Ród Potockich w odmęcie historii (XVII-XX w.)

Z notatki wydawniczej:

Dzieło zbiorowe Ród Potockich w odmęcie historii powstało przy współudziale pracowników naukowych reprezentujących następujące ośrodki badawcze: Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II w Lublinie, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Uniwersytet Łódzki w Łodzi, Uniwersytet Toruński im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademię Pedagogiczną im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Akademię Ekonomiczną im. Karola Adamieckiego w Katowicach, Akademię im. Jana Długosza w Częstochowie, Bibliotekę Śląską w Katowicach, Muzeum w Zamościu i Muzeum Zamek w Łańcucie. W realizacji projektu uczestniczyli także naukowcy z Grodna na Białorusi. Książka jest poświęcona jednemu z najwybitniejszych i najbardziej znanych polskich rodów historycznych. Dzieli się ona na dwie części: Polityka i wojskowość oraz Aktywność kulturalna i gospodarcza Potockich. Każda z tych części posiada układ chronologiczny.

Z okładki:

Ten fascynujący tom studiów jest dziełem 30 autorów, specjalistów z zakresu dziejów polityki, wojskowości, kultury oraz gospodarki. Niezaprzeczalną zasługą redaktora tomu pozostaje fakt, że zgromadził tak liczny, kompetentny zespół historyków z kraju i zagranicy. Trafnie pisze inicjator i redaktor tomu Z. Janeczek, iż „autorzy wydobyli wiele nieznanych faktów i źródeł”.

Powstało zbiorowe dzieło tworzące wspaniałą, niesłychanie barwną panoramę na przestrzeni trzech stuleci jednego z najwybitniejszych rodów magnackich, jakim była złożona familia Potockich, która wydała licznych senatorów i posłów, wojewodów i kasztelanów, biskupów i prymasa Rzeczypospolitej szlacheckiej, dyplomatów i utalentowanych wojskowych. Ród Potockich, stwierdza jeden z autorów tego tomu, to „jeden z najzamożniejszych i najbardziej wpływowych w Rzeczypospolitej”, zaś „bogactwo samego Szczęsnego Potockiego, wojewody ruskiego, przewyższało dwory wielu książąt Rzeszy Niemieckiej”. To po Radziwiłłach i Sapiehach najbardziej znacząca familia magnacka Rzeczypospolitej XVIII wieku. W tej galerii osobistości występują ludzie niezwykle ofiarni, którzy poświęcali swe życie i mienie dla ratowania chylącej się ku upadkowi Rzeczypospolitej, oraz postacie przeciętne, banalnej pijacy albo osoby zdolne do największej podłości, nawet do zhańbienia własnej Ojczyzny. W krytycznych dla Polski momentach Sejmu Wielkiego 1788-1792 oraz inwazji Imperium Katarzyny II w odwecie za uchwalenie Konstytucji 3 maja, pękały więzy rodzinne i zarysowały się bardzo ostre podziały wewnątrz familii Potockich. Czytelnik w przedstawionych tutaj artykułach oraz esejach (bo i taka forma występuje) znajdzie – zacytuje piękne słowa historyka prof. Erika Durschmieda – „[…] wspaniały materiał do plotek i spekulacji, do surowych tragedii, takich jakie pisał Sofokles, a także do dramatów o powikłanych charakterach i o losach ludzkich, jakie wyszły spod pióra Szekspira”.

Tylko może z jednym uzupełnieniem tych słów: nie ma tu plotek, natomiast występuje znakomita dokumentacja źródłowa w ogromnej większości wywodów, która bardzo wysoko podnosi wartość tego tomu, tworzącego chyba po raz pierwszy w historiografii polskiej tak niezwykły fresk losów familii Potockich na falach dramatycznej historii Polski w ostatnich trzech stuleciach. Podkreślam ten aspekt znakomitej dokumentacji źródłowej, bo jak pisał przed laty wybitny uczony prof. K. Tymieniecki „[…] twórczość naukowa operuje zawsze składnikami realnymi. Zawsze też jako najwyższy cel ma dążenie do prawdy. Tym się różni twórczość naukowa od artystycznej i literackiej”.

Prof. dr hab. Władysław Zajewski

SPIS TREŚCI:

WSTĘP

Część I: POLITYKA I WOJSKOWOŚĆ

Aleksandra Skrzypietz: POTOCCY WOBEC STRONNICTWA FRANCUSKIEGO U SCHYŁKU PANOWANIA JANA III SOBIESKIEGO I PO JEGO ŚMIERCI

Bartłomiej Szyndler: POSELSTWO STAROSTY SZCZERZECKIEGO PIOTRA POTOCKIEGO DO PORTY OTOMAŃSKIEJ (PODRÓŻ DO STAMBUŁU)

Zbigniew Anusik: JERZY MICHAŁ POTOCKI I JEGO MISJA DYPLOMATYCZNA W SZTOKHOLMIE W LATACH 1789–1795

Aleksandra Błaszczak, Henryk Kocój: IGNACY POTOCKI W ŚWIETLE KORESPONDENCJI DYPLOMATÓW PRUSKICH, SASKICH I AUSTRIACKICH

