa narodowego

4.4. Unia walutowa a „kwestia niemiecka”

4.4.1. Integracja zachodnioeuropejska jako próba rozwiązania „kwestii niemieckiej”

4.4.2. Pozycja i rola marki zachodnioniemieckiej a europejska unia walutowa

Rozdział 5.

Polityczne implikacje unii walutowej dla Unii Europejskiej (państw członkowskich UGiW) jako całości

5.1. Unia Gospodarcza i Walutowa a integracja polityczna

5.1.1. Pojęcie integracji politycznej

5.1.2. Unia walutowa a unia polityczna

5.2. Zarys systemu instytucjonalnego Unii Gospodarczej i Walutowej

Rozdział 6.

Globalne polityczne implikacje europejskiej unii walutowej

Zakończenie

Bibliografia

Summary

Zusammenfassung

Spis tabel i schematów :

Tabela 2.1. Etapy procesu integracji i ich cechy charakterystyczne

Tabela 2.2. Międzypaństwowe unie walutowe

Tabela 3.1. Etapy tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej

Tabela 3.2. Spełnianie warunków udziału w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej przez państwa UE

Tabela 4.1. Deficyty budżetowe oraz zadłużenie w wybranych państwach w perspektywie historycznej (wartości przeciętne, w % w stosunku do PKB)

Tabela 4.2. Średnia migracja ludności w ramach wybranych krajów (% populacji regionu)

Tabela 4.3. Wydatki z budżetu Wspólnot Europejskich (UE)

Tabela 4.4. Rozwój procesu integracji gospodarczej w ramach Wspólnot Europejskich (UE) w czasie (1960-2004) w podziale na obszary integracji

Tabela 4.5. Rozwój procesu integracji w ramach Wspólnot Europejskich (UE) w czasie (1950-2004) w podziale na funkcje państwa

Schemat 4.1. Zróżnicowane warianty reżimu międzynarodowego: relacje pomiędzy rządami narodowymi a instytucjami międzynarodowymi

Schemat 4.2. Wzajemne oddziaływania pomiędzy sporadycznym podejmowaniem decyzji na wysokim i niższym poziomie funkcjonującej współpracy międzynarodowej

Tabela 4.6. Wybrane wskaźniki RFN, Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch 1992 r.

Tabela 4.7. Średnie wartości stóp inflacji, mierzone indeksem cen konsump­cyjnych, w okresie 1950-1996 w wybranych państwach

Schemat 5.1. Federalizm jako model dwóch przeciwstawnych tendencji – integracji i decentralizacji

Schemat 5.2. System instytucjonalny UGiW

Tabela 6.1. Wydatki Stanów Zjednoczonych na obronę w okresie 1951-1977 (w mld USD)

Tabela 6.2. Saldo obrotów bieżących Stanów Zjednoczonych w okresie 1997-2006

Tabela 6.3. Deficyt (nadwyżka) budżetu Stanów Zjednoczonych w okresie 1999-2006

Wykaz częściej stosowanych skrótów :

EBC – Europejski Bank Centralny

ECU – Europejska Jednostka Walutowa

EIW – Europejski Instytut Walutowy

ESBC – Europejski System Banków Centralnych

ESW – Europejski System Walutowy

EUP – Europejska Unia Płatnicza

EWEA, Euratom – Europejska Wspólnota Energii Atomowej

EWG – Europejska Wspólnota Gospodarcza

EWO – Europejska Wspólnota Obronna

EWP – Europejska Wspólnota Polityczna

EWWiS – Europejska Wspólnota Węgla i Stali

JAE – Jednolity Akt Europejski

KE – Komisja Europejska

PE – Parlament Europejski

PSiW – Pakt Stabilizacji i Wzrostu

TUE – Traktat o Unii Europejskiej

TWE – Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

UE – Unia Europejska

UGiW – Unia Gospodarcza i Walutowa

WE – Wspólnota(y) Europejskie