Maciej Kucharski: POTOCCY A POLITYKA ZAGRANICZNA SEJMU CZTEROLETNIEGO

Dariusz Rolnik: POTOCCY W PRZEKAZACH PAMIĘTNIKARSKICH CZASÓW STANISŁAWOWSKICH (1764–1795)

Agnieszka Elżbieta Kubica: RELACJE BRYTYJSKIEGO POSŁA WILLIAMA GARDINERA O MARSZAŁKU IGNACYM POTOCKIM

Dariusz Nawrot: DZIAŁALNOŚĆ ALEKSANDRA POTOCKIEGO JAKO PRZEWODNICZĄCEGO KOMITETU SPRAW WEWNĘTRZNYCH NA LITWIE W 1812 R.

Robert W. Szwed: POTOCCY NA SEJMIE KRÓLESTWA POLSKIEGO W 1818 R.

Maciej Trąbski: GENERAŁ STANISŁAW POTOCKI W CZASIE NOCY LISTOPADOWEJ

Jacek Kurek: POTOCCY W PRZESTRZENI KULTUROWEJ XIX-WIECZNEGO KRAKOWA

Jacek Feduszka: ZWIĄZKI RODOWE POTOCKICH I ZAMOYSKICH W XIX I XX WIEKU

Krzysztof Jankowiak: SŁUŻBA WOJSKOWA JERZEGO POTOCKIEGO Z ŁAŃCUTA

Zygmunt Woźniczka: MISJA JERZEGO POTOCKIEGO W WASZYNGTONIE (1936–1940)

Jerzy Jakubowicz: DROGA ŻYCIA I DZIAŁALNOŚĆ DYPLOMATYCZNA JÓZEFA ALFREDA HR. POTOCKIEGO (1895–1968)

Część II. AKTYWNOŚĆ KULTURALNA I GOSPODARCZA POTOCKICH

Jolanta Gwioździk: POTOCCY W KRĘGU LWOWSKICH BENEDYKTYNEK ŁACIŃSKICH DOBY STAROPOLSKIEJ

Małgorzata Borkowska: ZAKONNICE Z RODZINY POTOCKICH WEDŁUG ŹRÓDEŁ KLASZTORNYCH

Mariola Jarczykowa: KONTERFEKT KATARZYNY Z POTOCKICH RADZIWIŁŁOWEJ PIÓREM I PĘDZLEM MALOWANY

Maria Pawłowiczowa: STANISŁAWÓW – MIASTO POTOCKICH

Iwona Pietrzkiewicz: KOŚCIELNE FUNDACJE PRYMASA TEODORA POTOCKIEGO

Gerard Kucharski: TESTAMENT JANA POTOCKIEGO Z 1744 R.

Zdzisław Janeczek: KORESPONDENCJA MARIANNY Z KĄTSKICH POTOCKIEJ Z KOMENDANTEM TWIERDZ UKRAINNYCH GENERAŁEM JOACHIMEM POTOCKIM, Z LAT 1756–1760

Edward Różycki: KSIĘGOZBIÓR JOACHIMA POTOCKIEGO GENERAŁA LEJTNANTA I KOMENDANTA TWIERDZ PODOLSKICH I UKRAINNYCH W ŚWIETLE INWENTARZA Z 1765 R.

Ewa M. Ziółek: MISTRZ I JEGO MECENAS. SŁOWO O WSPÓŁPRACY GRZEGORZA PIRAMOWICZA I IGNACEGO POTOCKIEGO W DZIELE EDUKACJI LUDU

Jan Ziółek: BISKUPI KRÓLESTWA POLSKIEGO WOBEC POLITYKI OŚWIATOWEJ STANISŁAWA KOSTKI POTOCKIEGO

Dariusz Złotkowski: XIX-WIECZNE PRZEMIANY KAPITALISTYCZNE W DOBRACH POTOCKICH (NA PRZYKŁADZIE DÓBR STASZOWSKICH)

Lilia Kowkiel: PRYWATNY KSIĘGOZBIÓR POTOCKICH Z TULCZYNA W KOLEKCJI MUZEUM HISTORYCZNO-ARCHEOLOGICZNEGO W GRODNIE

Alesia Sauczuk: PROWENIENCJE STANISŁAWA SZCZĘSNEGO POTOCKIEGO NA KSIĄŻKACH W KOLEKCJI MUZEUM HISTORYCZNO-ARCHEOLOGICZNEGO W GRODNIE

Weronika Pawłowicz: POTOCCY W ZBIORACH SPECJALNYCH BIBLIOTEKI ŚLĄSKIEJ W KATOWICACH

INDEKS NAZWISK

TABLICE GENEALOGICZNE

ANEKS

Summary/Resümee/Резюме

.

Uwaga: ostatni egzemplarz magazynowy z wyczerpanego nakładu u Wydawcy ! Egzemplarz z minimalnymi śladami składowania na okładce. Drobne uszkodzenie okładki u góry – na krawędzi grzbietu i tylnej oprawy (być może powstałe w drukarni przy cięciu brzegów?) – jak na fot.